Το 2019 το ράλι της αγοράς ομολόγων κερδίζει μομέντουμ, πιέζοντας χαμηλότερα τις αποδόσεις και ανεβάζοντας την αξία του «σύμπαντος» του σταθερού εισοδήματος κατά περίπου 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια από την αρχή του Μαρτίου. Γιατί η αγορά ομολόγων είναι «καυτή» και τι μας λέει αυτό για την υγεία της παγκόσμιας οικονομίας;
Γιατί υποχωρούν οι αποδόσεις των ομολόγων;
Οι αγορές σταθερού εισοδήματος βρίσκονται σε άνθηση κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια της χρονιάς καθώς οι επενδυτές ομολόγων παρέμειναν αρκετά αρνητικοί για την οικονομική ανάπτυξη και κατά συνέπεια για τον πληθωρισμό και την πιθανότητα οι κεντρικές τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια. Αυξημένες τιμές ομολόγων σημαίνουν χαμηλότερες αποδόσεις.
Αυτή η απαισιοδοξία εν πολλοίς επικυρώθηκε από τα απογοητευτικά οικονομικά στοιχεία σε Κίνα, Ευρώπη και ΗΠΑ και από μια αξιοσημείωτη μετατόπιση στο μήνυμα που εκπέμπουν τόσο η ΕΚΤ, όσο και η Fed. Νωρίτερα αυτό το μήνα αμφότερες οι κεντρικές τράπεζες εξέπληξαν τους επενδυτές με το πόσο απαισιόδοξες έχουν γίνει, με την πρώτη να επανεκκινεί ένα πρόγραμμα δανεισμού τραπεζών που είχε εισάγει κατά τη διάρκεια της κρίσης και τη δεύτερη να εγκαταλείπει σχέδια αύξησης των επιτοκίων φέτος και να περιορίζει τον ρυθμό συρρίκνωσης του ισολογισμού της.
Πράγματι, το μέγεθος της αναστροφής αναστάτωσε κάποιους επενδυτές οι οποίοι στράφηκαν στην ασφάλεια των κρατικών ομολόγων υψηλής διαβάθμισης, όπως τα αμερικανικά (treasuries) και πυροδότησαν κάλυψη (hedging) από επενδυτές στις αγορές δανείων που φοβήθηκαν κύμα αναχρηματοδότησης, κάτι που παρόξυνε το ράλι.
«Γιατί η Fed έπρεπε να σταματήσει να παριστάνει το “περιστέρι”;» αναρωτήθηκε ο Σίμα Σαχ, επικεφαλής επενδυτικής στρατηγικής στην Principal Global Investors. «Και αν προσθέσεις την υποβάθμιση από την ΕΚΤ της πρόβλεψης για την ανάπτυξη πολύ περισσότερο απ’ όσο αναμένονταν, αναρωτιέσαι: «Τι ξέρουν που δεν το γνωρίζουμε εμείς;».
Οι φόβοι για την ανάπτυξη προκάλεσαν το παγκόσμιο ράλι στα ομόλογα αυτή την εβδομάδα;
Η φθίνουσα αναπτυξιακή αφήγηση ενισχύθηκε από την κεντρική τράπεζα της Νέας Ζηλανδίας την Πέμπτη, όταν απροσδόκητα υπαινίχθηκε επερχόμενες μειώσεις επιτοκίων και προειδοποίησε ότι «το παγκόσμιο οικονομικό outlook συνέχισε να αποδυναμώνεται, ειδικά μεταξύ κάποιων από τους κρίσιμους εμπορικούς εταίρους, περιλαμβανομένης της Αυστραλίας, της Ευρώπης και την Κίνα.
«Γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι υπάρχουν λίγες κεντρικές τράπεζες που θέλουν να βρεθούν στη λάθος πλευρά από τη Fed», δήλωσε ο Μπραντ Μπέχτελ της Jefferies.
