Θυμάμαι, ως μικρό κορίτσι, όταν κάτι πήγαινε στραβά, η πρώτη μου σκέψη ήταν «Τι έκανα λάθος;» και όταν κάτι πήγαινε καλά, σκεφτόμουν «Ήμουν τυχερή αυτή τη φορά». Συγκεκριμένα, οι ερευνητές λένε ότι τα μικρά κορίτσια από την ηλικία των 6 ετών και μετά αποκτούν ένα χαμηλότερο κατώφλι αυτοκατηγορίας σε σύγκριση με τα μικρά αγόρια.
Είτε πρόκειται για αποτέλεσμα της φύσης ή του περιβάλλοντος ή και των δύο, πολλοί από εμάς πέφτουμε εύκολα και συχνά στην παγίδα των ενοχών, και δεν ξέρουμε πώς να σκαρφαλώσουμε ώστε να ξεφύγουμε από αυτή. Για παράδειγμα, οι παρακάτω φράσεις λέγονται πολύ συχνά από γυναίκες που έρχονται αντιμέτωπες με τη στειρότητα:
– «Νιώθω πως για ό,τι πάει στραβά στη ζωή μου, ευθύνομαι εγώ»
– «Ξέρω ότι δεν μπορώ να μείνω έγκυος, επειδή το θέλω πάρα πολύ»
– «Νομίζω ότι τιμωρούμαι επειδή προσπαθώ πολύ»
– «Αγχώνομαι τόσο πολύ να κάνω μια καλή αποταμίευση πριν κάνω παιδί και τώρα έχω εξαντλήσει τον οργανισμό μου»
– «Ένιωσα τόσο ένοχη για την αποβολή που πιστεύω ότι το σώμα μου αρνείται πια να συλλάβει»
Όλες οι γυναίκες κατηγορούν τον εαυτό τους για τα προβλήματα γονιμότητας και τρομοκρατούν τον εαυτό τους με συνεχείς αναθεωρήσεις του παρελθόντος, επανεξετάζοντας τις ικανότητές τους και φυσικά αμφισβητώντας τες. Όλες όμως έχουν άδικο.
Οι έρευνες μας λένε ότι η στειρότητα προκαλεί στρες και όχι το αντίθετο. Οι γυναίκες μπορούν να συλλάβουν υπό πολύ στρεσογόνες καταστάσεις, αν δεν υπάρχει οργανικό πρόβλημα. Και ακόμα κι αν το στρες προκαλεί κάποια δυσκολία, το σώμα αυτορυθμίζεται ή το πρόβλημα αποτελεί αποτέλεσμα μιας προϋπάρχουσας πάθησης. Αν το αναπαραγωγικό μας σύστημα ήταν τόσο ευάλωτο στο στρες όσο πιστεύουμε, το ανθρώπινο είδος δεν θα είχε καταφέρει να επιβιώσει εδώ και πολλά χρόνια.
Οπότε γιατί υπάρχουν τόσες πολλές ενοχές γύρω από τη διάγνωση της στειρότητας ή για οποιοδήποτε άλλο εμπόδιο στη ζωή μας; Ίσως επειδή υπάρχει μια γοητευτική πλευρά ενοχών και αυτοκατηγοριών. Αν πείσουμε τον εαυτό μας ότι είμαστε υπεύθυνοι για το πρόβλημά μας, μπορούμε να πείσουμε και τον εαυτό μας να πιστέψει ότι έχουμε τη δύναμη να το διορθώσουμε.
Μπορεί να ακούγεται κάπως έτσι: «Δεν μπορώ να κάνω παιδί, επειδή αγχώθηκα, οπότε αν μπορώ να το αντιστρέψω, μπορώ και να γίνω πάλι γόνιμη. Απλά θα χαλαρώσω». Αυτό είναι που αποκαλούμε «παγίδα ενοχών», επειδή βασίζεται μόνο στον ευσεβή πόθο. Η χαλάρωση είναι μια πολύ καλή ιδέα, αλλά δεν αποτελεί θεραπεία για τα πάντα.
Πώς λοιπόν μπορούμε να βγούμε από την παγίδα των τύψεων; Χρειάζεται εξάσκηση και υπομονή. Καθώς δεν μπορείτε να αλλάξετε κάτι για το οποίο δεν έχετε επίγνωση ότι κάνετε, το πρώτο βήμα είναι να προσέχετε τη γλώσσα σας. Κάθε φορά που πιάνετε τον εαυτό σας να λέει ή να σκέφτεται «θα μπορούσα να έχω», «θα είχα» ή «θα έπρεπε να είχα», αντικαταστήστε το με ένα ουδέτερο, μη επικριτικό μάντρα όπως «είναι αυτό που είναι».
Αυτό σας κρατά στο παρόν, αντί να ξυπνάτε τη φαντασία σας σκεπτόμενοι πώς θα μπορούσε να είναι ή θα ήταν. Το πρόβλημα με τη νοητική απόδραση είναι πως όταν επανερχόμαστε στο παρόν, χρειάζεται να αρχίσουμε να αποδεχόμαστε την πραγματικότητα ξανά από την αρχή. Εκτός απ’ αυτό, η προσκόλληση στο παρελθόν το μόνο που κάνει είναι να αυξάνει τις φορές που θα ξανατραυματιστούμε συναισθηματικά.
Επίσης, δοκιμάστε λίγη γνωστική αναδόμηση. Επαναπροσδιορίστε τον εαυτό σας ως έναν άνθρωπο που είναι αρκετά δυνατός για να κυνηγήσει αυτό που θέλει, αντί για έναν άνθρωπο που προκάλεσε κάποιο πρόβλημα. Μόλις στρέψετε αλλού το κέντρο της προσοχής σας, θα δείτε όλη σας τη ζωή με διαφορετικά μάτια. Αποφασίστε να βγείτε από την παγίδα των ενοχών σήμερα, γιατί αυτή είναι ένας τόπος στάσιμος, άγονος και σκοτεινός. Δεν σας προσφέρει τίποτα.