Ο πατέρας των λειτουργικών τροφών, ο Ιπποκράτης, μίλησε πρώτος για τα αποτελέσματα των τροφών στο σώμα και το μυαλό με το γνωστό λόγο του «φάρμακο ας γίνει η τροφή και η τροφή ας γίνει φάρμακο». «Για εμένα είναι συγκλονιστικό ότι υπάρχουν στοιχεία στη φύση που μπορούν να δράσουν και να προλάβουν ασθένειες ή την εκδήλωση των “κακών” γονιδίων μας ως μέρος μιας διατροφής με ποικιλία» τονίζει η κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Ελένη Παπαγιαννίδου. Είναι πλέον συχνό φαινόμενο για τους διατροφολόγους να συνιστούν στους πελάτες τους διατροφές για να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα παθήσεων όπως κόπωση, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ακόμα και κατάθλιψη. Και δε μιλάμε για τις τροφές με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, όπως αυτές με αντικαρκινικές ιδιότητες, αλλά για επιλογές που μπορούν να έχουν άμεσα αποτελέσματα στη διάθεση, την ενέργεια, στο φούσκωμα, ακόμα και στις καύσεις.
Υπάρχουν τροφές που σχετίζονται με την καλύτερη διάθεση;
Η υπερφόρτωση του εγκεφάλου με μια σειρά από διεγερτικά και πρόσθετα τροφίμων είναι αναμφισβήτητα το μεγαλύτερο εμπόδιο που βάζουμε στη διάθεσή μας. Με δεδομένο ότι σε κάθε επεξεργασμένο είδος υπάρχουν τεχνητές γεύσεις, χρωστικές και άλλα χημικά πρόσθετα, μπορεί ήδη να έχεις επηρεαστεί και να μην το γνωρίζεις.
«Υπάρχει όμως ένα ξεχωριστό παράδειγμα: το ενισχυτικό γεύσης MSG, που είναι γνωστό για τις δυσμενείς επιδράσεις του στον εγκέφαλο και είναι πρόσθετο σε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα, από κρακεράκια μέχρι πατατάκια με γεύση». Τα καλά νέα, από την άλλη, είναι ότι τα λιπαρά παίρνουν like, αφού αυτό είναι το στοιχείο που χρειάζεται ο εγκέφαλος. Το σώμα μας υποτίθεται ότι περιέχει πολύ λίπος, περίπου 28% στις γυναίκες, στον εγκέφαλο όμως το 60% πρέπει να αποτελείται από εξειδικευμένες λιπαρές ουσίες. Αυτές πρέπει να αντικαθίστανται συνεχώς, ενώ έχουν και πολύπλοκα καθήκοντα που σχετίζονται με τη διάθεση, τα οποία δεν μπορούν να εκτελεστούν αν τρως τηγανητές πατάτες και τσιπς καλαμποκιού.
«Κάθε φορά που καταναλώνεις Ω3, ο εγκέφαλός σου τα παίρνει πρώτος γιατί κανένα άλλο λίπος δεν μπορεί να κάνει τόσο καλή δουλειά. Από την άλλη, τα Ω6 λιπαρά οξέα μπορεί να είναι το χειρότερο πρόβλημα του εγκεφάλου μας και η αιτία κάποιων από τις χειρότερες διαθέσεις μας. Ο ρυθμός της κατάθλιψης μεταξύ των ατόμων συσχετίζεται ακριβώς με την αναλογία Ω3 με Ω6 λιπαρών στον εγκέφαλο. Όσο περισσότερα Ω3 προσλαμβάνουμε, τόσο καλύτερη είναι η διάθεσή μας. Αν προσθέσουμε περισσότερα Ω3, μπορούμε να αυξήσουμε γρήγορα ένα δυνατό φυσικό αντικαταθλιπτικό του εγκεφάλου, την ντοπαμίνη, κατά 40%. Αυτό μεταφράζεται σε ψυχική και σωματική εγρήγορση, συγκέντρωση και ενθουσιασμό.
Τροφές και διάθεση: Τα λιπαρά που ευθύνονται για την καλή αλλά και την κακή διάθεση:
Τα Ω3 περιέχουν λιπαρές αλυσίδες που ονομάζονται DHA και EPA και βρίσκονται στο έλαιο λιναρόσπορου και σε λιπαρά ψάρια. Τα Ω6 βρίσκονται σε μαργαρίνη και φυτικά έλαια.
Ο εγκέφαλός μας επίσης αγαπά το κορεσμένο λίπος, το οποίο, όπως αποδεικνύεται, δεν είναι η κακή δύναμη όπως τα χαρακτηρίζαμε κάποτε: «Όταν λέω στους πελάτες μου ότι το βούτυρο και η κρέμα γάλακτος είναι ασφαλή και υγιεινά, είναι ακόμη πολύ διστακτικοί. Ένα πλεονέκτημα διάθεσης που παρέχεται από τα κρεμώδη λίπη που αποφεύγουμε όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι υποστηρίζουν τη λειτουργία των Ω3 στο μυαλό μας, μειώνοντας τις αρνητικές επιπτώσεις από τα υπερβολικά Ω6, αλλά και τα επίπεδα του πλέον βλαβερού Ω6, του αραχιδονικού οξέος.
Συνεργάστηκε η Ελένη Παπαγιαννίδου, κλινικός διαιτολόγος- διατροφολόγος, PhD, Γ.Ν. Ασκληπιείο Βούλας