Τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε έντονες καιρικές αλλαγές σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα που, όπως εξηγεί ο μετεωρολόγος Παναγιώτης Γιαννόπουλος πρόκειται για ένα εντυπωσιακό φαινόμενο – «Ο φετινός χειμώνας είναι από το “μέλλον” δεν μοιάζει με εκείνον που είχαμε πριν από 30 χρόνια», λέει μεταξύ άλλων ο Παναγιώτης Γιαννόπουλος
«Ο καιρός τρελάθηκε», αναφωνούν οι πολίτες καθημερινά μιας και κάθε εβδομάδα έχει φτάσει να έχει τρεις εποχές. Ξεκινά με φθινοπωρινό σκηνικό μετατρέπεται σε ανοιξιάτικο και καταλήγει σε χειμωνιάτικο. Τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε έντονες καιρικές αλλαγές σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα που, όπως εξηγεί στο Newsbomb.gr ο μετεωρολόγος Παναγιώτης Γιαννόπουλος πρόκειται για ένα εντυπωσιακό φαινόμενο.
Η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις πεδίο σύγκρουσης ψυχρών αερίων μαζών από τη Βόρεια Ευρώπη ή τη Σιβηρία και θερμών αερίων μαζών από την Αφρική και τη Μεσόγειο. Τέτοιες συναντήσεις αερίων μαζών με μεγάλες θερμοκρασιακές διαφορές συμβαίνουν συνήθως στις αρχές της άνοιξης, φαινόμενο ωστόσο που φέτος έλαβε χώρα αρκετές φορές ακόμα και κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Όπως ανέφερε ο μετεωρολόγος Παναγιώτης Γιαννόπουλος με ακραία υψηλά επίπεδα κυμάνθηκε η μέση τιμή της θερμοκρασίας τον Δεκέμβριο του 2023 σχεδόν στο σύνολο της χώρας, σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 2010-2019. Το θερμόμετρο έφτασε μέχρι και 3,3°C πάνω από τα κανονικά επίπεδα.
«Μπορεί στον κόσμο να φαίνεται εντυπωσιακή η αλλαγή του καιρού αλλά όπως λέει και ο λαός μας “έχει ο καιρός γυρίσματα”. Αυτό που έχει περισσότερο ενδιαφέρον είναι ότι ο Δεκέμβριος ήταν ο τρίτος πιο ζεστός Δεκέμβριος των τελευταίων 150 ετών.Ο Ιανουάριος παρά το λίγο κρύο που είχε, βγήκε πάλι πιο ζεστός μήνας», εξήγησε ο μετεωρολόγος Παναγιώτης Γιαννόπουλος.
Σημειώνεται ότι ο φετινός Δεκέμβριος αποδείχθηκε ο θερμότερος των τελευταίων 15 ετών, σύμφωνα με το δίκτυο 52 μετεωρολογικών σταθμών του meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) που λειτουργούν ανελλιπώς από το 2010 μέχρι σήμερα.
Ο Δεκέμβριος του 2023 χαρακτηρίστηκε από πολλές ημέρες με θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας και ήταν ο πιο θερμός από το 2010. Στη Βόρεια Ελλάδα, στη Θεσσαλία, και στα νησιά του Αιγαίου καταγράφηκαν οι μεγαλύτερες θετικές αποκλίσεις θερμοκρασίας, με τις μέσες μηνιαίες τιμές να κυμαίνονται έως και 3,3°C πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Εξαιρετικά θερμός ήταν και για τη Στερεά Ελλάδα (+2,4 °C).
«Μέχρι τις 14 Φεβρουαρίου η θερμοκρασία θα παραμείνει πάνω από τα κανονικά», υπογράμμισε.
«Ο φετινός χειμώνας είναι από το “μέλλον” δεν μοιάζει με εκείνον που είχαμε πριν από 30 χρόνια. Προφανώς έχει συμβάλει η κλιματική αλλαγή σε αυτή την αλλαγή αλλά δεν είναι ο μόνος παράγοντας», πρόσθεσε ο Παναγιώτης Γιαννόπουλος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Θεσσαλία ο Δεκέμβριος του 2023 ήταν κατά 1.1 °C θερμότερος από τον αντίστοιχο του 2022, τον αμέσως προηγούμενο θερμότερο Δεκέμβρη από το 2010.
Στην Αθήνα, η μέση μηνιαία τιμή απόκλισης της μέγιστης θερμοκρασίας ήταν +2,3 °C, με 26 από τις 31 ημέρες του μήνα να είναι θερμότερες από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Στη Θεσσαλονίκη, 24 ημέρες του μήνα ήταν θερμότερες από τη μέση τιμή της περιόδου 2010-2019, όπου η μέση μέγιστη θερμοκρασία του μήνα κυμάνθηκε +2,2 ºC πάνω από τα κανονικά επίπεδα. Στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης και στη Λίνδο της Ρόδου παρατηρήθηκαν οι περισσότερες ημέρες με θετική απόκλιση θερμοκρασίας (27 ημέρες).
