Πόσα ενεργά ηφαίστεια υπάρχουν στην Ελλάδα; Αποκλείεται να ήξερες ότι έχουμε τόσα, αν δεν είσαι γεωλόγος ή κάτι ανάλογο
Η Ελλάδα διαθέτει περισσότερα από 30 ηφαίστεια, αλλά αυτά που θεωρούνται ενεργά (δηλαδή έχει καταγραφεί κάποια δραστηριότητά τους κατά τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων) είναι μόλις 6: Βρίσκονται στα Μέθανα, στη Μήλο, στη Σαντορίνη, στο νησάκι Γυαλί (Δωδεκάνησα), στη Νίσυρο και στην Κω.
Επικίνδυνος ο Κολούμπος
Η τελευταία μεγάλη έκρηξη στη Σαντορίνη (“Μινωική”) συνέβη περίπου το 1.613 π.Χ. και δημιούργησε τη μεγαλύτερη στον κόσμο καλντέρα στο κέντρο του νησιωτικού συμπλέγματος (Σαντορίνη – Ασπρονήσι – Θηρασία). Άλλες πιο πρόσφατες εκρήξεις πολύ μικρότερης κλίμακας έγιναν το 197 π.Χ., το 46 μ.Χ., το 726 μ.Χ., το 1570-73 μ.Χ., το 1707-11 μ.Χ., το 1866-1870 μ.Χ., το 1925-28 μ.Χ., το 1939-41 μ.Χ. και το 1950.
Σήμερα πιο επικίνδυνο θεωρείται το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος, ανοικτά του ΒΑ άκρου της Σαντορίνης.
Κρατήρες που ατμίζουν
Το ηφαίστειο της Νισύρου είναι το νεότερο από τα μεγάλα ηφαίστεια της χώρας μας και αποτελείται από μία μεγάλη καλντέρα μέσα στην οποία υπάρχουν 5 μικρότεροι κρατήρες. Η πιο πρόσφατη έκρηξη του ηφαιστείου έγινε το 1888.
Γνωριμία με τον Πολυβώτη
Η Νίσυρος είναι το νεότερο από τα μεγάλα ηφαιστειακά κέντρα της Ελλάδας και περιλαμβάνεται μαζί με τα Μέθανα, τη Μήλο και τη Σαντορίνη στα ενεργά ηφαίστεια της χώρας μας. Τα παλαιότερα πετρώματα έχουν ηλικία 160.000 ετών, ενώ τα νεότερα (προϊστορικά) 15.000 ετών, καλύπτοντας ολόκληρο το νησί.
Είναι το νεότερο ενεργό, μεγάλο ηφαίστειο του Αιγαίου, με θαυμάσια διατηρημένη καλντέρα διαμέτρου 4 χλμ.
Το μεγαλύτερο μέρος του νησιού της Νισύρου είναι ορεινό, ηφαιστειογενές και πολύ εύφορο. Αποτελείται από ηφαιστειακά πετρώματα, με εξάρσεις όγκων που δημιουργήθηκαν από παλαιές δράσεις του ηφαιστείου. Τα διάφορα είδη πετρωμάτων (βασάλτες, ανδεσίτες, δακίτες, ρυόλιθοι κλπ.) έχουν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή διαφόρων κτισμάτων όπως το Παλαιόκαστρο και Καμπαναριό του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου έξω από τα Νικιά.
Η βάση του νησιού έχει σχηματισθεί από υαλοκλαστική ροή λάβας και λατυποπαγές πέτρωμα. Τα βράχια είναι καλυμμένα από πυροκλαστικές εναποθέσεις και ηφαιστειακούς θόλους. Δύο πιθανές εκρήξεις έγιναν αρκετές χιλιετηρίδες, περίπου 25.000 χρόνια πριν.
Είναι πιθανόν ότι το ηφαίστειο εξερράγη το 1422. Το 1872, έγινε μια έκρηξη συνοδευόμενη από σεισμούς, εκπυρσοκροτήσεις και κόκκινες και κίτρινες φλόγες. Τέφρα και άλλα υλικά εξερράγησαν και κάλυψαν το έδαφος του Ράμμου. Κατά την έκρηξη το 1873, δημιουργήθηκε ένας κρατήρας περίπου 6 – 7 μέτρων και τέφρα και λάσπη βγήκε έξω.
Το έδαφος των περιοχών Λακκοί και Ράμμος είχε μεταμορφωθεί σε μια λίμνη με ζεστό αλμυρό νερό, αυτό που ξεχείλισε από τον κρατήρα. Η πιο πρόσφατη ισχυρή έκρηξη ήταν το 1888 που σχημάτισε έναν κυλινδρικό αγωγό από ηφαιστειακά στοιχεία με διάμετρο τουλάχιστον 25 μέτρων.
Ο μεγαλύτερος κρατήρας του ηφαιστείου, με το γενικό όνομα «Πολυβώτης», έχει διάμετρο 260μ και βάθος 30μ. Στην περιοχή βρίσκονται άλλοι πέντε νεότεροι κρατήρες, ο μεγαλύτερος των οποίων είναι ο «Στέφανος», με διάμετρο 30μ και βάθος 30μ. Επίσης, το ηφαίστειο περιβάλλει κοιλάδα (καλντέρα), με μήκος 2.400μ και πλάτος 950μ.
Φύση
Κατά την παραμονή σας στο νησί, και πριν η μετά την γνωριμία σας με τον Πολυβώτη, τον Στέφανο και τους άλλους κρατήρες, επισκεφθείτε το Ηφαιστειολογικό Μουσείο και το μόνιμο Ηφαιστειολογικό Παρατηρητήριο.
Στη Νικιά το πρώτο και στο Εμπορειό το δεύτερο, αποτελούν πρώτης τάξεως ευκαιρία για λίγη… επιπλέον μάθηση, πέρα από την ξεκούραση, μιας και το ενεργό ηφαίστειο της Νισύρου «αποτελεί μοναδικό στο είδος του γεωλογικό αξιοθέατο, που δεν συναντάται αλλού στην Ελλάδα.