Το ανέβασε πρόσφατα ο ιστορικός κ. Πάνος Σωτηρίου στο Facebook του γράφοντας: «Ένα ιστορικό βίντεο, σημερινή μου ανακάλυψη από τις συλλογές του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος στο περιθώριο της Συνδιάσκεψης της Χάγης κινηματογραφεί έναν λόγο στα αγγλικά.
Το βίντεο με τον Βενιζέλο να μιλάει αγγλικά αποτελεί από μόνο του ένα τρομερό οπτικοακουστικό τεκμήριο. Αυτό όμως που το κάνει ιστορικό είναι πως στο τέλος του ο Βενιζέλος χάνει τα λόγια του, περίπου σαν σαρδάμ, ξεκαρδίζεται στα γέλια και φαίνεται να λέει κάτι στον άνθρωπο πίσω από την κινηματογραφική μηχανή. Εκεί το βίντεο τελειώνει.
Πάντως με αυτά που πέτυχε στη Χάγη και εγώ θα γελούσα.»
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ:
Η πρώτη και μοναδική μέχρι στιγμής ομιλούσα λήψη της σημαντικότερης ίσως προσωπικότητας της Ελληνικής ιστορίας στον 20ο αιώνα, έχει προκαλέσει έκπληξη σε ιστορικούς κι ερευνητές, όπως διαβάζω. Σύμφωνα με το καθηγητή Γιώργιο Θ. Μαυρογορδάτο που μίλησε στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ, το υλικό αυτό δείχνει καθαρά γιατί ο πολιτικός γοήτευε και μάγευε τους ανθρώπους από κοντά.
«Φαίνεται ένα φωτεινό και χαμογελαστό πρόσωπο, φαίνεται ένας μειλίχιος και γλυκός τόνος ομιλίας, δηλαδή, δεν είναι μυστήριο το πώς γοήτευε τους συνομιλητές του».
«Επιβεβαιώνεται πόσο μελετημένος ήταν ο Βενιζέλος, και πόσο μελετημένες ήταν οι κινήσεις του στο διπλωματικό πεδίο», είπε ο κ. Μαυρογορδάτος. «Διότι προφανώς για να κερδίσει τους διοργανωτές και οικοδεσπότες της συνδιάσκεψης, τους Ολλανδούς, εκθειάζει την Ολλανδία, λέγοντας ακριβώς αυτά που θα ήθελαν να ακούσουν οι Ολλανδοί, εκθειάζει την Ολλανδία ως λίκνο της ελευθερίας, ως καταφύγιο για την ελευθερία της σκέψης, ως κέντρο κλασσικής παιδείας, ως παράδειγμα προς μίμηση για τα μικρά έθνη. Τι άλλο θα ήθελαν να ακούσουν οι Ολλανδοί από μια διασημότητα όπως ο Βενιζέλος;»
Κατά τον κ.Μαυρογορδάτο, παραμένει μυστήριο το πώς η εταιρεία fox movietone news επέλεξε τον Βενιζέλο για τη συνέντευξη, αν και η λογική εξήγηση, είναι πως επρόκειτο για το σημαντικότερο πολιτικό μέγεθος της εποχής.
«Τον Αύγουστου του 1929 στη Χάγη, έγινε μια συνδιάσκεψη για τις πολεμικές επανορθώσεις του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Από τους μετέχοντες, ο Βενιζέλος ήταν ο μόνος παρών από τους πρωταγωνιστές του πρώτου παγκοσμίου πολέμου και των συνθηκών ειρήνης. Και άρα, ήταν ας πούμε από άποψη, ήταν η βεντέτα. Χάρη στο μεγάλο διεθνές κύρος του Βενιζέλου οφείλεται η επιτυχία του στη διάσκεψη γιατί πέτυχε καταπληκτικά πράγματα για την Ελλάδα εκείνη τη στιγμή».