Παρατηρήσεις ακραίων φαινομένων από τον κόσμο και την Ελλάδα
Χαμηλότερη θερμοκρασία
Σύμφωνα με το Meteo στο Vostoc της Ανταρκτικής στις 21 Ιουλίου 1983 καταγράφηκε η εξαιρετικά χαμηλή θερμοκρασία των -89°C (-129°F).
Η συνήθης θερμοκρασία σε αυτόν τον Ρωσικό ερευνητικό σταθμό κυμαίνεται από -30°C έως -60°C. Οι καταβατικοί άνεμοι που προκαλούν αυτές τις θερμοκρασίες στην περιοχή ταξιδεύουν με την ταχύτητα των 320 χιλιομέτρων την ώρα ξεκινώντας από το εσωτερικό της ηπείρου κατευθύνονται προς τις ακτές.
Προς το εσωτερικό της ηπείρου (δηλ. κοντά στον Νότιο Πόλο) η θερμοκρασία πέφτει απο τους -40°C στους -80°C . Οι πιο κρύες ‘ημέρες’ καταγράφονται συνήθως στην διάρκεια του χειμώνα και συγκεκριμένα γύρω στις 22 Ιουνίου οπότε και όλο το 24ωρο επικρατεί νύχτα. Αντίθετα κατά την διάρκεια του καλοκαιριού γύρω στις 22 Δεκεμβρίου αν και όλο το 24ωρο επικρατεί ημέρα, η θερμοκρασία παραμένει κάτω από το μηδέν.
Η Ανταρκτική κρατάει και το προηγούμενο ρεκόρ χαμηλότερης θερμοκρασίας ενώ ανεπίσημα κατά την διάρκεια του χειμώνα του 1997 πάλι στο Vostoc καταγράφηκε θερμοκρασία -91°C.
Υψηλότερη θερμοκρασία
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες η υψηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε παγκοσμίως ήταν 56.7 °C στις 10 Ιουλίου 1913 στην Κοιλάδα του θανάτου στην Καλιφόρνια των Η.Π.Α.
Στην ίδια περιοχή κατά το διάστημα από 6 Ιουλίου μέχρι 17 Αυγούστου του 1917 κατά την διάρκεια δηλαδή 43 συνεχόμενων ημερών η θερμοκρασία ήταν πάνω από τους 48°C.
Η Κοιλάδα του θανάτου (Death Valley) βρίσκεται στην Ανατολική-Κεντρική Καλιφόρνια σε υψόμετρο 86 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας (-86 ), το χαμηλότερο στο Βόρειο Ημισφαίριο. Η μέση ετήσια βροχόπτωση δεν ξεπερνά τα 5 cm. Ονομάστηκε έτσι εξαιτίας ενός από τους 18 επιζώντες ενός συνόλου 30 χρυσοθήρων που προσπαθούσαν να βρουν φλέβα χρυσού το 1849 στην περιοχή αυτή. Παρά τις αντίξοες για την ζωή συνθήκες ένας σημαντικός αριθμός ζώων και φυτών συναντώνται στην περιοχή.
Άλλη καταγραφή αναφέρει ότι στην περιοχή El Azizia της Λιβύης στις 13 Σεπτεμβρίου 1922 η θερμοκρασία έφτασε στους 58 °C ή οποία όμως δεν είναι πλήρως επιβεβαιωμένη.
Mεγαλύτερη διακύμανση θερμοκρασίας σε μία ημέρα
Η μεγαλύτερη διακύμανση θερμοκρασίας κατά την διάρκεια μιας ημέρας παρατηρήθηκε στην περιοχή Browning της πολιτείας της Montana στις Ηνωμένες Πολιτείες στις 24 Ιανουαρίου του 1916 όπου ή θερμοκρασία έπεσε από τους 7°C στους -49°C δηλαδή διαφορά 56°C.
Ισχυρότερος άνεμος
Στις 12 Απριλίου του 1934 η ταχύτητα του ανέμου έφθασε τα 372 Km/h στο όρος Washington της πολιτείας του New Hampshire. Σε χαμηλό υψόμετρο τώρα, στην Γροιλανδία στην αεροπορική βάση Thule στις 8 Μαρτίου 1972 καταγράφηκε ταχύτητα ανέμου 333 Km/h.
Ισχυρότερη χιονόπτωση
Στην Καλιφόρνια στο όρος Shasta Bowl κατά τη διάρκεια χιονοθύελλας από 13 μέχρι 19 Φεβρουαρίου του 1959 έπεσε χιόνι συνολικού ύψους 480cm (περίπου 5 μέτρα).
