Το Πανεπιστήμιο Πατρών μετά την ψήφιση του “πολυνομοσχεδίου Γαβρόγλου” και πλέον τη δημοσίευση του στο ΦΕΚ ως νόμου 4610/19, βρίσκεται σε κατάσταση σοκ. Αβεβαιότητα, ανησυχία, απογοήτευση αλλά και θυμός είναι τα συναισθήματα που εισπράττω από τους συναδέλφους, ενώ ακόμη και στους ελάχιστους που στήριξαν το εγχείρημα επικρατεί έντονος προβληματισμός.
Του καθηγητή Δημήτρη Σ. Ματαρά (Κοσμήτορα της Πολυτεχνικής Σχολής)
Ωστόσο, κατά τη γνώμη μου, ο αγώνας για να περισωθεί το Πανεπιστήμιο από την λαίλαπα που προέκυψε, δεν έχει καθόλου τελειώσει· τουναντίον βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, και αυτό πρέπει να γίνει συνείδηση σε όλους μας. Είναι ανάγκη περισσότερο από ποτέ να ενεργοποιηθεί η μεγάλη πλειοψηφία της πανεπιστημιακής κοινότητας για την υπεράσπιση των πολύτιμων τιμαλφών, τα οποία αποθησαυρίσαμε επί 50 έτη και τα οποία οφείλουμε να περισώσουμε –και δεν αναφέρομαι εδώ μόνο σε νομικές ενέργειες που ασφαλώς θα εξεταστούν εξαντλητικά.
Τώρα πλέον θα πρέπει να τελειώσουμε με τις τουλάχιστον επικίνδυνες θεωρίες ότι δήθεν δεν είναι σωστό να μιλάμε δημοσίως σεβόμενοι τα θεσμικά όργανα. Η δημόσια έκφραση άποψης, ελεύθερα και χωρίς συνέπειες, είναι βασικό συστατικό όχι μόνο της ακαδημαϊκής ελευθερίας αλλά και της ίδιας της δημοκρατίας. Σέβεται τους θεσμούς αυτός που λέει –τόσο στα θεσμικά όργανα όσο και δημόσια – με παρρησία τη γνώμη του, αλλά και δεν αγνοεί ούτε διαστρεβλώνει σκόπιμα τις αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων. Συνηθίσαμε να βλέπουμε πρόσωπα που κατέχουν θέσεις ευθύνης να κόπτονται υπέρ των θεσμών και ταυτόχρονα να αρνούνται τον δημόσιο διάλογο, ενώ την ίδια ώρα επιδίδονται σε προώθηση των απόψεων τους με άλλα μέσα σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις. Φτάνει πια!
Βεβαίως είναι απολύτως αναγκαίο να είμαστε όλοι μαζί την επόμενη μέρα, και οφείλουμε να προσπαθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις να άρουμε τα εμπόδια που υψώθηκαν από την βαθύτατα διαιρετική και πολωτική περιπέτεια, στην οποία δυστυχώς έσυρε το Πανεπιστήμιο η πρυτανική αρχή. Αυτό φυσικά δεν μπορεί να γίνει από τους ανθρώπους που μας οδήγησαν εδώ. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να αποδοθούν ευθύνες σε όσους σχεδίασαν και μεθόδευσαν, όχι την μελλοντική ανάπτυξη του Πανεπιστημίου, όπως λέγεται, αλλά την θεσμική εκτροπή. Οι ευθύνες αυτές έχουν ονοματεπώνυμο.
Η ομιλία της Πρυτάνεως στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής αποτελεί την επιτομή αυτής της μεθόδευσης και της θεσμικής εκτροπής. Βεβαίως αναγνωρίζω ότι ένα απ’ όλα όσα είπε ανταποκρίνεται στη σημερινή πραγματικότητα. Πράγματι το Πανεπιστήμιο βρίσκεται σε αμηχανία! Όχι όμως για το αν έπρεπε ή όχι να γίνει η συγχώνευση. Ουδέποτε στην ιστορία του το Πανεπιστήμιο είχε καθαρότερη στάση, και είναι η πρώτη φορά που όλοι οι παράγοντες της πανεπιστημιακής ζωής ομονόησαν στην καθολική απόρριψη ενός σχεδίου νόμου. Η αμηχανία όμως υπάρχει και είναι τεράστια όσον αφορά στη συνέχιση της λειτουργίας των θεσμικών οργάνων.