«Βλέπουμε λοιπόν έναν άνθρωπο συγκροτημένο αλλά και μελετημένο που έχει προετοιμαστεί σε κάθε βήμα. Γενικότερα, επιβεβαιώνεται το ότι σπάνια μιλούσε χωρίς κείμενο, συνήθιζε να γράφει από πριν τις ομιλίες του, με έναν επίπεδο και κάπως μονότονο τρόπο, για να μην πούμε βαρετό».
Ο Βενιζέλος, αρχές 20ου αιώνα
Τα κινηματογραφικά επίκαιρα που είχαν συγχρονισμένους τον ήχο με την εικόνα ξεκίνησαν το 1927, δυο χρόνια πριν τη συγκεκριμένη λήψη. Επρόκειτο δηλαδή για κάτι πολύ καινούριο, ενώ είναι αρκετά πιθανό πως προηγήθηκαν αρκετές πρόβες πριν τη συγκεκριμένη λήψη, κάτι που εξηγεί τα γέλια του Ελευθερίου Βενιζέλου, στο τέλος της συγκεκριμένης λήψης.
«Ίσως ακριβώς επειδή ο Βενιζέλος ήταν μαθημένος να διαβάζει το κείμενο, ενώ αυτοί βέβαια ήθελαν να κοιτάζει την κάμερα. Έχω την αίσθηση ότι αυτό που βλέπουμε είναι η πολλοστή λήψη. Δεν ήταν ρήτορας με βροντερή φωνή. Και ούτε με δραματικές διακυμάνσεις στον τρόπο ομιλίας. Είναι κάπως επίπεδος. Και για αυτό για μένα, παραμένει το μυστήριο πώς ακουγόταν και επιβαλλόταν σε πλήθος. Διότι σας θυμίζω είναι ιστορική η πρώτη ομιλία του στις 5 Σεπτεμβρίου 1910. Πώς με αυτή τη φωνή μπορούσε να ακουστεί και να επιβληθεί σε ένα πλήθος θορυβώδες; Φαίνεται όμως καθαρά γιατί γοήτευε και μάγευε τους ανθρώπους από κοντά. Φαίνεται ένα φωτεινό και χαμογελαστό πρόσωπο, φαίνεται ένας μειλίχιος και γλυκός τόνος ομιλίας, δηλαδή, δεν είναι μυστήριο το πώς γοήτευε τους συνομιλητές του», είπε ο κ. Μαυρογορδάτος.
Ο Ελ. Βενιζέλος με τη νύφη του Μαρίκα και τον εγγονό του
Λίγα λόγια για τη Συνδιάσκεψη της Χάγης τον Αύγουστο του 1929 (απ’ τα Χανιώτικα Νέα)
Από το 1920, εκτός από κάποια διαλείμματα, ο Βενιζέλος ζούσε αυτοεξόριστος στο Παρίσι. Το 1927 επιστρέφει στα Χανιά ανακαινίζει το σπίτι του στη Χαλέπα και το 1928 θριαμβεύει στις βουλευτικές εκλογές και γίνεται ξανά Πρωθυπουργός της Ελλάδος. Όταν επανήλθε στην εξουσία, σχεδόν το 30% του πληθυσμού της χώρας, περίπου 1.400.000 άνθρωποι, ήταν πρόσφυγες. Το μέγεθος της τραγωδίας μπορεί να το υπολογίσει κανείς αν φαντασθεί στη σημερινή Ελλάδα να φθάνουν ξαφνικά 3.000.000 Έλληνες άστεγοι και χωρίς ελάχιστη περιουσία. Το βάρος της αποκατάστασης αυτών των δυστυχισμένων ανθρώπων ήταν δυσβάσταχτο ακόμα και για μια πανίσχυρη οικονομία· πόσο μάλλον για την Ελλάδα, που είχε μεταβληθεί σε μια πάμφτωχη χώρα με εξαθλιωμένους ανθρώπους, σημαδεμένους από την καταστροφή.
