Η βία και η παρενόχληση στον χώρο εργασίας αποτελούν φαινόμενα που επιβαρύνουν σοβαρά την ψυχική και σωματική υγεία των εργαζομένων, επηρεάζοντας αρνητικά τόσο την αποδοτικότητά τους όσο και το συνολικό εργασιακό κλίμα.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της αρμόδιας υπηρεσίας της Επιθεώρησης Εργασίας, το 2024 σημειώθηκε θεαματική αύξηση – της τάξης του 39% – στις καταγγελίες για περιστατικά βίας και παρενόχλησης. Μάλιστα, σε βάθος τριετίας (2022-2024), η αύξηση αγγίζει το 110%, με τις καταγγελίες να διπλασιάζονται από 151 σε 318.
Τα είδη των περιστατικών που καταγγέλλονται
Η συντριπτική πλειοψηφία (88%) των καταγγελιών αφορά περιπτώσεις λεκτικής ή σωματικής βίας, καθώς και ηθικής και ψυχολογικής παρενόχλησης. Το υπόλοιπο 12% αφορά σε σεξουαλική παρενόχληση, ποσοστό που παραμένει συγκριτικά χαμηλό εξαιτίας της δυσκολίας στην απόδειξή της και των κοινωνικών προκαταλήψεων που την περιβάλλουν.
Ωστόσο, το 2024 καταγράφηκε υπερτριπλασιασμός των υποθέσεων σεξουαλικής παρενόχλησης, από 12 το 2023 σε 38 φέτος, γεγονός που ενδεχομένως δείχνει αύξηση της εμπιστοσύνης στο σύστημα καταγγελιών.
Γεωργία Βαζάκη: «Η εμπιστοσύνη είναι το κλειδί»
Η επικεφαλής του τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας για την παρακολούθηση των σχετικών περιστατικών, Γεωργία Βαζάκη, δήλωσε: «Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των εργαζομένων στους θεσμούς είναι κρίσιμη. Χρειάζονται συντονισμένες προσπάθειες και ενημερωτικές δράσεις ώστε να δημιουργήσουμε μια κοινωνία που δεν ανέχεται τέτοιες συμπεριφορές».
Πού εντοπίζονται τα περισσότερα περιστατικά
Οι επιχειρήσεις στους τομείς του χονδρικού και λιανικού εμπορίου κρατούν την αρνητική πρωτιά με το 28% των καταγγελιών, ακολουθούμενες από τον κλάδο του τουρισμού, της εστίασης και των ξενοδοχείων με ποσοστό 26%. Στη λίστα ακολουθούν, με μικρότερα ποσοστά, οι κλάδοι της υγείας, της βιομηχανίας τροφίμων, των υπηρεσιών φύλαξης και καθαρισμού.
Ποιοι καταγγέλλουν – Ποιοι κατηγορούνται
Από τις 318 καταγγελίες του 2024:
Το 66% των θυμάτων ήταν γυναίκες, το 34% άνδρες.
Αντίστροφα, το 70% των καταγγελλόμενων προσώπων ήταν άνδρες.
Στις υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης, σε 34 από τις 38 περιπτώσεις τα θύματα ήταν γυναίκες. Στις υπόλοιπες περιλαμβάνονται τρεις άνδρες και ένα διεμφυλικό άτομο.
Σε όλες τις σχετικές υποθέσεις, οι δράστες φέρονται να είναι άνδρες.
Η ύπαρξη κοινωνικών στερεοτύπων, η απουσία στήριξης, αλλά και ο φόβος αντιποίνων εξακολουθούν να λειτουργούν ανασταλτικά για άνδρες που έχουν υποστεί παρενόχληση, συμβάλλοντας στην υποδήλωση τέτοιων περιστατικών.
Τι δείχνει η πορεία των υποθέσεων
Από τις συνολικές 318 καταγγελίες:
- 99 υποθέσεις (31%) επιλύθηκαν με λήψη μέτρων από τις επιχειρήσεις.
- 21 υποθέσεις ματαιώθηκαν για διάφορους λόγους, όπως μη παράσταση των εμπλεκομένων ή ανάκληση της καταγγελίας.
- 124 υποθέσεις (39%) κατέληξαν σε σύσταση για προσφυγή στη Δικαιοσύνη λόγω αντικρουόμενων ισχυρισμών ή έλλειψης επαρκών αποδεικτικών στοιχείων.
- 31 υποθέσεις οδήγησαν σε επιβολή κυρώσεων συνολικού ύψους 57.600 ευρώ.
- 43 υποθέσεις βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη.
Τι προβλέπει η νομοθεσία
Ο ελληνικός νόμος 4808/2021, που υιοθετεί τη Σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, προβλέπει αυστηρά μέτρα για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία. Οι εργοδότες φέρουν την ευθύνη για την προστασία των εργαζομένων και την άμεση αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών.
Η αυξανόμενη καταγραφή περιστατικών δεν αποτελεί απαραίτητα ένδειξη αύξησης του φαινομένου, αλλά μάλλον μαρτυρά την ενδυνάμωση των θυμάτων και τη βελτίωση των μηχανισμών καταγγελίας. Η ανοχή στη βία και την παρενόχληση δεν μπορεί να έχει θέση στην εργασιακή καθημερινότητα – ούτε και στην κοινωνία γενικότερα.