Ως αποτέλεσμα η απόδοση του 10ετούς κρατικού ομόλογου της Νέας Ζηλανδίας υποχώρησε στο ιστορικό χαμηλό του 1,74% την Τετάρτη, κίνηση που εξαπλώθηκε στην αυστραλιανή, την ευρωπαϊκή και την αμερικανική αγορά ομολόγων. Οι αποδόσεις συνέχισαν να κινούνται χαμηλότερα και την Πέμπτη.
Εχουν δίκιο να ανησυχούν οι κεντρικές τράπεζες;
Η κατάσταση σχεδόν «ευφορίας» που επικρατούσε στην παγκόσμια οικονομία πέρυσι αντικαταστάθηκε από το μισοσκόταδο, καθώς οι παγκόσμιες αγορές γίνονται πιο ανήσυχες και μια σειρά από οικονομικές ανακοινώσεις υπήρξαν πολύ κατώτερες των προσδοκιών.
Το ΔΝΤ τον Ιανουάριο έκοψε την πρόβλεψη για τη φετινή παγκόσμια ανάπτυξη κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες, στο 3,5% και έκτοτε υπήρξαν λίγα καλά νέα. Ο παγκόσμιος δείκτης Economic Surprise της Citigroup, ο οποίος μετρά πόσο συχνά τα στοιχεία είναι καλύτερα ή χειρότερα από τις προβλέψεις βρίσκεται σε αρνητικό έδαφος για σχεδόν ένα χρόνο. Αυτό είναι το χειρότερο αρνητικό σερί από το 2008.
Την ίδια στιγμή η αμερικανική καμπύλη επιτοκίων αντιστράφηκε, ένα κλασσικό σημάδι επερχόμενης ύφεσης. Η καμπύλη καταρτίζεται από αποδόσεις ομολόγων διαφόρων ωριμάνσεων και κανονικά κινείται ανοδικά καθώς οι αποδόσεις ομολόγων μεγαλύτερων λήξεων είναι υψηλότερες από αυτές των βραχυπρόθεσμων εντόκων, ώστε να αποζημιώσουν τους επενδυτές για τον πληθωρισμό και το ότι δεσμεύουν τα κεφάλαιά τους για περισσότερο χρόνο. Όταν η καμπύλη ισιώνει αυτό αποτελεί δείγμα ότι οι επενδυτές πιστεύουν ότι η ανάπτυξη επιβραδύνει, και όταν εν τέλει αντιστρέφεται –με άλλα λόγια όταν οι αποδόσεις των εντόκων είναι υψηλότερες από αυτές του 10ετους ομολόγου- αυτό έχει αποδειχθεί ακριβές σημάδι πτώσης.
Η αμερικανική καμπύλη επιτοκίων αντιστράφηκε την περασμένη εβδομάδα καθώς οι επενδυτές περιόρισαν τις προσδοκίες τους για την ανάπτυξη, τον πληθωρισμό και τα επιτόκια, κάτι που εντείνει τις ανησυχίες ότι η μετά κρίση οικονομική επέκταση -η οποία αυτό το καλοκαίρι θα γίνει η μεγαλύτερη στην ιστορία- οδεύει προς ένα φρικαλέο τέλος.
Τι σημαίνει αυτό για τις αγορές μετοχών;
Οι μετοχές έχουν αποδειχθεί «ευαίσθητες» στα υψηλότερα επιτόκια, με την περσινή αναταραχή να ξεκινά από μια απότομη αύξηση στις αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων στις αρχές Οκτωβρίου. Και η μείωση όμως των αποδόσεων των ομολόγων δεν είναι απαραίτητα καλό νέο, δεδομένου του μηνύματος που στέλνει για το παγκόσμιο outlook της οικονομικής ανάπτυξης.
