Σε έναν απόηχο της Διάσκεψης της Γιάλτας το 1945, οι ηγέτες Αμερικής και Ρωσίας θα διαπραγματευθουν σήμερα ποιος θα πάρει παίρνει τι μετά τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, γράφουν οι New York Times .
«Aν ακούσει κανείς τον πρόεδρο Τραμπ να μιλάει για το σημερινό τηλεφώνημα, ο ίδιος και ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν της Ρωσίας πρόκειται να ζήσουν κάτι παρόμοιο με τη δική τους στιγμή της Γιάλτας, όταν οι μεγάλες δυνάμεις καθόρισαν τα σύνορα εντός της Ευρώπης» γράφουν οι Νew York Times.
Δεν αναφέρθηκε ρητά στη συνάντηση του 1945, όπου ο Τσόρτσιλ, ο Στάλιν και o βαριά άρρωστος Φραγκλίνος Ρούσβελτ χάραξαν την ήπειρο στην ευθυγραμμισμένη με τους Αμερικανούς Δύση και την σοβιετικής κυριαρχίας Ανατολή, δημιουργώντας σφαίρες επιρροής που έγιναν πεδία μάχης του Ψυχρού Πολέμου.
Ωστόσο, μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Air Force One ενώ επέστρεφε από τη Φλόριντα το βράδυ της Κυριακής, ο Τραμπ κατέστησε σαφές ότι η προγραμματισμένη τηλεφωνική συνομιλία του με τον Πούτιν σήμερα θα εστιαζόταν στα εδάφη και τα περιουσιακά στοιχεία που θα διατηρήσει η Ρωσία σε οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός με την Ουκρανία.
«Στην ουσία, θα διαπραγματευτεί για το πόσο μεγάλη ανταμοιβή θα λάβει η Ρωσία για τα 11 χρόνια ανοιχτής επιθετικότητάς της κατά της Ουκρανίας, ξεκινώντας με την κατάληψη της Κριμαίας το 2014 και επεκτείνοντας τον πόλεμο πλήρους κλίμακας που ξεκίνησε ο Πούτιν πριν από τρία χρόνια. Οι βοηθοί του Λευκού Οίκου κατέστησαν σαφές ότι η Ρωσία θα διατηρήσει σίγουρα την Κριμαία – σε μια από αυτές τις περίεργες ανατροπές της ιστορίας, την τοποθεσία της εβδομαδιαίας Διάσκεψης της Γιάλτας τον Φεβρουάριο του 1945 – και πρότειναν ότι θα αποκτήσει σχεδόν όλη την επικράτεια που κατέχει».
Αν και οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης τόνισαν ότι κρατάνε πλήρως ενήμερους τους Ουκρανούς ομολόγους τους και τους Ευρωπαίους ηγέτες για τις επαφές τους με τη Ρωσία, μόνο ο Τραμπ και ο Πούτιν θα είναι στο τηλεφώνημα, πιθανώς με συνεργάτες τους. Ο Τραμπ και οι βοηθοί του ήταν προσεκτικοί σχετικά με τις λεπτομέρειες της συμφωνίας που συζητήθηκαν με τον Ρώσο ηγέτη. Ο Στιβ Γουίτκοφ ο προγραμματιστής ακινήτων της Νέας Υόρκης και παλιός φίλος του Τραμπ, ο οποίος είναι πλέον ειδικός απεσταλμένος στη Μέση Ανατολή, πέρασε ώρες με τον Πούτιν στη Μόσχα πρόσφατα προετοιμάζοντας την κλήση.
«Τα πάμε πολύ καλά, νομίζω, με τη Ρωσία», είπε ο Τραμπ, προσθέτοντας «νομίζω ότι έχουμε πολύ καλές πιθανότητες» να καταλήξουμε σε κατάπαυση του πυρός. Στη συνέχεια, όμως, στράφηκε στο ερώτημα τι θα έπρεπε να εγκαταλείψει η Ουκρανία.
«Νομίζω ότι θα μιλάμε για γη, είναι πολύ γη», είπε. «Είναι πολύ διαφορετικό από ό,τι ήταν πριν από τον πόλεμο, όπως ξέρετε, θα μιλάμε για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής», αναφερόμενος προφανώς στον πυρηνικό σταθμό Zαπορίζια τον μεγαλύτερο πυρηνικό σταθμό στην Ευρώπη. «Αυτό είναι ένα μεγάλο ερώτημα, αλλά νομίζω ότι έχουμε ήδη συζητήσει πολλά από αυτό και από τις δύο πλευρές.»
Ο Τραμπ φρόντισε να μην πει πολλά για το ποια τμήματα της ουκρανικής επικράτειας συζητούσε ή αν θα προσπαθούσε να περιορίσει τις φιλοδοξίες του Πούτιν. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι αναμένει από τη Ρωσία να ελέγχει τη γη που ήδη διοικούν τα στρατεύματά της, περίπου το 20% δηλαδή της Ουκρανίας. Ωστόσο, βοηθοί του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι της Ουκρανίας δήλωσαν τον περασμένο μήνα ότι ανησυχούν πως ο Τραμπ μπορεί να διασκεδάσει τις άλλες επιθυμίες του Πούτιν για τμήματα της Ουκρανίας, ίσως συμπεριλαμβανομένου του κρίσιμου λιμανιού της Οδησσού.
Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, Μάικλ Βαλτς, δήλωσε στο «Meet the Press» στο NBC ότι περίμενε ότι οι συνομιλίες με τη Ρωσία θα ήταν ρεαλιστικές και απέτρεψε οποιαδήποτε συζήτηση για το εάν η Ρωσία ανταμείβεται για την επιθετικότητά της.Ο ίδιος και άλλοι βοηθοί του Τραμπ λένε ελάχιστα για τους όρους που συνδέονται με μια κατάπαυση του πυρός, αλλά προτείνουν ότι είναι δευτερεύοντες σε αυτή τη μεγαλύτερη αποστολή. Η εναλλακτική, πρότεινε ο Βαλτς ήταν μια πολιτική πιο κοντά στη στρατηγική του πρώην προέδρου Τζο Μπάιντεν: να διαβεβαιώσει την Ουκρανία ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ήταν μαζί τους «όσο χρειαστεί».
Αυτή είναι μια συνταγή, επέμεινε ο Βαλτς για «ουσιαστικά ατελείωτο πόλεμο σε ένα περιβάλλον που κυριολεκτικά χάνουμε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους μέσα σε λίγους μήνες». Και προειδοποίησε ότι η σύγκρουση θα μπορούσε ακόμα να «κλιμακωθεί στον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο», επαναλαμβάνοντας την αναφορά που έκανε ο Τραμπ στον Ζελένσκι στη θερμή, δημόσια διαφωνία τους στο Οβάλ Γραφείο τον περασμένο μήνα.
Υπάρχουν και άλλα θέματα που μπορεί να είναι κεντρικά στη διαπραγμάτευση. Η Γαλλία και η Βρετανία έχουν προσφερθεί να τοποθετήσουν στρατεύματα εντός της Ουκρανίας, ίσως με άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις. Αλλά δεν είναι ξεκάθαρο ότι ο Πούτιν θα συμφωνήσει σε μια δύναμη διατήρησης της ειρήνης. Αυτές οι δυνάμεις θα αποτελούν μέρος μιας εγγύησης ασφάλειας για την Ουκρανία, αν και δεν είναι σαφές πόσο αποτελεσματικά θα ήταν τα ευρωπαϊκά στρατεύματα χωρίς την υποστήριξη της Ουάσιγκτον.
Υπάρχουν και άλλα σημάδια ότι ο Τραμπ ετοιμάζεται να κάνει παραχωρήσεις στον Πούτιν. Το υπουργείο Δικαιοσύνης είπε σε Ευρωπαίους αξιωματούχους ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρονται από μια πολυεθνική ομάδα που ερευνά τους ηγέτες που είναι υπεύθυνοι για την εισβολή στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένου του Πούτιν.
Η κυβέρνηση συρρικνώνει επίσης το έργο της Ομάδας Λογοδοσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης για τα Εγκλήματα Πολέμου, που δημιουργήθηκε το 2022 από τον Mέρικ Γκάρλαντ, γενικό εισαγγελέα υπό τον Μπάιντεν, για να δικάσει τους Ρώσους που ήταν υπεύθυνοι για τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν μετά την πλήρη εισβολή πριν από τρία χρόνια.
Συνολικά, αυτές οι ενέργειες αποτελούν μια σημαντική υποχώρηση από μια προσπάθεια που είχε ανακοινώσει η τότε αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις το 2023, αφού οι ΗΠΑ κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Ρωσία είχε διαπράξει «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας». Τα βήματα φαίνεται να είναι μέρος της προσπάθειας του Τραμπ να διευκολύνει την επίτευξη συμφωνίας με τον Πούτιν.
Καμία ιστορική αναλογία με μια προηγούμενη εποχή δεν είναι ακριβής, φυσικά, και η διαπραγμάτευση για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία έχει πολλές διαφορές από τις συνθήκες που επικρατούσαν στα βάθη του χειμώνα του 1945, όταν ήταν σαφές ότι η ναζιστική Γερμανία θα έχανε σύντομα.
Όμως, όπως έγραψε πρόσφατα στο «Foreign Affairs» η Mόνικα Ντάφι Τοφτ, καθηγήτρια διεθνούς πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Tαφτς, «το σημερινό γεωπολιτικό τοπίο μοιάζει ιδιαίτερα με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», επειδή «οι μεγάλες δυνάμεις επιδιώκουν να διαπραγματευτούν μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων μεταξύ τους, όπως έκαναν οι ηγέτες των Συμμάχων όταν αναδιατύπωναν τον παγκόσμιο χάρτη».
Σε συνέντευξή της, ηΤοφτ είπε ότι η επέκταση της γης «είναι αυτό που θέλει ο Πούτιν, και είναι προφανώς αυτό που θέλει ο Τραμπ – κοιτάξτε απλώς τη Γροιλανδία, τον Παναμά και τον Καναδά». Και συνέχισε: «Αυτό πιστεύουν αυτοί οι ηγέτες ότι πρέπει να κάνουν για να κάνουν τις χώρες τους ξανά μεγάλες». «Το μεγάλο ερώτημα είναι η Κίνα», πρόσθεσε. Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων – και ιδιαίτερα το ερώτημα εάν ο Πούτιν ανταμειφθεί για έναν βάναυσο πόλεμο, «μπορεί να υποδεικνύει τι θα συμβεί εάν ο Σι Τζινπίνγκ αποφασίσει ότι θέλει να καταλάβει την Ταϊβάν».
