Οι αποκαλυπτικές δηλώσεις Τσαβούσογλου
Αποκαλυπτικός για το τι προηγήθηκε της απόφασης της Τουρκίας να εφαρμόσει τους περιορισμούς στη διέλευση πολεμικών πλοίων από τα Στενά του Βοσπόρου είναι με δηλώσεις του ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας.
Σύμφωνα με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου η Ρωσία ακύρωσε μια προσπάθεια να στείλει τέσσερα πολεμικά της πλοία μέσω τουρκικών υδάτων στη Μαύρη Θάλασσα κατόπιν αιτήματος της Τουρκίας.
Όπως προκύπτει η επικοινωνία των δύο χωρών για τη διέλευση των πλοίων, που τελικά δεν έγινε, με τη συναίνεση ουσιαστικά της Ρωσίας έγινε πριν η τουρκική πλευρά «πουλήσει» στη διεθνή κοινότητα μαθήματα νομιμότητας και πιστής εφαρμογής της Συνθήκης του Μοντρέ.
«Η Ρωσία είπε ότι τέσσερα από τα πλοία της θα περάσουν τα στενά στις 27-28 Φεβρουαρίου, τρία από τα οποία δεν είναι νηολογημένα σε βάσεις στη Μαύρη Θάλασσα», είπε ο Τσαβούσογλου. «Είπαμε στη Ρωσία να μην στείλει αυτά τα πλοία και η Ρωσία είπε ότι τα πλοία δεν θα περάσουν τα στενά».
«Κανείς δεν πρέπει να προσβάλλεται από αυτό, γιατί η Σύμβαση του Μοντρέ ισχύει σήμερα, χθες και αύριο, επομένως θα την εφαρμόσουμε», είπε.
Ο Τσαβούσογλου επανέλαβε χθες, Τρίτη, ότι η Τουρκία δεν θα επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία, όπως έχουν κάνει οι δυτικοί σύμμαχοί της.
Ενώ σφυρηλατεί στενή συνεργασία με τη Ρωσία, η Τουρκία πουλάει επίσης μη επανδρωμένα αεροπλάνα στο Κίεβο και υπέγραψε μια συμφωνία για τη συμπαραγωγή ακόμη περισσότερων, προκαλώντας την οργή της Μόσχας. Αντιτίθεται επίσης στη ρωσική πολιτική στη Συρία και τη Λιβύη, καθώς και στην προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, το 2014.
Ο ουκρανός υπουργός Άμυνας Ολέκσιι Ρέζνικοφ δήλωσε σήμερα πως η χώρα ετοιμάζεται να παραλάβει άλλο ένα φορτίο τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών, μια κίνηση που είναι πιθανό να προκαλέσει το θυμό της Ρωσία.
Η Συνθήκη του Μοντρέ
Το νομικό καθεστώς των Στενών καθορίζεται από τη Συνθήκη του Μοντρέ ή αλλιώς η Συνθήκη για το καθεστώς των Στενών του 1936, που κατοχυρώνει την πλήρη κυριαρχία της Τουρκίας στο μοναδικό και στρατηγικής σημασίας θαλάσσιο πέρασμα προς τη Μαύρη Θάλασσα, επιβάλλει όμως καθεστώς ελεύθερης ναυσιπλοΐας.
Η Συνθήκη για το καθεστώς των Στενών υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ.
Με τη συνθήκη παραχωρήθηκε στην Τουρκία ο πλήρης έλεγχος επί των Στενών, της δόθηκε το δικαίωμα να διατηρεί σε αυτά στρατιωτικές δυνάμεις, καταργώντας τους σχετικούς περιορισμούς της προγενέστερης Συνθήκης της Λωζάννης του 1923.
Εξασφαλίζει, παράλληλα, την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης, ενώ επιτρέπει τη διέλευση πολεμικών πλοίων των παρευξείνιων χωρών με ειδοποίηση μιας εβδομάδας και υπό κάποιους όρους όσον αφορά στο εκτόπισμα, το μέγεθος και τον οπλισμό.
Περιορίζει, ωστόσο, σημαντικά τη διέλευση των πολεμικών πλοίων που δεν ανήκουν στα Παρευξείνια Κράτη, θέτοντας μικρότερα όρια στο εκτόπισμά τους και τον οπλισμό που φέρουν και επιβάλλει επίσης έγκαιρη προειδοποίηση διέλευσης.
Σε περιόδους σύγκρουσης όπου η Τουρκία δεν είναι εμπόλεμη, για τα πολεμικά πλοία από χώρες που δεν εμπλέκονται στη σύγκρουση, η ελεύθερη κυκλοφορία παραμένει ο κανόνας.
Τα άλλα -σε αυτή την περίπτωση της Ουκρανίας και της Ρωσίας- δεν θα μπορούν πλέον να περάσουν. Εκτός, και εάν πρόκειται να επιστρέψουν στο ναύσταθμό τους στη Μαύρη Θάλασσα, κάτι που ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου ανέφερε ρητά στη δήλωσή του.
Σε περίπτωση σύγκρουσης όπου η Τουρκία είναι μεταξύ των εμπολέμων, «η διέλευση των πολεμικών πλοίων θα αφεθεί εξ ολοκλήρου στη διακριτική ευχέρεια της τουρκικής κυβέρνησης», αναφέρει λεπτομερώς το άρθρο 19 της Συνθήκης του Μοντρέ.