Μια βόλτα στα μαγαζιά και η αγορά ενός νέου ρούχου δεν έχει μόνο «επιπτώσεις» στο πορτοφόλι μας, αλλά και σε κάτι πολύ πιο σημαντικό, που πολλοί από εμάς δεν έχουμε καν σκεφτεί ποτέ… Στο περιβάλλον! Ένα νέο κίνημα ανθρώπων που λένε «όχι» στην κατανάλωση της μόδας όμως ανδρώνεται, για να μας επιστήσει την προσοχή στους δολοφόνους του περιβάλλοντος που κρύβονται στην ντουλάπα μας.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα είδη ένδυσης έχουν τον τέταρτο μεγαλύτερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο μετά τη στέγαση, τις μεταφορές και τα τρόφιμα. Περισσότερα από τα μισά είδη γρήγορης μόδας καταλήγουν στα σκουπίδια μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο, σύμφωνα με την έκθεση «State of Fashion» της εταιρείας McKinsey. Περίπου 30 δισ. λίρες αχρησιμοποίητου ρουχισμού κρέμονται στις βρετανικές ντουλάπες και όμως οι Βρετανοί συνεχίζουν να ψωνίζουν. Μάλιστα σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά αγοράζουν κάθε εβδομάδα 38 εκατ. είδη, εκ των οποίων τα 11 εκατ. τεμάχια πηγαίνουν στον σκουπιδοντενεκέ.
Μπορεί να αγαπούν τα νέα κι ωραία ρούχα, αλλά ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων αρχίζουν πια να λένε «όχι» στην υπερκατανάλωση της μόδας, ακολουθώντας έναν πιο βιώσιμο δρόμο αγορών. Τα καταστήματα που πωλούν μεταχειρισμένα ρούχα ξεκίνησαν σαν ένα φαινόμενο της κρίσης και της ανάγκης για φθηνή ένδυση, είναι όμως πια μια συνειδητή επιλογή για εκείνους που έχουν συνειδητοποιήσει ότι δεν γίνεται να συνεχίσουν να ταΐζουν το «τέρας» της κατανάλωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα εν λόγω μαγαζιά παρουσίασαν αύξηση του κύκλου εργασιών τους κατά 30% το 2018 σε σύγκριση με το 2017.
Μιλώντας στον Guardian, η Lauren Cowdery διηγείται ότι όταν ήταν έφηβη ο πατέρας της, της είχε απαγορεύσει να αγοράζει ρούχα από second hand καταστήματα, λέγοντάς της πως ο κόσμος θα πίστευε πως η οικογένειά τους είναι φτωχή. Τώρα όχι μόνο δεν ντρέπεται για αυτό, αλλά το θεωρεί και μία μορφή ακτιβισμού. Η Cowdery εργάζεται ως υπεύθυνη μάρκετινγκ σε ένα θέατρο. Ένα χώρο θεάματος άμεσα συνδεδεμένο με τη μόδα. Πολλά βράδια όταν επέστρεφε από τη δουλειά συνήθιζε να μπαίνει στο Αsos για ψάξει για προσφορές. Κάθε μήνα θα αγόραζε τουλάχιστον 2-3 νέα κομμάτια. Κάποια στιγμή το μάτι της έπεσε σε ένα στάτους στο Facebook για το Leeds Community Clothes Exchange, ένα τοπικό κατάστημα ανταλλαγής ρούχων. Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, είναι μια από τους τρεις διευθυντές του δικτύου, που έχει στα ράφια του τουλάχιστον 2.000 αντικείμενα. Όπως εξηγεί στη βρετανική εφημερίδα δεν υπάρχει ανταλλακτική ισοτιμία στα ρούχα. Αυτά αρκεί να είναι σε καλή κατάσταση κι από εκεί και πέρα ο καθένας μπορεί να πάρει και να δώσει ότι θέλει. Σαν νέα γυναίκα συνεχίζει να αγαπάει τα ρούχα και «καταναλώνοντάς» τα με σύνεση όχι μόνο δεν τα έχει στερηθεί, αλλά εκεί που αγόραζε τουλάχιστον 3 νέα κομμάτια τον μήνα φορτώνοντας την ντουλάπα της, ανταλλάζει τώρα 10-15, αναζωογονώντας την.
