Ενεργός σκοπευτής ή δολοφόνος ή όπως είναι η επίσημη ονομασία «Active shooter»… Το μακελείο στην Πράγα αναδεικνύει ότι ο κίνδυνος παραμονεύει παντού. Η Ελλάδα δεν εξαιρείται και πρέπει σε κάθε μαζικό χώρο να υπάρχει ένα οργανωμένο σχέδιο σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης. Μελετώντας βιβλιογραφία των ειδικών δυνάμεων των Η.Π.Α. παρουσιάζεται ο τρόπος δράσης ενός ενεργού σκοπευτή, το σχέδιο ασφάλειας που θα πρέπει να διαθέτουν τα σχολεία αλλά και οι τακτικές της Αστυνομίας για την άμεση σύλληψη του δράστη και την ασφάλεια των πολιτών.
Σε σοκ βρίσκεται και πάλι η Ευρώπη μετά τη μαζική επίθεση στην Πράγα όπου βρήκαν τραγικό θάνατο πάνω από 15 άτομα.
Οι ένοπλες επιθέσεις φάνταζαν μακρινό γεγονός στις ΗΠΑ ωστόσο τις τελευταίες δεκαετίες η Ευρώπη έχει δεχθεί γερά πλήγματα από μαζικές επιθέσεις ενεργών σκοπευτών.
Το Newsbomb.gr συγκέντρωσε βιβλιογραφία από την εκπαίδευση των ειδικών δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίοι ασχολούνται με τέτοιου είδους καταστάσεις καθώς οι περιπτώσεις μακελειών με ενεργούς σκοπευτές στις Η.Π.Α. δυστυχώς είναι αρκετές. Στο ρεπορτάζ αναδεικνύεται ο ορισμός και η δράση του σκοπευτή, οι ενέργειες των σχολείων σε περίπτωση επίθεσης όπως προσφάτως στο Βελιγράδι, αλλά και οι τακτικές της Αστυνομίας.
Τι είναι ο ενεργός σκοπευτής
Ενεργός σκοπευτής είναι ο δράστης μαζικής δολοφονίας που χαρακτηρίζεται από ταχύτητα, κλίμακα, τυχαιότητα και συχνά αυτοκτονία. Το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών ορίζει έναν ενεργό σκοπευτή ως το «άτομο που εμπλέκεται ενεργά στη δολοφονία ή την απόπειρα δολοφονίας ανθρώπων σε μια περιορισμένη και κατοικημένη περιοχή· στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ενεργοί σκοπευτές χρησιμοποιούν πυροβόλα όπλα και δεν υπάρχει κανένα πρότυπο ή μέθοδος για αυτήν την επιλογή θυμάτων»
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που προέρχονται μετά από έρευνα του αστυνομικού τμήματος της Νέας Υόρκης (NYPD), το 46% των περιστατικών ενεργού σκοπευτή τερματίζονται με την εφαρμογή βίας από την αστυνομία ή την ασφάλεια, το 40% καταλήγουν στην αυτοκτονία του δράστη, στο 14% των περιστατικών ο σκοπευτής παραδίδεται και σε λιγότερο από 1% των περιπτώσεων η βία τελειώνει με τον δράστη να τρέπεται σε φυγή.
Συνεργασία σχολείου και αστυνομίας για την ασφάλεια
Το σχολείο και οι αστυνομικές αρχές της κάθε περιοχής θα πρέπει να συνεργάζονται και να αναπτύξουν ένα ρεαλιστικό σχέδιο σχολικής ασφάλειας ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν σε διάφορες απειλές, είτε φυσικές είτε από ανθρώπινες καταστάσεις.
Με λίγα λόγια, δεν είναι μόνο ένας σεισμός ή μια πλημμύρα που μπορεί να θέσει τη ζωή μαθητών και καθηγητών σε κίνδυνο. Όπως λοιπόν, σε πολλές περιπτώσεις γίνονται ασκήσεις προσομοίωσης σεισμού, έτσι και τα παιδιά, οι εκπαιδευτικοί και το προσωπικό σχολείου θα πρέπει να μάθουν να ανταποκρίνονται και σε περιστατικά από ανθρώπινο χέρι, ακόμα και ένοπλη επίθεση όπως είδαμε στο κοντινό Βελιγράδι.
Έτσι λοιπόν, με εντολή υπουργείου και εκτέλεση της Αστυνομίας και των εκπαιδευτικών, το σχολείο θα πρέπει να διαθέτει χρόνο για πρακτικές ασκήσεις σε ρεαλιστικό περιβάλλον, όπως τάξεις και προαύλιο χώρο με προσομοίωση μέχρι και των συναισθημάτων.
«Πες μου και θα ξεχάσω. Δείξε μου και ίσως να θυμάμαι. Κάνε με να το βιώσω και θα το καταλάβω.»
~Κινέζικη παροιμία
Στο ενδεχόμενο ενός ενεργού σκοπευτή, οι προτεραιότητες του σχολείου είναι να προστατευθούν οι ζωές των παιδιών, των δασκάλων και του προσωπικού, να υπάρχει μια ομάδα διαχείρισης κρίσεων και ένα πλάνο ασφαλείας, να εφαρμοστεί μια διαδικασία «εισβολής ενόπλου», να ενημερωθεί η αστυνομία και να δίνονται συμβουλές σε μαθητές, δασκάλους και προσωπικό.
