Σκοτσέζικο ντους: Μέσα στις γιορτές είχα την τιμή και τη χαρά να επισκεφτώ κατόπιν πρόσκλησης της Μαίρη Ραζή το νέο τους θεατρικό εγχείρημα. Ο Σωτήρης Τσόγκας το «άλλο μισό» της διευθύντριας του θέατρου «Πρόβα» μού παραχώρησε μια συνέντευξη που αξίζει να διαβάσετε καθώς είναι ένας άνθρωπος βαθιά σκεπτόμενος, ιδιαίτερα μετρημένος και το βασικότερο όλων θεατράνθρωπος που επιλέγει πού και πότε θα δώσει τις ιδιαίτερα σπάνιες και μετρημένες στα δάχτυλα συνεντεύξεις του. Για όλους τους παραπάνω λόγους του οφείλω ένα μεγάλο «ευχαριστώ» που με εμπιστεύεται για δεύτερη φορά.
Της: Έπη Τρίμη
Ο κ. Σωτήρης Τσόγκας, εμπνευσμένος από το κείμενο της αείμνηστης Χρύσας Σπηλιώτη του οποίου υπογράφει και τη θεατρική προσαρμογή, με τη σκηνοθετική αριστοτεχνική του ματιά, μας βάζει διαδραστικά στο κλίμα της δημιουργίας μια θεατρικής παράστασης, από τα καμαρίνια έως τη σκηνή.
Κύριε Τσόγκα γιατί επιλέξατε την συγγραφέα Χρύσα Σπηλιώτη στη δεδομένη
χρονική στιγμή και θελήσατε να προσαρμόσετε το κείμενό της και στη συνέχεια να σκηνοθετήσετε την παράσταση «Σκοτσέζικο ντους»;
Γιατί το «Σκοτσέζικο ντους» είναι ένα τραγικά επίκαιρο έργο και ανεπανάληπτα κωμικό που δίνει την ευκαιρία για ένα διαδραστικό θέαμα και ακρόαμα με νέες αισθητικές και τεχνικές σκηνικές προσεγγίσεις.
Ένας θίασος κάνει πρόβες για να ανεβάσει τη Λυσιστράτη του Αριστοφάνους και ο κόσμος του θεάτρου γίνεται φακός μεγεθυντικός και αποκαλύπτει τα «παρασκήνια» λειτουργίας της σύγχρονης κοινωνίας μέσω μιας ανελέητης σάτιρας.
Το «Σκοτσέζικο ντους» της Χρύσας Σπηλιώτη καταγγέλλει την αδιαφορία για την κοινή λογική και την πραγματικότητα από τη μια και το ενδιαφέρον και την αληθοφάνεια και την ψευδαίσθηση από την άλλη που διατρέχουν τις σύγχρονες κοινωνίες.
Το έργο αυτό θέτει τα πλέον σοβαρά και πολύπλοκα προβλήματα των σύγχρονων κοινωνιών με το οποίο θεατρικά γέλιο και διασκεδαστικό τρόπο, ορθώνοντας μπροστά στους θεατές να πελώριο καθρέφτη και να δουν τον εαυτό τους και τους άλλους.
Πέραν αυτού το ΘΕΑΤΡΟ ΠΡΟΒΑ, στα 40 χρόνια της λειτουργίας του, δίνει ανελλιπώς έμφαση στην παρουσίαση της νεοελληνικής δραματουργίας, που αποτελεί τον πυρήνα της υποκριτικής ελληνικής ιθαγένειας.
Μαίρη Ραζή στο tromaktiko.gr: «Οι σκηνοθέτες και οι παραγωγοί δεν με χρειάζονται σε αυτή τη φάση»
Μια ματιά στο ρεπερτόριο μας καταδεικνύει την έγνοια μας για το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΡΓΟ.
Έγνοια που απ΄ ότι φαίνεται δεν έχει ως όφειλε, το Εθνικό Θέατρο, ούτε για τον νεοελληνικό, ούτε για το κλασικό αρχαιοελληνικό έργο.
