Όπως τα χρώματα που βλέπουμε σε ένα ουράνιο τόξο δεν είναι παρά ένα μικρό μόνο τμήμα ενός μεγαλύτερου ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, ο συνειδητός μας νους δεν είναι παρά ένα μικρό μόνο κομμάτι ενός πολύ μεγαλύτερου ασυνείδητου ψυχικού κόσμου.
Οι εξαιρετικά δημιουργικοί άνθρωποι σε όλη την πορεία της ιστορίας το γνώριζαν αυτό, και συμβουλεύονταν το ασυνείδητό τους για να καταφέρουν να δημιουργήσουν καινοτόμα έργα, να κάνουν επαναστάσεις σε πολλά επίπεδα της ζωής, στην επιστήμη, την τέχνη και τις επιχειρήσεις.
Ο ρόλος του ασυνειδήτου στη δημιουργία έχει υποβιβαστεί στην κοινωνία μας. Η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν γνωρίζει καν ότι το ασυνείδητο είναι ένας εξαιρετικά γόνιμος τόπος για μεταμορφωτικές εμπειρίες. Κάτι άλλο που επίσης πιστεύουμε συχνά είναι πως τέτοιες δημιουργικές επαναστάσεις αποτελούν πολυτέλεια μιας εκλεκτής ομάδας «ιδιοφυών ατόμων» – ανθρώπων που γεννιούνται με ταλέντα και περισσότερες ικανότητες από τους υπόλοιπους.
Κι αν αυτή η πεποίθηση είναι λανθασμένη; Κι αν η ικανότητα να δημιουργήσουμε κάτι επαναστατικό, κάτι πρωτοποριακό δεν αποτελεί προνόμιο των λίγων, αλλά μια δεξιότητα που μαθαίνεται, που είναι διαθέσιμη σε όλους;
Το ασυνείδητο του Sigmund Freud vs. το ασυνείδητο του Frederick Myers
O Freud ανακάλυψε το ασυνείδητο προσπαθώντας να εντοπίσει τις ρίζες της ψυχοπαθολογίας. Μέσα από τις έρευνές του, συμπέρανε ότι το ασυνείδητο είναι μια τεράστια αποθήκη καταπιεσμένων αναμνήσεων και εμπειριών, που κάνουν της ζωή μας δυσλειτουργική και είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη των νευρώσεων.
Ο Freud με λίγα λόγια έδωσε έμφαση στον αρνητικό ρόλο του ασυνειδήτου – στο ρόλο που έχει στην καταστολή των προσπαθειών του ατόμου για αυτοπραγμάτωση και πλήρωση. Όμως, ο Frederick Myers επέλεξε να δει την αντίθετη πλευρά του ασυνειδήτου. Πίστευε ότι αποτελεί μια πλούσια πηγή έμπνευσης, νοήματος και δημιουργικότητας, στοιχεία τα οποία αν χρησιμοποιηθούν σοφά μπορούν να μας φέρουν σε επαφή με την πλήρωση και με την αυτοπραγμάτωση.
Καθώς οι απόψεις του Freud έχουν μεγαλύτερη επίδραση στην κοινωνία μας από εκείνες του Myers, το ασυνείδητο θεωρείται γενικά ως μια τρομακτική και σκοτεινή πλευρά του εαυτού μας. Αλλά αυτή η αντίληψη είναι λάθος. Οι εξαιρετικά δημιουργικοί άνθρωποι του παρελθόντος το έχουν επιβεβαιώσει. Μάλιστα, πολλοί ταλαντούχοι καλλιτέχνες και σπουδαίοι επιστήμονες εμπνεύστηκαν μέσα από τα όνειρά τους, που φυσικά αποτελούν τον βασιλικό δρόμο προς το ασυνείδητο.
Πώς να χρησιμοποιήσουμε το ασυνείδητο για να γίνουμε δημιουργικοί
Ο Graham Wallas, Άγγλος κοινωνικός ψυχολόγος και συνιδρυτής της Σχολής Οικονομικών του Λονδίνου εντόπισε 4 απαραίτητα στάδια για να ενεργοποιήσουμε το ασυνείδητο και να απελευθερώσουμε τη δημιουργική μας πλευρά.
Μπορούμε να ακολουθήσουμε αυτά τα 4 βήματα σε κάθε πλευρά της ζωής μας που απαιτούν δημιουργικές λύσεις: στην προσωπική ζωή, στις σχέσεις, στην επαγγελματική καριέρα ή στην καλλιτεχνική μας ασχολία.
1. Προετοιμασία
Κατά τη διάρκεια του σταδίου προετοιμασίας διερευνούμε το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε από όλες τις πλευρές του. Χρειάζεται να λάβουμε υπόψη μας κάθε οπτική γωνία και να αποκτήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες μπορούμε. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, είναι σημαντικό να καλλιεργήσουμε έναν διακαή πόθο για να επιλύσουμε το πρόβλημα. Αυτός θα ενεργοποιήσει το ασυνείδητό μας, προειδοποιώντας το ότι πρόκειται για ένα επείγον ζήτημα και χρειάζεται να αντιμετωπιστεί άμεσα.
2. Επώαση
Αφού περάσετε αρκετό χρόνο στο πρώτο στάδιο (όταν βρεθείτε κοντά στην αίσθηση κόπωσης), κάντε ένα διάλλειμα από το πρόβλημα. Αφιερώστε λίγο χρόνο στην ξεκούρασή σας και προσπαθήστε να μην σκέφτεστε καθόλου το ζήτημα. Αυτή η περίοδος ανάπαυσης θα απελευθερώσει ενέργεια ώστε να μπορεί να την εκμεταλλευτεί το ασυνείδητό σας – να συνδυάσει, να συνθέσει, να δοκιμάσει ιδέες, οι οποίες θα τραφούν από το στάδιο προετοιμασίας.
3. Φωτισμός
Σε κάποιο σημείο, καθώς θα ελίσσεστε ανάμεσα σε περιόδους έντονης εργασίας και ανάπαυσης, μια μοναδική, υπέροχη ιδέα θα αναδυθεί μέσα από το ασυνείδητό σας. Είτε σε όνειρο, στο μπάνιο, όταν περπατάτε, ή σε άσχετη στιγμή, θα κάνει την εμφάνισή της μια λύση στο πρόβλημά σας που πριν δεν είχατε σκεφτεί. Πολύ συχνά, θα είναι απλή και εμφανής, θα εκπλαγείτε που δεν θα την είχατε ξανασκεφτεί στο παρελθόν.
4. Έλεγχος
Το τελικό στάδιο είναι η επιβεβαίωση της λύσης που παρέχεται από το ασυνείδητό σας. Αυτό το στάδιο δεν είναι πάντα απαραίτητο. Ορισμένες φορές η λύση είναι τόσο ξεκάθαρη και δεν υπάρχει λόγος να ελέγξουμε την εγκυρότητά της.