Πολλοί επενδυτές και αναλυτές παραμένουν σκεπτικοί για το εάν το υφιστάμενο σχήμα της καμπύλης επιτοκίων έχει σημασία, υποστηρίζοντας ότι το κατά πόσον εάν είναι αντεστραμμένη εξαρτάται από το ποιες λήξεις επιλέγει κάποιος. Επιπλέον, υποστηρίζουν ότι η παγκόσμια αγορά ομολόγων παραμένει διαστρεβλωμένη από τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, γεγονός που καθιστά περιττή κάθε συζήτηση για το σχήμα της καμπύλης.
Είναι ξεκάθαρο, ωστόσο, ότι οι αγορές μετοχών βρίσκονται στο όριο με τον δείκτη FTSE All-World να υποχωρεί 1,4% την περασμένη Παρασκευή όταν η αμερικανική καμπύλη επιτοκίων αντιστράφηκε. Υποχώρησε επιπλέον 0,4% την Τετάρτη, η πέμπτη πτώση σε οκτώ ημέρες συναλλαγών που ακολούθησαν τη συνεδρίαση της FED.
«Πιστεύουμε ότι το συνεχιζόμενο «ίσιωμα» ή η πλήρης αντιστροφή της καμπύλης των αποδόσεων στα αμερικανικά ομόλογα είναι κακό σημάδι για τις μετοχές, όπως αποδείχθηκε συχνά στο παρελθόν», υποστηρίζει η Capital Economics σε σημείωμά της. «Ενώ υπάρχουν κάποιες αποδείξεις ότι νομισματικές και ρυθμιστικές πολιτικές μετά την κρίση διατηρούν την καμπύλη περισσότερο επίπεδη απ’ ότι θα ήταν σε διαφορετική περίπτωση, είμαστε ακόμα επιφυλακτικοί για το ότι ‘αυτή τη φορά είναι διαφορετικά».
Είναι η στιγμή να στραφούμε σε ένα επενδυτικό καταφύγιο;
Πιθανότατα όχι. Ο καθηγητής Κάμπελ Χάρβεϊ του Duke University, ο οποίος τη δεκαετία του 1980 έγραψε μια σημαντική έκθεση για την ισχύ της πρόβλεψης μέσω της καμπύλης επιτοκίων, σημειώνει ότι αυτή θα πρέπει να είναι αντεστραμμένη για τουλάχιστον ένα τρίμηνο πριν αποτελέσει αξιόπιστη μέτρηση ύφεσης, και ακόμα και τότε μπορεί να χρειαστούν ένα ή δυο χρόνια για να εμφανιστεί η συρρίκνωση.
Επιπλέον υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι οι αγορές ομολόγων μπορεί να υπεραντιδρούν στα σήματα της παγκόσμιας οικονομίας. Η Κίνα επιβραδύνει αλλά σταδιακά, η Ευρώπη είναι αδύναμη αλλά μοιάζει απίθανο να αντιμετωπίσει ύφεση και το μοντέλο της Fed υποδεικνύει ότι η αμερικανική οικονομία επεκτείνεται με ετήσιο ρυθμό 1,53%
Οι traders πιστεύουν ότι η αμερικανική κεντρική τράπεζα θα κόψει τα επιτόκια τουλάχιστον μια φορά φέτος και πιθανά περισσότερες, αλλά κάποιοι διαχειριστές κεφαλαίων υποστηρίζουν ότι αυτό μοιάζει υπερβολικό μπροστά σε μια επιβραδυνόμενη αλλά ακόμα ανθεκτική ανάπτυξη.
«Η αγορά ομολόγων οσμίζεται παγκόσμια ύφεση αλλά κάπως πολύ επιθετικά», δήλωσε ο Αμπάγ Ντεσπαντέ επικεφαλής επενδύσεων της Centerstone Investors. «Πιθανότατα θα δούμε κάποια μπερδέματα, χαμηλότερη ανάπτυξη και κάποιους φόβους για την ανάπτυξη, αλλά νομίζω ότι η Fed έχει αποτρέψει το χειρότερο σενάριο».
Των Robin Wigglesworth και Colby Smith (Νέα Υόρκη)