Η διεύρυνση των «δραστηριοτήτων» του Facebook προφανώς δεν είναι καινούργιο «φρούτο». Είναι γνωστό άλλωστε ότι εδώ και αρκετά χρόνια ορδές διαφημιστών, online εταιριών χρησιμοποιούν τα στοιχείο που τους παρέχουν οι πιο δημοφιλείς πλατφόρμες social media σχετικά με το ιδιαίτερο προφίλ των χρηστών τους.
Φαίνεται όμως πως η πλατφόρμα του Μαρκ Ζούκεμπεργκ έχει κάνει πολλά περισσότερα βήματα στον συγκεκριμένο τομέα σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες. Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το γεγονός ότι το Facebook παραμένει μακράν η πιο δημοφιλής πλατφόρμα social media, αλλά επιπλέον στο ότι έχει το πλέον εξελιγμένο «αλγόριθμο» προκειμένου να εντοπίζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε χρήστη και να υπάρχουν έτσι όσο το δυνατό πιο «εξειδικευμένες» διαφημιστικές καμπάνιες.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, το Facebook μπορεί να ισχυρίζεται πως τίποτα από αυτά δε γίνεται κρυφά. Αντίθετα, μπορεί να λέει πως δίνει τη δυνατότητα σε κάθε χρήστη «να πάρει τον έλεγχο της εμπειρίας που θα έχει με την προβολή διαφημίσεων», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, μέσω της προσωπικής σελίδας διαφημιστικών προτιμήσεων, που υπάρχει στην πλατφόρμα.
Ποια είναι όμως η άποψη των χρηστών σχετικά με αυτού του είδους τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων εκ μέρους της συγκεκριμένης πλατφόρμας; Και πόσο «μέσα» πέφτει ο αλγόριθμός του Facebook σε ό,τι αφορά τα ενδιαφέροντα αλλά και τις ανάγκες τους; Μήπως τελικά γίνεται προσπάθεια να τους «φορτώσουν» τεχνηέντως με επιπρόσθετες ανάγκες;
Μια νέα έρευνα του Pew Research Center, το οποίο απηύθυνε σχετικό ερωτηματολόγιο σε 963 Αμερικάνους χρήστες του Facebook, έρχεται να δώσει κάποιες πρώτες απαντήσεις.
Σύμφωνα με τα ευρήματά της έρευνας προκύπτει κατά πρώτον άγνοια. Πιο συγκεκριμένα, η μεγάλη πλειοψηφία των ερωτηθέντων (το 74%) δήλωσε πως δεν γνώριζε καν ότι η πλατφόρμα διέθετε λίστα σχετικά με τα προσωπικά τους ενδιαφέροντα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, μέχρι τη στιγμή που τους υποδείχθηκε από τους υπεύθυνους της έρευνας.
Όταν συνέβη αυτό ακόμη περισσότεροι (ένα ποσοστό 88%) ήταν αυτοί που διαπίστωσαν πως η πλατφόρμα είχε ήδη παράγει υλικό για λογαριασμό τους, ανάλογα προφανώς με τη δραστηριότητά του. Το 59% των ερωτηθέντων απάντησε πως τα όσο είδαν αντικατόπτριζε τα ενδιαφέροντα και τις συνήθειές τους στην πραγματική ζωή, ενώ αντίθετα ένα 27 % απάντησε πως δε θεωρεί πως τα όσα είδαν στην προσωπική τους σελίδα τους αντιπροσωπεύει.
Ένας στους δύο πάντως των ερωτηθέντων (το 51%) δήλωσαν πως δεν αισθάνονται πολύ άνετα διαπιστώνοντας τον τρόπο με τον οποίο το Facebook έχει τη δυνατότητα να τους κατηγοριοποιεί ανάλογα τα ενδιαφέροντά τους.
Η έρευνα είχε έναν επιπλέον στόχο: ήθελε να διαπιστώσει κατά πόσο η πλατφόρμα κατηγοριοποιεί τους χρήστες του ανάλογα με τις πολιτικές τους πεποιθήσεις ή ακόμη τις φυλετικές και τις εθνοτικές τους συγγένειες.
Και σε αυτό τον τομέα η πλειοψηφία των ερωτηθέντων απάντησε πως η πλατφόρμα είχε πέσει «μέσα» σε μεγάλο βαθμό.
Πιο συγκεκριμένα, το 51% των χρηστών διαπίστωσε πως το Facebook τους είχε προσδώσει μια πολιτική «συγγένεια». Από αυτούς το 73% δήλωσε ότι η πολιτική κατηγοριοποίηση τους περιγράφει με σχετική ή μεγάλη ακρίβεια, ενώ αντίθετα το 27% απάντησε ότι δεν τους εκφράζει σε μεγάλο βαθμό.
Σε κάποιος χρήστες το Facebook φαίνεται να αναγνώρισε μια πολυπολιτισμική «συγγένεια». Σύμφωνα όσους γνωρίζουν τη διαδικασία της εκπόνησης μιας διαφημιστικής καμπάνιας στα social media, η εν λόγω κατηγοριοποίηση έχει κατά βάση ως στόχο πολύ περισσότερο να προσδιορίσει τη συγγένεια και την αλληλεπίδραση του χρήστη με διάφορες εθνοτικές και φυλετικές ομάδες παρά να αντικατοπτρίζει τις φυλετικές κι εθνοτικές ρίζες του.
Μόλις το ένα πέμπτο (21%) των συμμετεχόντων διαπίστωσε πως έχουν κατηγοριοποιηθεί ως έχοντες μια «πολυπολιτισμική συγγένεια.. Από αυτούς το 60% δηλώνει πως τον εκφράζει η ομάδα στην οποία τοποθετήθηκε σε αντίθεση με το 37% που θεωρεί πως δεν έχει κάποιο ιδιαίτερο δεσμό με τη συγκεκριμένη ομάδα. Τέλος, ένα 57% εκείνων που τοποθετήθηκαν σε κάποια συγκεκριμένη εθνοτική ή εθνοτική ομάδα δήλωσαν ότι πράγματι ανήκουν στους κόλπους της.