Το μεγάλο σχέδιο του Εμανουέλ Μακρόν για έναν προϋπολογισμό ευρωζώνης μίκρυνε.
Ένα βασικό συστατικό της επιτυχημένης προεκλογικής εκστρατείας για τη γαλλική προεδρία ήταν ένας προϋπολογισμός που οραματίστηκε ως «δημοσιονομικό μπαζούκα» αξίας αρκετών ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ της ευρωζώνης.
Τα σχέδια, όμως, σταδιακά ψαλιδίστηκαν από τις επιφυλακτικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Η ενδεχόμενη ισχύς του εργαλείου μπορεί να περιοριστεί σε μόλις 22 δισ. ευρώ, μοιρασμένα σε βάθος επταετίας.
Ο προϋπολογισμός του Μακρόν έχει πλέον γίνει «case study» για το πώς μεγαλόπνοες προεκλογικές υποσχέσεις μπορούν να ξεφουσκώσουν από τη σκληρή πραγματικότητα της διπλωματίας στην Ευρώπη.
Το γαλλικό σχέδιο ήταν κάτι περισσότερο από χρήματα. Με τη δημιουργία ενός κοινού «λογαριασμού» ο Μακρόν ήθελε η ευρωζώνη να αρχίσει να αναπτύσσει τις παραμέτρους μιας πραγματικής νομισματικής ένωσης, με κοινή λήψη αποφάσεων που εντέλει οδηγεί σε κοινές δημοσιονομικές και οικονομικές πολιτικές.
Το Παρίσι πίεσε επίσης για έναν προϋπολογισμό ευρωζώνης αντίγραφο των εθνικών, με συνεχείς εισροές και εκροές κεφαλαίων και τμήμα των πόρων να προέρχεται από πανευρωπαϊκούς φόρους στους τεχνολογικούς γίγαντες ή στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Μια σύνοψη των υφιστάμενων σχεδιασμών μπορεί να βρεθεί σε ένα έγγραφο που συζήτησαν αξιωματούχοι των κρατών-μελών αυτή την εβδομάδα και είδαν οι Financial Times. Με το υφιστάμενο σχέδιο, οι κυβερνήσεις θα ελάμβαναν χρηματοοικονομικά κίνητρα να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις που θα έχουν συμφωνηθεί με τις Βρυξέλλες. Για κάθε χώρα-μέλος θα υπάρχει ένα μάξιμουμ κονδύλιο και «τα χρήματα θα καταβάλλονται μόνο όταν τα σχετικά ορόσημα και στόχοι για κάθε μεταρρύθμιση και επενδυτική δέσμευση έχουν εφαρμοστεί ικανοποιητικά».
Το αν το ποσό αυξηθεί εξαρτάται από διαπραγματεύσεις μεταξύ των κυβερνήσεων τους επόμενους μήνες. Τα κράτη-μέλη ελπίζουν να φτάσουν σε συμφωνία για τον σχεδιασμό του προϋπολογισμού τον Ιούνιο.
Διπλωμάτες επισημαίνουν ότι το αποτέλεσμα είναι ουσιαστικά ένα εργαλείο, το οποίο προσθέτει «οικονομικό όπλο» στον ετήσιο κύκλο της ευρωζώνης, με τις οικονομικές συστάσεις, την παρακολούθηση και τις εκθέσεις. Εγείρει, όμως, ερωτήματα ως προς το πού αποσκοπεί τώρα ο προϋπολογισμός πέραν του να ικανοποιήσει τη γαλλική απαίτηση να υπάρξει.
Η σφοδρή διαφωνία από πρωτεύουσες-γεράκια, όπως η Χάγη, σημαίνει πως αυτός ο προϋπολογισμός δεν θα έχει το κρίσιμο αντικυκλικό στοιχείο που το Παρίσι και κάποιοι υποστηρικτές στην ΕΚΤ πιστεύουν ότι είναι απαραίτητο για να ενισχύσει την ευρωζώνη σε περιόδους κρίσης. «Είναι δύσκολο να δεις πώς θα καλυφθεί το κενό», είπε ένας διπλωμάτης.
Η Γαλλία επιμένει ότι δεν έχουν χαθεί τα πάντα. Η πρωτοβουλία είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα που μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω με τον καιρό, μέρος ενός ταξιδιού για την «κυριαρχία της ευρωζώνης», υποστηρίζουν Γάλλοι αξιωματούχοι. Το Παρίσι πιέζει επίσης για μια διακυβερνητική συμφωνία που θα εξασφαλίζει ότι «στρατηγικές αποφάσεις» για τον προϋπολογισμό λαμβάνονται από τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης, με τα κράτη που δεν συμμετέχουν να μένουν εκτός.
Ο προϋπολογισμός, όμως, είναι μια υπενθύμιση του πόσο δύσκολο είναι να προχωρήσει μια πραγματική αλλαγή στις Βρυξέλλες, ειδικά όταν εμπλέκονται πορτοφόλια.
Των Jim Brunsden και Mehreen Khan