Ο Βενιζέλος έθεσε σε εφαρμογή ένα μεγαλεπήβολο πρόγραμμα ανοικοδόμησης της χώρας. Για πρώτη φορά Ελληνική Κυβέρνηση μελέτησε και επεξεργάστηκε ένα μακροπρόθεσμο εθνικό σχέδιο, το οποίο συνδύαζε τη δραστική οικονομική εξυγίανση, την αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της χώρας και την εξυπηρέτηση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Αυτοί οι στόχοι προϋπέθεταν: πολιτική σταθερότητα, αποκατάσταση του διεθνούς κύρους της Ελλάδας, σταθεροποίηση του νομίσματος και εκτέλεση μεγάλων αναπτυξιακών έργων.
Σε κάθε περίπτωση όμως προείχε η έξοδος της χώρας από τη διεθνή απομόνωση και ανυποληψία, δεδομένου ότι οι σχέσεις με τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής και τα βαλκανικά κράτη ήταν στο χαμηλότερο επίπεδο. Η Ιταλία του Μουσολίνι φερόταν με ταπεινωτικό τρόπο, ενώ η Γιουγκοσλαβία ήγειρε απαράδεκτες αξιώσεις στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Με την Τουρκία υπήρχαν τεράστιες εκκρεμότητες, ενώ με τη Βουλγαρία τυπικώς υπήρχε καθεστώς εμπόλεμης κατάστασης. Η αποκατάσταση ομαλών σχέσεων με τις Μεγάλες Δυνάμεις και τις Βαλκανικές χώρες ήταν το πρώτο μεγάλο επίτευγμα του Έλληνα Πρωθυπουργού.
Το επόμενο μεγάλο βήμα έγινε και πάλι εκτός συνόρων. Ο Βενιζέλος πέτυχε στη Χάγη το 1929 αυτό που δεν έχουν καταφέρει όλες οι Ελληνικές Κυβερνήσεις από το 1945 μέχρι σήμερα, σε σχέση με τις απαιτήσεις της Ελλάδος απέναντι στη Γερμανία. Με αριστοτεχνικούς διπλωματικούς χειρισμούς και με όπλο το διεθνές του κύρος, κατόρθωσε να γίνει η Ελλάδα ο κύριος δικαιούχος των ανατολικών πολεμικών επανορθώσεων από τις ηττημένες χώρες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (Γερμανία, Αυστρία κ.λπ.) και μάλιστα σε ποσοστό 75%. Παράλληλα, παρά τις σφοδρές αντιδράσεις της Γαλλίας, ανέτρεψε προηγούμενη συμφωνία που είχε συναφθεί από την Οικουμενική Κυβέρνηση και επέβαλε νέα ευνοϊκή ρύθμιση των ελληνογαλλικών χρεών. Οι διακανονισμοί αυτοί αποτελούν μοναδική περίπτωση στην ιστορία της νεότερης Ελλάδος, αφού για πρώτη και τελευταία φορά τα έσοδα της χώρας από τις πολεμικές επανορθώσεις ξεπέρασαν κατά πολύ τα έξοδα για την εξυπηρέτηση των πολεμικών δανείων που είχε συνάψει η Ελλάδα με τους συμμάχους.
Η σημασία της επιτυχίας του Βενιζέλου στη Χάγη και η ανακούφιση που επέφερε αυτή στην οικονομία μπορεί να γίνει αντιληπτή αν ληφθεί υπόψη ότι την περίοδο εκείνη το 37% των ετήσιων τακτικών εσόδων διοχετεύονταν στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, με συνέπεια τη δραματική μείωση των διαθέσιμων πόρων για ανάπτυξη και κοινωνική πολιτική.
Η σταθεροποίηση του νομίσματος και η εξυγίανση της οικονομίας ήταν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να λάβει η χώρα δάνεια ώστε να είναι σε θέση να πραγματοποιήσει τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα τα οποία είχε ανάγκη. Προς την κατεύθυνση αυτή στράφηκε η Κυβέρνηση Βενιζέλου, σε συνδυασμό με την περιστολή των δαπανών με πρώτο θύμα τις τεράστιες στρατιωτικές δαπάνες, τις οποίες εξακολουθούσε να πραγματοποιεί ακόμα η Ελλάδα.