Τι ακριβώς θα πούμε στην επόμενη Σύγκλητο; Θα πάρουμε άραγε αποφάσεις; Και τι αξία θα έχουν; Η ερμηνεία και η εφαρμογή αυτών των αποφάσεων θα είναι πάλι στη διακριτική ευχέρεια της Πρυτάνεως, όπως έγινε με την απόφαση απόρριψης του νομοσχεδίου Γαβρόγλου;
Ακόμη χειρότερα: η προκλητική αγνόηση της απόφασης του ανώτατου οργάνου του Πανεπιστημίου –για πρώτη φορά στην 50χρονη ιστορία του!– δημιουργεί ένα εξαιρετικά επικίνδυνο προηγούμενο. Ποια θα είναι η επόμενη ‘ιδέα’ που θα προκύψει (σε αυτήν ή σε κάποια επόμενη πρυτανική αρχή) και θα θελήσει να τη μεθοδεύσει και να την εφαρμόσει απροκάλυπτα ενάντια στη θέληση της Συγκλήτου, των Τμημάτων και της πανεπιστημιακής κοινότητας;
Το Πανεπιστήμιο Πατρών οφείλει, κατά τη γνώμη μου, να εστιάσει σήμερα την προσοχή του σε δύο κύριους άξονες:
(α) Πρώτα απ’ όλα στην άμεση ανάταξη του κύρους και της εμπιστοσύνης στα θεσμικά του όργανα – και αυτό δεν μπορεί να γίνει με τη σημερινή πρυτανική αρχή. Τα εφαρμοστικά μέτρα του νόμου Γαβρόγλου, είναι εξίσου σημαντικά με τον ίδιο το νόμο και δεν μπορεί ούτε πρέπει να εφαρμοστούν από αυτή τη διοίκηση, στην κατεύθυνση ενός διαρκούς βιασμού της θέλησης του Πανεπιστημίου.
(β) Το Πανεπιστήμιο πρέπει να επανακαθορίσει μετ’ επιτάσεως ως κύριο στόχο την ανάπτυξη της ποιότητας στην εκπαίδευση και της αριστείας στην έρευνα. Αυτό είναι σήμερα πιο αναγκαίο από ποτέ, ιδιαίτερα μετά την οπισθοχώρηση που αναπόφευκτα θα επιφέρει ο νόμος. Το ίδρυμα πρέπει να εμπνεύσει το διδακτικό προσωπικό, τους φοιτητές και τους υπαλλήλους του στην προσπάθεια να ξεχωρίσει και πάλι το Πανεπιστήμιο μας, στην πρωτοπορία της χώρας και ως διεθνές κέντρο εκπαίδευσης και καινοτομίας. Αυτό σημαίνει ‘μεγάλο πανεπιστήμιο’– όχι η εξάπλωση σε επτά πόλεις με τμήματα, των οποίων με δυσκολία μπορούμε να θυμηθούμε τα ονόματα. Η σημερινή πρυτανική αρχή έχει αποδείξει ότι δεν το κατανοεί, δεν το πιστεύει και δεν μπορεί να το κάνει!
Το συντεταγμένο Πανεπιστήμιο πρέπει να αποφασίσει τώρα πώς θέλει να συνεχίσει. Αν δηλαδή θα θεωρήσει ότι όλα έγιναν καλώς ή αν θεωρεί, αντίθετα, ότι πρέπει να είναι απολύτως σεβαστές από όλους οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων, πρωτίστως της Συγκλήτου. Για την παρούσα πρυτανική αρχή υπάρχει μόνο ένας δρόμος, αυτός που ακολούθησε, έστω και κατόπιν εορτής, ο Αναπληρωτής Πρυτάνεως κ. Μπούρας. Παραίτηση!
Τέλος, θα ήθελα να πω μια κουβέντα για τους προσερχόμενους από τα ΤΕΙ συναδέλφους, που σε λίγο καιρό, ως φαίνεται, θα είναι μαζί μας. Υπέστησαν μια τουλάχιστον εξίσου μεγάλη περιπέτεια με μας και μια a priori (και επομένως ίσως άδικη) απαξίωση, η οποία οφείλεται αποκλειστικά στους χειρισμούς του Υπουργού. Μπορεί κάποιοι να αισθάνονται αναβαθμισμένοι, ωστόσο το έργο της ζωής τους, το κατά κοινή ομολογία σημαντικό έργο της τεχνολογικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, απαξιώθηκε πλήρως, και αυτό είναι αποκλειστικά αποτέλεσμα της πολιτικής Γαβρόγλου. Ανεξάρτητα από την έκβαση της εφαρμογής του νόμου, σε αυτή την εξαιρετικά δύσκολη και ευαίσθητη διαδικασία οφείλουμε να είμαστε μαζί τους.