Στο μυαλό του Βλαντιμίρ Πούτιν επιχειρεί να μπει ο Αμειρκανός πολιτικός σχολιαστής και συγγραφέας, Τόμας Φρίντμαν, τρεις φορές νικητής του βραβείου Pulitzer, σε μία προσπάθεια να φωτίσει την κρίση στην Ουκρανία.
Γιατί ο Βλαντιμίρ Πούτιν απειλεί να πάρει άλλη μια μπουκιά από την Ουκρανία, αφού καταβρόχθισε την Κριμαία το 2014; Δεν είναι εύκολο να απαντηθεί αυτή η ερώτηση γιατί το ψυχόδραμα του Πούτιν ειναι σύνθετο, καθώς υποφέρει απο ένα τεράστιο σύμπλεγμα κατωτερότητας προς την Αμερική.
Ο Πούτιν είναι ένας σύγχρονος Μεγάλος Πέτρος που έχει σκοπό να αποκαταστήσει τη δόξα της Μητέρας Ρωσίας. Είναι συνταξιούχος πράκτορας της K.G.B που απλά αρνείται να επιστρέψει απο το κρύο και εξακολουθεί να βλέπει την C.I.A. κάτω από κάθε βράχο και πίσω από κάθε αντίπαλο.
Είναι ο πρώην φίλος της Αμερικής από την κόλαση, που αρνείται να μας αφήσει να τον αγνοήσουμε και να βγούμε ραντεβού με άλλες χώρες, όπως η Κίνα – επειδή πάντα μετρά το status του στον κόσμο σε σχέση με εμάς. Και είναι ένας πολιτικός που προσπαθεί να βεβαιωθεί ότι θα κερδίσει (ή θα νοθεύσει) τις εκλογές στη Ρωσία του 2024 — και θα γίνει πρόεδρος ισόβια — γιατί όταν έχεις υπεξαιρέσει τόσα ρούβλια όσα έχει ο Πούτιν, δεν μπορείς ποτέ να είσαι σίγουρος ότι ο διάδοχός σου δεν θα σε φυλακίσει για να τα πάρει όλα εκείνος. Για αυτό η εξίσωση είναι εξουσία ή θάνατος.
Κάπου στην ισορροπία όλων αυτών των ταυτοτήτων και των νευρώσεων βρίσκεται η απάντηση στο τι σκοπεύει να κάνει ο Πούτιν με την Ουκρανία. Αν ήμουν κυνικός, θα του έλεγα απλώς να προχωρήσει και να καταλάβει το Κίεβο γιατί θα γινόταν η Καμπούλ του, το Αφγανιστάν του, το ανθρώπινο κόστος όμως θα ήταν αφόρητο. Εν συντομία, θα ήμουν πολύ σαφής: Αν θέλει να κατέβει από το δέντρο στο οποίο έχει κατοικήσει, θα πρέπει να πηδήξει ή να φτιάξει τη δική του σκάλα.
Έχει επινοήσει εντελώς αυτήν την κρίση, επομένως δεν πρέπει να υπάρχει καμία υποχώρηση από την πλευρά μας. Η Κίνα παρακολουθεί —και η Ταϊβάν ιδρώνει— όλα όσα κάνουμε ως αντίδραση στον Βλαντ αυτή τη στιγμή.
Κάτι που μας φέρνει πίσω στο κεντρικό ερώτημα: Βλαντ, γιατί ανέβηκες σε αυτό το δέντρο; Για αρχή, μην ψάχνετε για την απάντηση στην Ουκρανία. Εάν ο Πούτιν αποφασίσει πράγματι να πάρει άλλη μια μπουκιά από την Ουκρανία, αυτό θα είναι πρώτα και κύρια επειδή πιστεύει ότι θα ενισχύσει την ευκαιρία του να παραμείνει στην εξουσία στη Ρωσία, η οποία για αυτόν είναι πάντα πρωταρχικής σημασίας.
Για να καταλάβουμε πώς η νέα εισβολή στην Ουκρανία θα μπορούσε να εξυπηρετήσει αυτόν τον σκοπό, πρέπει να επιστρέψουμε στη στροφή που έκανε ο Πούτιν την τελευταία δεκαετία: Απο ηγέτης που θα τους επέτρεπε να ξεπεράσουν τη φτώχεια στη μεταψυχροπολεμική εποχή έγινε ο ηγέτης που τους επέτρεψε να ξεπεράσουν τη φτώχεια της αξιοπρέπειάς στη μεταψυχροπολεμική εποχή.
Αυτό το έμαθα από τον Λέον Άρον, ειδικό στη Ρωσία στο American Enterprise Institute και συγγραφέα του «Yeltsin: A Revolutionary Life», ο οποίος τώρα γράφει ένα βιβλίο για το μέλλον της Ρωσίας του Πούτιν. Όπως το έθεσε ο Άρον, όταν ο Πούτιν ανήλθε στην εξουσία στα τέλη του 1999, μπόρεσε να επωφεληθεί από την αναδιάρθρωση της ρωσικής οικονομίας από τον Μπόρις Γέλτσιν, από σημαντικές ξένες επενδύσεις, από την αύξηση των τιμών του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και των ορυκτών· και από τη βελτίωση της πολιτικής σταθερότητας.
