Ο ΟΗΕ λέει ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει φτάσει τα οκτώ δισεκατομμύρια, μόλις 11 χρόνια αφότου πέρασε το ορόσημο των επτά δισεκατομμυρίων.
Μετά από ένα μεγάλο «κύμα» στα μέσα του 20ου αιώνα, η αύξηση του πληθυσμού ήδη επιβραδύνεται. Θα χρειαστούν 15 χρόνια για να φτάσει ο πλανήτης τα εννέα δισεκατομμύρια και ο ΟΗΕ προβλέπει οτι δεν αναμένει να «γίνουμε» 10 δισεκατομμύρια μέχρι το 2080.
Είναι δύσκολο να υπολογίσει κανείς με ακρίβεια τον αριθμό των ανθρώπων στον κόσμο, και ο ΟΗΕ παραδέχεται ότι οι μετρήσεις του θα μπορούσαν να είναι ξεπερασμένες κατά ένα ή δύο χρόνια. Όμως, η 15η Νοεμβρίου είναι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις η ημέρα που «οι κάτοικοι του πλανητικού χωριού», ξεπέρασαν τα 8 δισεκατομμύρια.
Τα προηγούμενα χρόνια, ο ΟΗΕ επέλεξε μωρά για να εκπροσωπήσουν τα πέντε, τα έξι και τα επτά δισεκατομμύρια. Τι μπορούν να μας πουν λοιπόν οι ιστορίες τους για την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού; Λίγα λεπτά αφότου γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1987, ο Matej Gaspar είχε μια κάμερα που αναβόσβηνε στο μικροσκοπικό πρόσωπό του και ένα σωρό πολιτικούς που περιέβαλλαν την εξουθενωμένη μητέρα του.
Καθηλωμένος στο πίσω μέρος μιας αυτοκινητοπομπής, ο Βρετανός αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών Άλεξ Μάρσαλ ένιωσε εν μέρει υπεύθυνος για το στιγμιαίο χάος που είχε επιφέρει σε αυτή τη μικροσκοπική μονάδα μητρότητας στα προάστια του Ζάγκρεμπ. «Βασικά εξετάσαμε τις προβλέψεις και σκεφτήκαμε οτι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα ξεπερνούσε τα πέντε δισεκατομμύρια το 1987», λέει. «Η ημερομηνία με βάση τις στατιστικές ήταν η 11η Ιουλίου». Αποφάσισαν να βαφτίσουν το μωρό που θα έφερνε τον πλανήτη στο ορόσημο των 5 δισεκατομμυρίων.
Όταν πήγε στους δημογράφους του ΟΗΕ για να ξεκαθαρίσει την ιδέα, εξοργίστηκαν. «Εξήγησαν σε εμάς τους αδαείς ότι δεν ξέραμε τι κάναμε. Και πραγματικά δεν θα έπρεπε να διαλέγουμε ένα άτομο ανάμεσα σε τόσα πολλά». Αλλά το κάναμε. «Επρόκειτο να δώσουμε ένα πρόσωπο στους αριθμούς», λέει. «Μάθαμε πού θα ήταν ο γενικός γραμματέας εκείνη την ημέρα και πήγαμε από εκεί».
Τριάντα πέντε χρόνια αργότερα, το μωρό εκείνο προσπαθεί να ξεχάσει την πανηγυρική είσοδό του στον κόσμο. Η σελίδα του στο Facebook δείχνει ότι ζει στο Ζάγκρεμπ, ευτυχισμένος, έχει παντρευτεί και εργάζεται ως χημικός μηχανικός. Αλλά αποφεύγει τις συνεντεύξεις και αρνήθηκε να μιλήσει στο BBC.
Από τότε, τρία δισεκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι προστέθηκαν στην παγκόσμια κοινότητά μας. Όμως, τα επόμενα 35 χρόνια θα μπορούσαν να δουν μια αύξηση μόνο δύο δισεκατομμυρίων. Λίγο έξω από τη Ντάκα στο Μπαγκλαντές, η Sadia Sultana Oishee βοηθά τη μαμά της, καθαρίζοντας πατάτες για δείπνο. Είναι 11 ετών και θα προτιμούσε να είναι έξω παίζοντας ποδόσφαιρο, αλλά οι γονείς της τα βγάζουν δύσκολα πέρα.
Η οικογένεια έπρεπε να μετακομίσει εδώ όταν η επιχείρησή της, που πουλούσε υφάσματα και σάρι, χτυπήθηκε από την πανδημία. Η ζωή στο χωριό είναι λιγότερο δαπανηρή, έτσι μπορούν ακόμα να πληρώσουν τα δίδακτρα για τις τρεις κόρες τους. Η Oishee είναι η νεότερη και το γούρι της οικογένειας. Γεννημένη το 2011, ήταν το μωρό με τον αριθμό «7 δισεκατομμύρια».
Η μαμά της δεν είχε ιδέα τι επρόκειτο να συμβεί. Δεν περίμενε καν να γεννήσει εκείνη την ημέρα. Μετά από επίσκεψη σε γιατρό την έστειλαν στο τοκετό για επείγουσα καισαρική τομή. Η Oishee έφτασε ένα λεπτό μετά τα μεσάνυχτα, περιτριγυρισμένη από τηλεοπτικά συνεργεία και τοπικούς αξιωματούχους που έγερναν ο ένας πάνω στον άλλο για να τη δουν. Η οικογένεια ήταν έκπληκτη αλλά ευχαριστημένη.
