Στις 11 Μαρτίου του 2011, ο πιο ισχυρός σεισμός που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ιαπωνία, το θανατηφόρο τσουνάμι που προκάλεσε και η επακόλουθη καταστροφή στη μονάδα πυρηνικής ενέργειας της Φουκουσίμα άλλαξαν για πάντα το πρόσωπο της σύγχρονης Ιαπωνίας.
Δώδεκα χρόνια μετά την κατάρρευση του τριπλού αντιδραστήρα στον πυρηνικό σταθμό Fukushima Daiichi, η Ιαπωνία ετοιμάζεται να απελευθερώσει μια τεράστια ποσότητα επεξεργασμένων ραδιενεργών λυμάτων στη θάλασσα. Ιάπωνες αξιωματούχοι λένε ότι η απελευθέρωση είναι αναπόφευκτη και θα ξεκινήσει σύντομα, οι αντιδράσεις ωστόσο είναι τεράστιες.
Η αντιμετώπιση των λυμάτων είναι μικρότερη πρόκληση από το δύσκολο έργο του παροπλισμού της μονάδας. Αυτή η διαδικασία δεν έχει προχωρήσει και η αφαίρεση του λιωμένου πυρηνικού καυσίμου δεν έχει καν ξεκινήσει. Η διαχειρίστρια εταιρεία προσπαθεί να διαχειριστεί το μολυσμένο νερό από την καταστροφή του 2011. Η κυβέρνηση και η TEPCO λένε ότι οι δεξαμενές πρέπει να ανοίξουν χώρο για τιςς εργασίες παροπλισμού του εργοστασίου. Οι δεξαμενές είναι κατά 96% γεμάτες και αναμένεται να φτάσουν στη μέγιστη χωρητικότητά τους το φθινόπωρο.
Οι αρχές θέλουν επίσης να απελευθερώσουν το νερό με ελεγχόμενο, επεξεργασμένο τρόπο για να αποφύγουν τον κίνδυνο διαρροής μολυσμένου νερού σε περίπτωση άλλου μεγάλου σεισμού ή τσουνάμι. Θα σταλεί μέσω ενός σωλήνα από τις δεξαμενές δειγματοληψίας σε μια παράκτια πισίνα για να αραιωθεί με θαλασσινό νερό και να απελευθερωθεί μέσω μιας υποθαλάσσιας σήραγγας.
Το αμφιλεγόμενο σχέδιο
Δημοσιογράφοι του Αssociated Press είδαν πρόσφατα 30 γιγαντιαίες δεξαμενές για δειγματοληψία και ανάλυση του νερού, στο πλαίσιο των ελέγχων ασφαλείας. Μια εγκατάσταση σκυροδέματος για την αραίωση του νερού μετά την επεξεργασία και τη δοκιμή βρίσκεται στο τελικό στάδιο κατασκευής. Από εκεί, το νερό θα απελευθερωθεί μέσω υποθαλάσσιας σήραγγας. Η διαχειρίστρια του εργοστασίου, Tokyo Electric Power Company Holdings, στοχεύει να έχει τις εγκαταστάσεις έτοιμες μέχρι την άνοιξη.
Η TEPCO χρειάζεται έγκριση ασφαλείας από την Αρχή Πυρηνικής Ρύθμισης. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας, σε συνεργασία με την Ιαπωνία θα στείλει μια αποστολή στην Ιαπωνία και θα εκδώσει έκθεση πριν ξεκινήσει η εκφόρτωση για να διασφαλίσει ότι το έργο πληροί τα διεθνή πρότυπα.
Οι τοπικές αλιευτικές κοινότητες λένε ότι οι επιχειρήσεις και τα μέσα διαβίωσής τους θα υποστούν ακόμη μεγαλύτερη ζημιά. Γειτονικές χώρες όπως η Κίνα, η Νότια Κορέα και τα νησιά του Ειρηνικού έχουν εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια.
«Θα ήταν καλύτερο να μην απελευθερωθεί το νερό, αλλά φαίνεται αναπόφευκτο», είπε ο Κατσουμάσα Οκάουα, ιδιοκτήτης καταστήματος θαλασσινών στο Ιουάκι, νότια του εργοστασίου, του οποίου η επιχείρηση εξακολουθεί να ανακάμπτει. Ο Οκάουα είπε ότι ελπίζει ότι τυχόν περαιτέρω αποτυχίες θα είναι βραχύβιες και ότι οι άνθρωποι μπορεί να πειστούν για την κατανάλωση ψαριών από τη Φουκουσίμα.