Σε συνέχεια της ως άνω ερώτησής μου τί συναισθήματα νιώσατε όταν αρχίσατε να δουλεύετε το κείμενο ομότεχνής σας που έφυγε τόσο απότομα και σκληρά από τη ζωή στην φονική πυρκαγιά στο Μάτι;
Όλοι πονέσαμε και πονάμε τα θύματα της φονικής φωτιάς στο Μάτι και στην Ηλεία πρωτύτερα, του δυστυχήματος στα Τέμπη, του ναυαγίου των μεταναστών έξω από την Πύλο, των πλημμυρών στη Μάνδρα και τώρα στη Θεσσαλία, τις εκατακόμβες των νεκρών στην άσφαλτο, τα θύματα των δολοφονιών. Ζούμε αγκαλιά με το θάνατο.
Ο βίαιος θάνατος, πέραν της τραγικότητας της απώλειας ζωής, έχει και εφιαλτικές προεκτάσεις: το αδυσώπητο πεπρωμένο, που μας θυμίζει εμφαντικά και μαρτυρικά το Ά-λογο, το Παράλογο το αιφνίδιο, το τυχαίο της ζωής και του θανάτου.
Τέτοια και τόσα είναι και ήταν τα συναισθήματα μου για την αδικοχαμένη Χρύσα Σπηλιώτη.
Πόσο δύσκολο είναι να προβάλετε όλες τις δυσκολίες που απαιτεί το ανέβασμα
μιας παράστασης χωρίς καμία υπερβολή αλλά με ρεαλισμό;
Στο μέρος, που το έργο αφορά στο ανέβασμα ενός άλλου έργου (θέατρο εν θεάτρω), η δυσκολία συνίστατο στο ότι δεν έπρεπε να ¨ παίξουμε¨ τους ηθοποιούς, που ανεβάζουν ένα έργο, αλλά να είμαστε, μέσα βέβαια από τους ρόλους μας στο «Σκοτσέζικο ντους» .
Ήταν ένα προκλητικό και δύσκολο ¨σταυρόλεξο¨ που απαιτούσε υποκριτικές εναλλαγές και οι τεχνικές αυτόματης προσαρμογής σε πολλαπλούς ρόλους.
Νομίζω ότι τα καταφέραμε, αν κρίνω από την προσέλευση του κοινού, αλλά και από την ιλαρή διαδραστική συμμετοχή του στην παράσταση.
Το πείραμα πέτυχε!
Στο σημείωμά σας γράφετε πως η θεατρική υπόκριση έρχεται αντιμέτωπη με την κοινωνική υποκρισία και η σύγκρουση αυτή ακτινογραφεί τις ανθρώπινες σχέσεις καθώς και την μανία του ανθρώπου να εξουσιάζει. Θα ήθελα να μας πείτε πώς νιώθετε καθώς ζούμε σε μια κοινωνία που ο άνθρωπος δεν εκτιμά τον συνάνθρωπό του και η ζωή δεν έχει την παραμικρή αξία ενώ επικρατεί ο κανιβαλισμός σε όλο του το μεγαλείο.
Δυστυχώς όλες οι κοινωνίες των ανθρώπων, διαχρονικά, είναι διεστραμμένες, διεφθαρμένες, εμπαθείς γεμάτες υποκρισία και ψευτιά, σκοτάδι και μίσος, βία και αίμα και απληστία, εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο.
Διαφέρουν μόνο οι μορφές και τα μέσα. Από καταβολής του ¨κόσμου¨ η ανθρωπότητα δεν έχει κάνει ούτε ένα βήμα προόδου στο λεγόμενο ηθικό πολιτισμό. Παράδειγμα: όταν εφευρέθηκε η τυπογραφία τυπώθηκαν μερικές δεκάδες αντίτυπα της ΒΙΒΛΟΥ και της ΙΛΙΑΔΟΣ και ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ του ΟΜΗΡΟΥ και παράλληλα χιλιάδες χιλιάδων άσεμνα έντυπα ευτελούς παραλογοτεχνίας.