Οι Ρώσοι συνέδεσαν τις δύο πρώτες θητείες του Πούτιν – από το 2000 έως το 2008 – «με πρωτοφανή συσσώρευση πλούτου στη σύγχρονη ρωσική ιστορία», είπε ο Άρον. Αλλά από το 2011 και μέχρι το 2019, η οικονομία της Ρωσίας παρέμεινε στάσιμη λόγω των χαμηλότερων τιμών της ενέργειας και, κυρίως, των θεσμικών εμποδίων στην ανάπτυξη: ο Πούτιν προτίμησε να αξιοποιήσει τους φυσικούς πόρους της Ρωσίας, όχι τους ανθρώπινους πόρους της. Δεν υπάρχουν Silicon Valleys για αυτόν — μόνο κυβερνοχάκερ. Αυτό θα απαιτούσε πραγματικό κράτος δικαίου, ασφαλή δικαιώματα ιδιοκτησίας και την απελευθέρωση ταλαντούχων ανθρώπων, που κάνουν πάρα πολλές ερωτήσεις όπως, «Βλαντ, από πού προήλθαν τα χρήματά σου;»
«Η απάντηση του Πούτιν σε αυτή την οικονομική στασιμότητα και τον πολιτικό κίνδυνο που αντιπροσώπευε ήταν να μετατοπίσει τη βάση της νομιμότητας του καθεστώτος του από την οικονομική πρόοδο, που έκανε τον Πούτιν τόσο δημοφιλή στις δύο πρώτες θητείες του, στον Πούτιν υπερασπιστή μιας πατρίδας που πολιορκείται από τη Δύση», μου είπε ο Άρον. «Ο Πούτιν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αν επρόκειτο να γίνει ισόβιος πρόεδρος, έπρεπε να είναι ισόβιος πρόεδρος εν καιρώ πολέμου».
Γράφοντας στο The Hill, ο Aron ανέφερε ότι ο Ρώσος αρθρογράφος της αντιπολίτευσης Σεργκέι Μεντβέντεφ παρατήρησε πρόσφατα: «Ο Πούτιν έχει σφυρηλατήσει ένα έθνος πολέμου που έχει κατακτήσει τις καταπακτές και κοιτάζει τον κόσμο μέσα από τη σχισμή ενός τανκ. … Ο βαθμός της στρατιωτικο-πατριωτικής υστερίας [στη Ρωσία] σήμερα φέρνει στο νου την ΕΣΣΔ της δεκαετίας του 1930, την εποχή των παρελάσεων των αθλητών και των τανκς».
Αυτή είναι η κλασική πολιτική επικέντρωσης της προσοχή του κόσμου σε ένα δευτερεύον θέμα. Ο Πούτιν είναι τραμπούκος, αλλά είναι ένας τραμπούκος με μια αυθεντική ρωσική πολιτιστική ψυχή που αντηχεί στον λαό του. Η εμμονή του με τη Σοβιετική Ένωση και η νοσταλγία του για τη δύναμη, τη δόξα και την αξιοπρέπεια που έδινε στον ίδιο και τη γενιά των Ρώσων του. Δεν υπερέβαλε όταν δήλωσε το 2005 ότι η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης ήταν «η μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή» του 20ου αιώνα.
Και επειδή η Ουκρανία και η πρωτεύουσά της, το Κίεβο, έπαιξαν κεντρικό ρόλο πριν από πολύ καιρό στη ρωσική ιστορία, και επειδή η Ουκρανία ήταν το προπύργιο και το καλάθι τροφίμων της Σοβιετικής Ένωσης στην ακμή της, και επειδή ίσως οκτώ εκατομμύρια Ρώσοι ζουν ακόμα στην Ουκρανία (από 43 εκατομμύρια), ο Πούτιν ισχυρίζεται ότι είναι «καθήκον» του να επανενώσει τη Ρωσία και την Ουκρανία. Αγνοεί ευγενικά το γεγονός ότι η Ουκρανία έχει τη δική της γλώσσα, ιστορία και μετασοβιετική γενιά που πιστεύει ότι καθήκον της είναι να είναι ανεξάρτητη.
Για τον Πούτιν, η απώλεια της Ουκρανίας «είναι σαν ακρωτηριασμός», παρατήρησε ο πολιτικός επιστήμονας Ivan Krastev, πρόεδρος του Κέντρου Φιλελεύθερων Στρατηγικών στη Σόφια της Βουλγαρίας. «Ο Πούτιν βλέπει την Ουκρανία και τη Λευκορωσία ως μέρος του πολιτισμικού και πολιτιστικού χώρου της Ρωσίας. Πιστεύει ότι το ουκρανικό κράτος είναι εντελώς τεχνητό και ότι ο ουκρανικός εθνικισμός δεν είναι αυθεντικός».