«Βρίσκω αυτές τις ογκώδεις δεξαμενές πιο ανησυχητικές», είπε ο Okawa. «Την επόμενη φορά που το νερό θα διαρρεύσει κατά λάθος, το ψάρεμα της Φουκουσίμα θα τελειώσει». Η κυβέρνηση έχει διαθέσει 580 εκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει την αλιεία της Φουκουσίμα και να αντιμετωπίσει τη «ζημία της εικόνας της» μετά την τραγωδία.
Ο πυρηνικός εφιάλτης της Φουκουσίμα
Η τραγωδία στη Φουκουσίμα απελεύθερωσε ραδιενέργεια, μολύνοντας Γη και θάλασσα και άφησε πίσω χιλιάδες νεκρούς και εκτοπισμένους και τεράστιες υλικές καταστροφές.
Δώδεκα χρόνια μετά, η «Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου» προσπαθεί ακόμη να επουλώσει τις πληγές της και να εγκαινιάσει έναν αντικειμενικό δημόσιο διάλογο για το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας. Η σκιά του μεγαλύτερου πυρηνικού εφιάλτη ωστόσο, μετά την καταστροφή του Τσέρνομπιλ πέφτει βαριά πάνω από τη χώρα καθώς οι μετρήσεις δείχνουν ότι τα επίπεδα ακτινοβολίας στη Φουκουσίμα παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.
Άνθρωποι που εγκατέλειψαν την επομένη της τραγωδία τα σπίτια, τα γραφεία και τα σχολεία τους στην περιοχή της τραγωδίας αρνούνται να επιστρέψουν, αφήνοντας πίσω τους μία σειρά από πόλεις-φαντάσματα. Πολλές από αυτές δεν θα ζωντανέψουν ποτέ ξανά.
Οι «πρόσφυγες της ραδιενέργειας»
Οι περισσότεροι από τους «πρόσφυγες της ραδιενέργειας» εξακολουθούν να ζουν σε κοινωνικές κατοικίες. Πολλοί υποφέρουν από μετα-τραυματικό στρες, στα παιδιά εμφανίζονται ασθένειες του θυρεοειδούς, ενώ το Υπουργείο Υγείας της χώρας μόλις πρόσφατα επιβεβαίωσε για πρώτη φορά επίσημα περιστατικά λευχαιμίας σε εργαζόμενους στο κατεστραμμένο πυρηνικό εργοστάσιο.
Μετά την τριπλή καταστροφή, ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος παραμένει ο καθαρισμός του πυρηνικού σταθμού της Φουκουσίμα που εκτιμάται ότι θα διαρκέσει δεκαετίες. Μέχρι σήμερα, ο παροπλισμός των μοιραίων αντιδραστήρων καθυστέρησε σημαντικά λόγω δραματικών λαθών και προβλημάτων, με την υψηλή ακτινοβολία να περιπλέκει τις εργασίες καθαρισμού.
Η διαχειρίστρια εταιρεία μέτρησε επίπεδα ακτινοβολίας έως και 650 σιβέρτ ανά ώρα μέσα στο μοιραίο αντιδραστήρα. Ενδεικτικά, μόνο ένα σιβέρτ ανά ώρα μπορεί να προκαλέσει ασθένεια ακτινοβολίας στον άνθρωπο ακόμη και θάνατο, ενώ ακόμη και το τηλεκατευθυνόμενο ρομπότ που κατέβηκε στα άδυτα του σταθμού αποσύρθηκε, καθώς η ραδιενέργεια κατέστρεψε την κάμερά του μέσα σε δύο μόλις ώρες.
Με τις μνήμες από τον όλεθρο της Φουκουσίμα ακόμη νωπές και την Iαπωνία να έχει θέσει ως στόχο τις μηδενικές εκπομπές άνθρακα ως το 2050, η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα μεγάλο δίλημμα: δεν μπορεί να ζήσει με την πυρηνική ενέργεια, αλλά δεν μπορεί να τα καταφέρει χωρίς αυτήν.