Το αυτοκίνητο πια δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ένα απαραίτητο εργαλείο. Για να εργαστούμε, να φέρνουμε εις πέρας τις υποχρεώσεις μας και πολλά άλλα. Βέβαια η οδήγηση θέλει και προσοχή. Ιδίως από μια ηλικία και μετά που τα ανταναλλακτιστικά δεν είναι ίδια. Και ειδικά οι ηλικιωμένοι που παίρνουν φάρμακα. Κι αυτό γιατί κάποια καθημερινά σκευάσματα… ακόμα και παυσίπονα, μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα οδήγησης.
Δεκάδες φάρμακα αναγράφουν στο φύλλο οδηγιών χρήσεως συστάσεις για την οδήγηση ή/και τον χειρισμό μηχανημάτων, χωρίς συνήθως να δίνουν περισσότερες πληροφορίες.
Σε μια νέα μελέτη, Αμερικανοί επιστήμονες θέλησαν να εξακριβώσουν ποια και τι ακριβώς κάνουν. Έτσι, παρακολούθησαν επί έως και 10 χρόνια μικρή ομάδα εθελοντών, τους οποίους υπέβαλλαν σε ετήσια τεστ οδήγησης. Πολλά από τα ευρήματά τους ήταν αναμενόμενα, ενώ άλλα αποτέλεσαν αληθινή έκπληξη.
Ως πιο επισφαλή για την ικανότητα οδήγησης αναδείχθηκαν:
Τα αντικαταθλιπτικά
Τα υπνωτικά/ηρεμιστικά
Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
Όλα τους φάνηκε σχεδόν να τριπλασιάζουν τον κίνδυνο να αποτύχουν ή να περάσουν οριακά οι ηλικιωμένοι τα τεστ οδήγησης. Οι συσχετίσεις αυτές παρέμειναν ισχυρές και όταν οι επιστήμονες έλαβαν υπ’ όψιν άλλους συμβάλλοντες παράγοντες όπως:
Η υποκείμενη κατάσταση της υγείας
Η ικανότητα σκέψης και η μνήμη
Τα οφθαλμολογικά προβλήματα
Οι συνθήκες διαβίωσης
«Τα ευρήματά μας δεν αποδεικνύουν ότι τα φάρμακα είναι η αιτία για την μειωμένη ικανότητα οδήγησης. Υποδηλώνουν απλώς ότι υπάρχει κάποια συσχέτιση», διευκρίνισε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. David Carr, καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σαιντ Λούις.
Η συσχέτιση αυτή εξηγείται πιο εύκολα για ορισμένα από τα φάρμακα «τα οποία δρουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλο, νωτιαίο μυελό) και μπορεί να προκαλέσουν υπνηλία και ζάλη», πρόσθεσε. «Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να επηρεάσουν την οδήγηση».
Η νέα μελέτη
Τα νέα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση JAMA Network Open. Στη μελέτη εντάχθηκαν 198 εθελοντές, ηλικίας 65 ετών και άνω κατά την έναρξή της. Κανένας δεν είχε ενδείξεις νοητικής διαταραχής (π.χ. προβλήματα μνήμης, κρίσης ή σκέψης). Όλοι τους είχαν νόμιμο δίπλωμα οδήγησης. Οι 87 από τους εθελοντές ήταν γυναίκες.
Έως το τέλος της περιόδου παρακολουθήσεως, οι 70 από τους εθελοντές (το 35%) είχαν περάσει οριακά ή είχαν αποτύχει στο τεστ οδήγησης. Όπως έδειξαν τα στοιχεία, ο κίνδυνος να συμβεί αυτό αυξανόταν κατά:
2,68 φορές όταν οι ηλικιωμένοι έπαιρναν αντικαταθλιπτικά
2,7 φορές όταν έπαιρναν ηρεμιστικά ή υπνωτικά
2,72 φορές όταν έπαιρναν μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη
Στην πραγματικότητα, οι ηλικιωμένοι που έπαιρναν αντικαταθλιπτικά ή υπνωτικά είχαν 16% έως 17% πιθανότητες να αποτύχουν στα τεστ οδήγησης. Οι αντίστοιχες πιθανότητες σε όσους δεν τα έπαιρναν ήταν 6% έως 7%.
Αντιθέτως, όσοι έπαιρναν φάρμακα που μειώνουν τα λιπίδια αίματος (χοληστερόλη, τριγλυκερίδια) διέτρεχαν μειωμένο κίνδυνο.
Οι εκπλήξεις
Εκείνο ωστόσο που εξέπληξε τους ερευνητές είναι το γεγονός ότι δεν φάνηκε να επηρεάζουν την οδήγηση τα αντισταμινικά και τα αντιχολινεργικά φάρμακα.
Τα αντισταμινικά είναι διαβόητα για την υπνηλία που προκαλούν. Τα δε αντιχολινεργικά μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως καταστολή και θόλωμα της όρασης. Τα αντισταμινικά λαμβάνονται για τις αλλεργίες. Τα αντιχολινεργικά για ποικίλες παθήσεις – από την υπερδραστήρια κύστη και τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια έως τη νόσο Πάρκινσον.
Πώς είναι δυνατόν να μην φάνηκε να επηρεάζουν την οδήγηση; Ένα ενδεχόμενο είναι οι εθελοντές της μελέτης που έπαιρναν αντιχοληνεργικά να μην ήταν αρκετοί ώστε να φανεί διαφορά. Επιπλέον, οι ηλικιωμένοι της μελέτης μπορεί να έπαιρναν τα νεώτερου τύπου αντισταμινικά που δεν προκαλούν υπνηλία, εξήγησε ο Dr. Carr.
Σε κάθε περίπτωση, επειδή οι δυνητικές επιδράσεις στην οδήγηση είναι πολύ σοβαρές, ο Dr. Carr συνιστά ό,τι φάρμακα κι αν παίρνετε, να ρωτάτε τον γιατρό σας εάν έχουν επιπτώσεις στην οδήγηση.