Ο λόγος που ο Πούτιν επιτάχυνε την απειλή του για την Ουκρανία – την οποία θα ονόμαζα «παντρέψου με ή θα σε σκοτώσω» – είναι ότι γνωρίζει ότι υπό τον σημερινό πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, η διαδικασία της Ουκρανοποίησης έχει επιταχυνθεί και η ρωσική γλώσσα απωθείται απο τα σχολεία και η ρωσική τηλεόραση, εκτός των ΜΜΕ.
Ο Πούτιν ξέρει ότι σε 10 χρόνια η νέα γενιά στην Ουκρανία δεν θα μιλά καθόλου ρωσικά και δεν θα έχει καμία ταύτιση με τη ρωσική κουλτούρα. Ίσως είναι καλύτερο να δράσουμε τώρα, σκέφτηκε ο Πούτιν, προτού ο ουκρανικός στρατός γίνει μεγαλύτερος, καλύτερα εκπαιδευμένος και καλύτερα οπλισμένος – και ενώ η Ευρώπη και η Αμερική βρίσκονται σε σύγχυση για την Covid-19 και δεν έχουν διάθεση για πόλεμο.
Και μετά υπάρχουν μόνο τα ακατέργαστα γεωπολιτικά κίνητρα. Δημιουργώντας την κρίση γύρω από την Ουκρανία, «Ο Πούτιν προσκαλεί τη Δύση σε μια κηδεία για τη μεταψυχροπολεμική τάξη πραγμάτων».
Για τον Πούτιν, η μεταψυχροπολεμική τάξη ήταν κάτι που επιβλήθηκε στη Ρωσία και στον Μπόρις Γέλτσιν όταν η Ρωσία ήταν αδύναμη. Δεν περιλάμβανε μόνο την ώθηση του ΝΑΤΟ σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που κάποτε ήταν μέρος του Σοβιετικού ΝΑΤΟ – το Σύμφωνο της Βαρσοβίας – αλλά και την ώθηση της επιρροής του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ίδια την πρώην Σοβιετική αυτοκρατορία, σε μέρη όπως η Ουκρανία και η Γεωργία.
Η συσσώρευση στρατευμάτων του Πούτιν λέει στη Δύση: «Ή θα διαπραγματευτούμε μια νέα μεταψυχροπολεμική τάξη ή θα ξεκινήσω μια μεταψυχροπολεμική αντιπαράθεση». Ημουν σθεναρός αντίπαλος της επέκτασης του ΝΑΤΟ μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Είναι ένα από τα πιο ανόητα πράγματα που κάναμε ποτέ — εστιάζοντας στη «ΝΑΤΟποίηση» της Πολωνίας και της Ουγγαρίας αντί να χτίσουμε σε μια εκπληκτική, σε μεγάλο βαθμό μη βίαιη, δημοκρατική επανάσταση στη Ρωσία και να την εγκλωβίσουμε στη Δύση.
Η προώθηση αυτής της ρωσικής επανάστασης δεν θα ήταν απλή, αλλά προωθώντας την επέκταση του ΝΑΤΟ διευκολύναμε έναν αυταρχικό εθνικιστή όπως ο Πούτιν να εγκλωβιστεί στην εξουσία λέγοντας στον ρωσικό λαό ότι μόνο αυτός θα μπορούσε να εμποδίσει το ΝΑΤΟ και τη Δύση να καταστρέψουν Ρωσία — στρατιωτικά, πολιτιστικά και θρησκευτικά.
Τούτου λεχθέντος, δεν κλαίω για τον Πούτιν. Είναι η ανθρώπινη ενσάρκωση ενός από τους παλαιότερους ρωσικούς μύθους: Ένας Ρώσος αγρότης παρακαλεί τον Θεό για βοήθεια αφού βλέπει ότι ο πιο ευκατάστατος γείτονάς του μόλις απέκτησε μια αγελάδα. Όταν ο Θεός ρωτά τον χωρικό πώς μπορεί να βοηθήσει, ο χωρικός λέει: «Σκότωσε την αγελάδα του γείτονά μου».
Το τελευταίο πράγμα που θέλει ο Πούτιν είναι μια ακμάζουσα Ουκρανία που θα ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και θα αναπτύξει το ανθρώπινο δυναμικό και την οικονομία της πέρα από την ανεπαρκή, αυταρχική Ρωσία του Πούτιν. Θέλει να αποτύχει η Ουκρανία, η Ε.Ε. να διασπαστεί και η Αμερική να έχει τον Ντόναλντ Τραμπ ισόβιο πρόεδρο, ώστε να είναι σε μόνιμο χάος.
Ο Πούτιν θα προτιμούσε να δει την αγελάδα μας να πεθαίνει παρά να κάνει ό,τι χρειάζεται για να μεγαλώσει μια δική του υγιή αγελάδα. Πάντα αναζητά την αξιοπρέπεια σε όλα τα λάθος μέρη. Είναι μάλλον αξιολύπητος – αλλά παράλληλα οπλισμένος και επικίνδυνος.
Πηγή: Νew York Times
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.