Ενώ ο πατέρας της ήλπιζε για ένα αγόρι, τώρα είναι ευτυχισμένος με τις τρεις σκληρά εργαζόμενες, έξυπνες κόρες του. Από τότε που γεννήθηκε η Oishee, άλλα 17 εκατομμύρια άνθρωποι προστέθηκαν στον αυξανόμενο πληθυσμό του Μπαγκλαντές.
Οι προβλέψεις για τον παγκόσμιο πληθυσμό
Οι τρεις κύριοι φορείς που κάνουν προβλέψεις για τον παγκόσμιο πληθυσμό – τα Ηνωμένα Έθνη, το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας (IHME) στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και το Κέντρο IIASA-Wittgenstein στη Βιέννη – έχουν αποκλίσεις στα στοιχεία τους, ανάλογα με τα κέρδη που αναμένουν στην εκπαίδευση.
Ο ΟΗΕ λέει ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα κορυφωθεί τη δεκαετία του 2080 στα 10,4 δισεκατομμύρια, ενώ η IHME και ο Wittgenstein πιστεύουν ότι θα συμβεί νωρίτερα – μεταξύ 2060 και 2070, σε λιγότερο από 10 δισεκατομμύρια. Αλλά αυτά είναι απλώς προβολές. Από τότε που γεννήθηκε η Oishee το 2011 έχουν αλλάξει πολλά στον κόσμο και οι δημογράφοι εκπλήσσονται συνεχώς.
«Δεν περιμέναμε ότι η θνησιμότητα από AIDS θα έπεφτε τόσο χαμηλά, ότι η θεραπεία θα έσωζε τόσους πολλούς ανθρώπους», λέει ο Samir KC, δημογράφος στο IIASA. Έπρεπε να αλλάξει το μοντέλο του επειδή η βελτίωση της παιδικής θνησιμότητας έχει μακροπρόθεσμο αντίκτυπο, καθώς τα επιζώντα παιδιά συνεχίζουν να κάνουν τα ίδια παιδιά.
Και μετά υπάρχουν οι συγκλονιστικές πτώσεις στη γονιμότητα. Οι δημογράφοι σοκαρίστηκαν όταν ο αριθμός των παιδιών που γεννήθηκαν ανά γυναίκα στη Νότια Κορέα μειώθηκε κατά μέσο όρο στο 0,81. Είναι κάτι με το οποίο όλο και περισσότερες χώρες θα βρεθούν αντιμέτωπες.
Ενώ οι μισοί από το επόμενο δισεκατομμύριο των κατοίκων θα προέρχονται μόνο από οκτώ χώρες οι περισσότερες από αυτές στην Αφρική – στις περισσότερες χώρες το ποσοστό γονιμότητας θα είναι χαμηλότερο από 2,1 παιδιά ανά γυναίκα, αριθμός που είναι απαραίτητος για τη διατήρηση ενός πληθυσμού.
Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, έναν από τους πληθυσμούς που μειώνονται πιο γρήγορα στον κόσμο, ο 23χρονος Adnan Mevic το σκέφτεται πολύ αυτό. «Δεν θα μείνει κανείς για να πληρώσει τις συντάξεις των συνταξιούχων», λέει. «Όλοι οι νέοι θα φύγουν». Έχει μεταπτυχιακό στα οικονομικά και ψάχνει για δουλειά. Αν δεν βρει, θα μετακομίσει στην ΕΕ. Όπως πολλά μέρη της Ανατολικής Ευρώπης, η χώρα του υποφέρει από το διπλό πλήγμα της χαμηλής γονιμότητας και της υψηλής μετανάστευσης.
Ο Αντνάν ζει έξω από το Σεράγεβο με τη μαμά του, Φατίμα, η οποία έχει αναμνήσεις από τη γέννησή του. «Συνειδητοποίησα ότι κάτι ήταν ασυνήθιστο επειδή μαζεύονταν γιατροί και νοσοκόμες, αλλά δεν μπορούσα να καταλάβω τι συνέβαινε», λέει η Φατίμα. Όταν έφτασε ο Αντνάν, ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν ήταν εκεί για να τον βαφτίσει το μωρό που έκανε τον πλανήτη να ξεπεράσει το ορόσημο των έξι δισεκατομμυρίων «Ήμουν τόσο κουρασμένη, δεν ξέρω πώς ένιωθα», θυμάται η Φατίμα γελώντας.
Εκτός απο τις προκλήσεις, είχε και προνόμιο καθώς μπόρεσε να συναντήσει τον ήρωά του, Κριστιάνο Ρονάλντο, στη Ρεάλ Μαδρίτης, όταν ήταν 11 ετών. Θεωρεί εκπληκτικό το γεγονός ότι σε 23 χρόνια ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει αυξηθεί κατά δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους. «Είναι πραγματικά πολλά», λέει. «Δεν ξέρω πώς θα τα βγάλει πέρα ο όμορφος πλανήτης μας».
Πηγή: BBC