Ισχυρότερη χαλαζόπτωση
Στις 14 Απριλίου του 1986 στην περιοχή Gopalganj στο Bangladesh το χαλάζι που έπεσε είχε βάρος περίπου ενός κιλού. Κατα την διάρκεια της χαλαζόπτωσης σκοτώθηκαν πάνω απο 90 άνθρωποι.
Χαμηλότερη μέση ετήσια βροχόπτωση
Τα πρωτεία για το πιο ξηρό μέρος στον κόσμο κατέχει η περιοχή Quillagua στην έρημο της Atacama στην Χιλή όπου η μέση ετήσια βροχόπτωση για την περίοδο από το 1964 μέχρι το 2001 ήταν 0,55 χιλιοστά.
Υψηλότερες βροχοπτώσεις από όλον τον κόσμο
Στην βορειοανατολική Ινδία στην περιοχή Meghalaya που στην τοπική διάλεκτο σημαίνει «ο τόπος των νεφών» η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι 11,8 μέτρα.
Τα πιο ισχυρά καιρικά φαινόμενα του 2023 και οι Επιπτώσεις τους
5/2/2023 Κακοκαιρία «Barbara»: Πολυήμερες χιονοπτώσεις προκάλεσαν προβλήματα στις μετακινήσεις, διακοπές ηλεκτροδότησης και κλείσιμο των σχολείων κυρίως σε περιοχές των νομών Αττικής, Θεσσαλονίκης, Εύβοιας, Βοιωτίας, Μαγνησίας, και Φθιώτιδας.
- Eπηρεάστηκαν: σχολεία
- μετακινήσεις
- ηλεκτροδότηση
- εγκλωβισμοί.
8/3/2023: Χαλάζι προκάλεσε ζημιές σε οχήματα και ακυρώσεις πτήσεων στην Ικαρία.
Eπηρεάστηκαν:
- Μετακινήσεις και
- ακυρώθηκαν πτήσεις.
28/3/2023 Ισχυροί άνεμοι, αρκετές κλήσεις στην Πυροσβεστική για προβλήματα και ζημιές λόγω ανεμοθύελλας κυρίως στη Θεσσαλονίκη.
Eπηρεάστηκαν:
- ανθρώπινη απώλεια
- μετακινήσεις
- κτήρια
- θαλάσσιες συγκοινωνίες
28/5/2023 Βροχοπτώσεις προκάλεσαν πλημμύρες με προβλήματα στις μετακινήσεις και ζημιές σε εμπορικά καταστήματα στη Ρόδο και στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Eπηρεάστηκαν:
- μετακινήσεις
3/6/2023 Χαλαζόπτωση προκάλεσε προβλήματα στις μετακινήσεις και ζημιές σε οικίες και καλλιέργειες στα Ιωάννινα.
Eπηρεάστηκαν:
- μετακινήσεις
- οικοσκευές
- καλλιέργειες
24/6/2023 Πτώσεις δέντρων και προβλήματα στην ηλεκτροδότηση και στην κυκλοφορία οχημάτων λόγω ισχυρών ανέμων στο Βελβεντό Κοζάνης.
Eπηρεάστηκαν:
- ηλεκτροδότηση
- μετακινήσεις
- στέγες
25/6/2023 Βροχοπτώσεις σε συνδυασμό με χαλάζι προκάλεσαν προβλήματα στην Πάτρα, κατολισθήσεις και κλείσιμο δρόμων στην Ζαρούχλα και Πούντα Καλαβρύτων. Παρατάθηκε η ψηφοφορία στο πλαίσιο των Εθνικών Εκλογών για εκλογικά κέντρα στην περιοχή των Καλαβρύτων.
Eπηρεάστηκαν:
- ηλεκτροδότηση
- μετακινήσεις
- κατολισθήσεις
- οδικό δίκτυο
- υπηρεσίες.
26/8/2023 Χαλαζόπτωση έπληξε χωριά στο Νομό Τρικάλων, προκαλώντας ζημιές σε κτηνοτροφικές υποδομές, στέγες, και σε πάρκο φωτοβολταϊκών. Στην Καλαμάτα, μπουρίνι προκάλεσε ζημιές σε αυτοκίνητα και καταστήματα, ενώ κινδύνευσε μία οικογένεια.
Eπηρεάστηκαν:
- εγκλωβισμένοι
- κτηνοτροφικές υποδομές
- στέγες
- βιομηχανικές υποδομές
- επιχειρήσεις.
10/1/2023 Ισχυροί άνεμοι προκάλεσαν πτώσεις δένδρων σε περιοχές του δήμου της Τρίπολης.
Eπηρεάστηκαν: πτώσεις δέντρων.
18/1/2023 Ισχυροί άνεμοι στη Θεσσαλονίκη προκάλεσαν πτώσεις δέντρων και 270 κλήσεις στην Πυροσβεστική.
Eπηρεάστηκαν:
- πτώσεις δέντρων
- μετακινήσεις.