Αποκλεισμός ή εκκένωση του σχολικού περιβάλλοντος
Η διαδικασία που ακολουθεί ένα σχολείο σε περίπτωση αποκλεισμού της περιοχής είναι, πρώτον να στείλει σήμα στις αρχές και έπειτα να κλειδώσει τις πόρτες και να μετακινηθούν όλοι σε μια ασφαλή περιοχή. Στη συνέχεια, πρέπει να γίνει μέτρημα των μαθητών και οι πόρτες να μην ανοίξουν μέχρι να φτάσει η αστυνομία στο σημείο. Ακολουθεί η επικοινωνία των αρχών με το σχολείο.
Ωστόσο, εάν είναι εφικτό να εκκενωθεί ο χώρος είναι προτιμότερο από το να αποκλειστούν σε έναν χώρο οι μαθητές, με τους δασκάλους και το προσωπικό. Έτσι λοιπόν οι εμπειρικοί κανόνες για τα σχολεία είναι να καλέσουν το 100 και να μείνουν στο τηλέφωνο, να απομονωθούν και να εκκενώσουν όταν είναι εφικτό όσο το συντομότερο γίνεται. Επιπλέον, θα είναι σημαντικό να συγκρατήσουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες μπορούν. Το πιο σημαντικό από όλα είναι να μην προσπαθήσει κανείς να γίνει ήρωας! Πρώτα θα πρέπει να επέμβει η αστυνομία.
Η δράση της Αστυνομίας σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης
Οι προτεραιότητες της Αστυνομίας κατά τη διάρκεια ένοπλης επίθεσης από έναν ενεργό σκοπευτή είναι να συλλάβουν το συντομότερο δυνατόν τον δράστη ή και τον ύποπτο και να σώσουν όσους βρίσκονται κοντά τους. Φυσικά, πάνω από όλα είναι η ασφάλεια των πολιτών και της περιοχής και στη συνέχεια και η ασφάλεια των ίδιων των αστυνομικών. Με λίγα λόγια οι αστυνομικές αρχές πρέπει να δράσουν το συντομότερο κάνοντας μια γρήγορη αξιολόγηση, έχοντας καλή επικοινωνία και συνεννόηση μεταξύ τους και παρεμβαίνοντας άμεσα.
Τα προβλήματα που μπορεί να συναντήσει η Αστυνομία κατά την έναρξη της επιχείρησης είναι ότι λόγω της γρήγορης εξέλιξης του περιστατικού δεν υπάρχει επαρκής χρόνος προετοιμασίας – σε πρώτη φάση – και οργανωμένης ανταπόκρισης. Ο χώρος από την άλλη είναι άγνωστος και ο κόσμος ή τα θύματα πολλά, με αποτέλεσμα να υπάρχει στο περιστατικό δυσκολία αναγνώρισης του δράστη και οι πληροφορίες να είναι συγκεχυμένες.
Παρά τις δυσκολίες που μπορεί να έχει μια επιχείρηση, η αστυνομία θα πρέπει να εφαρμόσει τις τακτικές στις οποίες έχει εκπαιδευθεί. Θα πρέπει λοιπόν οι δυνάμεις να εντοπίσουν άμεσα τον δράστη ή τους δράστες για να μην υπάρξει κανένα ή όσο λιγότερα θύματα γίνεται. Στη συνέχεια, θα πρέπει να κινηθούν γρήγορα και προσεκτικά, ενώ όσο διασχίζουν τους χώρους θα περνάνε από τραυματισμένους, νεκρούς και πανικόβλητους πολίτες, ενώ άλλοι και άλλοι χώροι δεν θα έχουν ελεγχθεί.
Ταυτόχρονα, οι δυνάμεις αποκλεισμού αναλαμβάνουν τον έλεγχο των εξερχομένων ενώ από τις δυνάμεις επέμβασης γίνεται έλεγχος βολής, καθώς υπάρχει πιθανότητα τραυματισμού κάποιου αθώου πολίτη ή πιθανότητα να υπάρχουν κρυμμένοι πολίτες.
Υπάρχει σχέδιο εκκένωσης ή ετοιμότητας σε περίπτωση επίθεσης σε σχολείο στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα τέτοια περιστατικά φαντάζουν επιστημονικής φαντασίας, όμως κανείς δεν μπορεί να προβλέψει μια τέτοια επίθεση πότε μπορεί να γίνει. Στα σχολεία της χώρας είναι απαραίτητη η κάτοψη ενός σχολείου με τις εξόδους κινδύνου, ωστόσο κανένας εκπαιδευτικός, προσωπικό και μαθητές δεν έχουν κάνει ποτέ άσκηση προσομοίωσης σε περίπτωση επίθεσης ενεργού σκοπευτή.
Οι μαθητές στα σχολεία μέχρι σήμερα θα έπρεπε να έχουν εκπαιδευτεί στο τι κάνουν σε περίπτωση σεισμού ή σε περίπτωση πλημμύρας. Ίσως να ήρθε η ώρα τα παιδιά και οι δάσκαλοι, αλλά και όσοι εργάζονται σε κτήρια με πολύ κόσμο να γνωρίζουν πώς να αντιδράσουν σε περίπτωση επίθεσης.
Ο κόσμος δυστυχώς δεν είναι ειρηνικά πλασμένος και πολλοί από εμάς ζούμε σε μια «ζούγκλα» όπου μέσα σε αυτή υπάρχουν οι απλοί καθημερινοί πολίτες και οι παραβάτες, ακόμα και οι… ενεργοί σκοπευτές. Ας είμαστε λοιπόν πάντα προετοιμασμένοι για απειλές που μπορεί να δεχθούμε στο μέλλον, ελπίζοντας ότι απλά μάθαμε μόνο κάτι παραπάνω και δεν θα το χρειαστούμε ποτέ.