Σήμερα, κατά τη δήλωση των ειδικών, το 96% του διαδικτύου είναι το λεγόμενο ¨σκοτεινό¨ διαδίκτυο. Τα μέσα και οι μορφές διαφέρουν. Βέβαια η εποχή μας έχει ορισμένα πρωτόγνωρα και εφιαλτικά χαρακτηριστικά, που δεν είχαν οι προηγούμενες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η ψηφιοποίηση (σύστημα κοινωνικής ¨πίστωσης¨, δηλαδή επιδόματα στους ¨υπάκουους¨, πρόστιμα στους ¨ανυπάκουους¨) και η επιχείρηση αντικατάστασης της φύσης με ευτελή συνθετικά υποκατάστατα, με τα οποία θησαυρίζουν οι πολυεθνικές βιομηχανίες τροφίμων και φαρμάκων.
40 χρόνια κοινής καλλιτεχνικής πορείας με την σύζυγό σας Μαίρη Ραζή. Πόσο
εύκολο αλλά συνάμα πόσο δύσκολο είναι για ένα ζευγάρι να συνυπάρχει και να
γίνεται ένα προσωπικά και επαγγελματικά;
Δεν ξέρω. Έτυχε. Αυτά τα πράγματα δεν είναι δυνατόν να προγραμματίσεις. 40 χρόνια μαζί στη ζωή και στο θέατρο: ακούγεται θαυμαστό έως και….. φοβερό.
Περάσαμε βέβαια πολλές φουρτούνες και μπόρες και στη ζωή και στο θέατρο, αλλά τις ξεπεράσαμε. Και χωρίς να το καταλάβουμε διανύουμε τον 40ό χρόνο συνεχούς θεατρικής δημιουργίας με το ΘΕΑΤΡΟ ΠΡΟΒΑ, που έχει στο ενεργητικό του γύρω στις 100 παραγωγές με ¨βαρύ ρεπερτόριο¨, ελληνικό και ξένο, κλασικό και σύγχρονο, συμμετοχή σε διεθνή φεστιβάλ και πολλές διακρίσεις ατομικές και συνόλου.
Μας ενώνει η αγάπη για το θέατρο και για τη μοναχοκόρη μας και συνάδελφό μας Κοραλία Τσόγκα που είναι μια χαρισματική ηθοποιός, σύμφωνα με τις γνώμες των κριτικών και κοινού.
Ένα πράγμα βέβαια τηρήσαμε εκ πεποιθήσεως ως κόρην οφθαλμού: «τα εν οίκω, μη εν …θεάτρω»!
Από όλα τα γεγονότα που βιώσαμε στο πετσί μας μέσα στο 2023 τί σας πίκρανε
περισσότερο και σας προβλημάτισε και τί μήνυμα θα θέλατε να περάσετε στους
αναγνώστες μας;
Το λουτρό αίματος στην Ουκρανία και στη Γάζα. Οι δολοφονίες αθώων σε όλο τον πλανήτη. Η απαξία της ανθρώπινης ζωής, η μόλυνση του περιβάλλοντος, η τροποποίηση του καιρού. Στον βωμό της αιματοβαμμένης απληστίας του χρηματιστηριακού καπιταλισμού ή αλλιώς της ΧΟΥΝΤΑΣ των αγορών. Με προβληματίζει ακόμη το σκοτάδι που κουβαλάει η τεχνητή νοημοσύνη και η ψηφιοποίηση των πάντων.
Ως συναισθηματικός και διανοητικός ευνουχισμός των ανθρώπων από τα ηλεκτρονικά και ψηφιακά μαζικά μέσα προπαγάνδας, παραπληροφόρησης και αποσιώπησης. Ξαναζούμε ένα ύπουλο, ¨χρυσωμένο Μεσαιώνα¨.
Νομίζω ότι ένας τρόπος αντίδρασης και αντίστασης αυτόν τον ζόφο, είναι η περιφρούρηση της προσωπικής και επαγγελματικής αξιοπρέπειας. Όπερ σημαίνει λιτοδίαιτος βίαιος αντί-καταναλωτισμός και διανοητική απελευθέρωση: να μην αφήνουμε ούτε μια θυρίδα του νου μας ανοιχτή στην εικονική πραγματικότητα των « ¨πλαστών¨ αναγκών μας περιβάλλει.