Το σπίτι της Sarah Fewell θυμίζει αποθήκη ταχυδρομείου. Από όταν ήταν έφηβη της άρεσε να μετατρέπει τα παλιά της ρούχα. Όταν ήταν φοιτήτρια κάνοντας μια βόλτα στα μαγαζιά είδε ένα πολύ ωραίο μεταχειρισμένο φόρεμα που δεν ήταν όμως για εκείνη. Κάτι την έσπρωξε να το αγοράσει γιατί κάποια άλλη έπρεπε να το αποκτήσει. Ανέβασε την φωτογραφία στον λογαριασμό που διατηρεί σε έναν βρετανικό ιστότοπο αγορών και μεταπωλήσεων, που έχει τη λογική του ebay και την οπτική του Ιnstagram. Σήμερα έχει μετατρέψει την αγάπη της για τα παλιά αγαπημένα ρούχα σε μία βιώσιμη αγορά γρήγορης μόδας, διατηρώντας το online κατάστημα Identity Party. Όπως λέει, διαπιστώνει ότι οι άνθρωποι έχουν σιχαθεί πια τη μαζική κουλτούρα της μόδας και της κατανάλωσης. Η ίδια έχει πουλήσει πάνω από 3.000 αντικείμενα και παραδέχεται πως αυτό που κάνει αντικατοπτρίζει τη γρήγορη μόδα: οι καταναλωτές αγοράζουν φτηνά και συχνά. Αρχικά δεν είχε καν σκεφτει το περιβαλλοντικό όφελος της πρακτικής αυτής. Τώρα όμως, κοιτάζοντας τα δέματα που έχει έτοιμα προς αποστολή σκέφτεται ακόμη και τη σπατάλη ανακυκλωμένου μεν, πλαστικού δε στις συσκευασίες αποστολής.
Η Ania Arrayales, από την πλευρά της, έχει ιδρύσει μια οργάνωση στη Νέα Υόρκη που ονομάζεται «Fashion of Tomorrow» για να υποστηρίξει μια πιο βιώσιμη προσέγγιση στη βιομηχανία ένδυσης. Κάποια στιγμή αποφάσισε να μην αγοράσει κανέναν νέο ρούχο για έναν χρόνο, αντλώντας έμπνευση από το ντοκιμαντέρ «True Cost». Στην αρχή αισθανόταν ότι ήταν λιγότερο εντυπωσιακή από ότι στο παρελθόν. «Δεν είχα κάτι νέο και λαμπερό να φορέσω, αλλά έπρεπε τον τρόπο με τον οποίο το μυαλό μου έβλεπε τα ψώνια», λέει στον Guardian. Τον δεύτερο χρόνο της προσπάθειάς της, επέτρεψε στον εαυτό της να αγοράσει vintage ρούχα. Τον τρίτο χρόνο άρχισε να αγοράζει κάποια ρούχα από βιώσιμες μάρκες. Τώρα πια, κάθε φορά που νιώθει ότι κάτι λείπει από την εμφάνισή της ενοικιάζει ρούχα, μια πρακτική πολύ διαδεδομένη στις ΗΠΑ.
Η τακτική της γρήγορης μόδας ασκεί πολύ μεγάλη πίεση στον πλανήτη μας. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα της βιομηχανίας μόδας, προβλέπεται ότι θα αυξηθούν πάνω από 60%, φτάνοντας τους 2.8 δισεκατομμύρια τόνους ανά έτος μέχρι το 2030. Η Κίνα και η Ινδία που παράγουν το βαμβάκι που αποτελεί πρώτη ύλη για την γκαρνταρόμπα μας αντιμετωπίζουν ήδη έλλειψη νερού, και με την κατανάλωση νερού να πρόκειται να αυξηθεί κατά 50% μέχρι το 2030 θα κληθούν στο μέλλον να επιλέξουν μεταξύ βιομηχανίας ή πόσιμου νερού.
Κάτι πρέπει να αλλάξει, κι αυτό θα γίνει μόνο από εμάς.
