Όποιος ανοίξει μια εγκυκλοπαίδεια (1) και αναζητήσει το όνομα Αγαθοκλής θα συναντήσει τουλάχιστον επτά προσωπικότητες της αρχαίας ελληνικής ιστορίας (2), όπου τον κυρίαρχο ρόλο δεν τον έχουν οι ισχυροί άνδρες, αλλά και οι .. ισχυρές γυναίκες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο γενναίος χιλίαρχος Αγαθοκλής για τον οποίο καλό θα ήταν να διαβάσουμε ορισμένα στοιχεία από τη ζωή του, ενώ στις σημειώσεις μας θα διαβάσουμε και κάποια πολύ ενδιαφέροντα πράγματα και για άλλα ιστορικά πρόσωπα με το ίδιο όνομα:
Ο Αγαθοκλής ήταν Τύραννος των Συρακουσών (361-289 π.Χ.). Γεννήθηκε στο Ρήγιο της Ιταλίας, γιος του κεραμέα Καρκίνου, που ήταν πολιτικός εξόριστος στις Θέρμες της Σικελίας. Ο Αγαθοκλής πήγε εθελοντής στο στρατό των Συρακουσίων και διακρίθηκε στον πόλεμο με τον Ακράγαντα• έτσι ο στρατηγός των Συρακουσίων Δάμας τον έκανε χιλίαρχο. Μετά το θάνατο του Δάμαντος, ο Αγαθοκλής, που ήταν ωραίος και γεροδεμένος, πήρε γυναίκα του την πλούσια χήρα του προστάτη του.
Ισχυρός πια και πλούσιος, ο Αγαθοκλής μπήκε επικεφαλής της δημοκρατικής μερίδας –που την αποτελούσαν κυρίως εξόριστοι– κι ελευθέρωσε τις Συρακούσες από τον τύραννό τους Σωσίστρατο και τους Καρχηδόνιους συμμάχους του.
Έπειτα από την ανεπιτυχή απόπειρα του Κορίνθιου στρατηγού Ακεστορίδη, που είχε διοριστεί αρχηγός του στρατού των Συρακουσών, να σκοτώσει τον Αγαθοκλή, ο τελευταίος σκηνοθέτησε μια άλλη απόπειρα δολοφονίας του και βρήκε έτσι αφορμή να κατασφάξει τους αντιπάλους του της Γερουσίας!
Πάνω από 10.000 πολίτες των Συρακουσών σκοτώθηκαν τότε ή εξορίστηκαν, και ο Διόδωρος ο Σικελιώτης λέει ότι «επί δύο μέρες οι Συρακούσες παρουσίαζαν θέαμα τρομακτικών σφαγών και λεηλασιών».
ΑΝΩΤΑΤΟΣ ΑΡΧΟΝΤΑΣ
Ανώτατος άρχοντας, χωρίς αντιπάλους, το 317 π.Χ., ο Αγαθοκλής θέλησε να κατακτήσει τη συμπάθεια του λαού χαρίζοντάς του τα χρέη, μοιράζοντας τη γη, εξυγιαίνοντας τα δημόσια οικονομικά και δημιουργώντας δυνατό στρατό και στόλο. Κατέκτησε όλη τη Σικελία και έδιωξε τους Καρχηδόνιους από το νησί.
Οι Καρχηδόνιοι, που ήταν εμπορικός λαός κι έβλεπαν τη Σικελία σαν γέφυρα του εμπορίου τους με την Ευρώπη, έστειλαν στο νησί το στρατηγό Αμίλκα με ισχυρό στρατό, ένα μέρος του οποίου χάθηκε μαζί με πολλά πλοία σε μια τρικυμία. Έπειτα από μια αμφίρροπη μάχη, ο Αγαθοκλής αποσύρθηκε στις Συρακούσες.
Σε λίγο όμως αποφάσισε να διασπάσει την πολιορκία του Αμίλκα και να μεταφέρει τον πόλεμο στην Καρχηδόνα. Άφησε την αρχή στις Συρακούσες στον αδελφό του Άντανδρο και, ξεγελώντας τους Καρχηδόνιους με μια νηοπομπή σιταγωγών, μπόρεσε να ξεφύγει από τον πολύ ισχυρότερο αντίπαλο στόλο και να φτάσει στην Καρχηδόνα, όπου φυσικά τον κυνήγησαν τα εχθρικά σκάφη.
ΠΥΡΠΟΛΗΣΕ ΤΟΝ ΣΤΟΛΟ ΤΟΥ!
Ο Αγαθοκλής πυρπόλησε το στόλο του για να μην έχει ο στρατός του άλλη εκλογή από τη νίκη. Έτσι κατέλαβε πολλές πόλεις και νίκησε μια μεγάλη καρχηδονική στρατιά. Ο Αμίλκας έστειλε ενισχύσεις από τη Σικελία, οι Συρακούσιοι όμως έλυσαν την πολιορκία της πόλης τους και τον σκότωσαν.
Επειδή ξανάρχισαν στις Συρακούσες παλιές φιλονικίες, ο Αγαθοκλής άφησε την αρχηγία του αφρικανικού στρατού του στο γιο του Αγάθαρχο και έφυγε για τις Συρακούσες με 2.000 άνδρες και νέα πλοία.
Οι Καρχηδόνιοι όμως κατόρθωσαν να νικήσουν τον Αγάθαρχο και ο Αγαθοκλής αποφάσισε να ξαναγυρίσει στην Καρχηδόνα. Για να διασπάσει το θαλάσσιο αποκλεισμό των Καρχηδονίων, που δεν είχε πάψει ποτέ, βγήκε πρώτος με 17 τριήρεις στην ανοιχτή θάλασσα, δίνοντας προηγουμένως εντολή σε 18 τυρρηνικές τριήρεις να ξεκινήσουν πίσω από τον καρχηδονικό στόλο, που θα τον καταδίωκε.
Αυτό κι έγινε και ξαφνικά ο Αγαθοκλής στράφηκε με τα πλοία του προς το μέρος των Καρχηδονίων, που βρέθηκαν έτσι ανάμεσα σε δύο πυρά. Η πλήρης καταστροφή του στόλου τους τού άφησε ελεύθερο το δρόμο προς την Αφρική. Όμως, παρ’ όλες τις επιτυχίες του εκεί, δεν μπόρεσε να επικρατήσει, γιατί τον καλούσαν πίσως διάφορα γεγονότα στη Σικελία.
ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ
Γύρω στο 305, ο Αγαθοκλής (3) ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Ιταλίας, επεκτείνοντας την κυριαρχία του στη Νότια Ιταλία και την Αδριατική. Ο Πτολεμαίος Α’ της Αιγύπτου τού έδωσε γυναίκα την προγονή του Θεοξένη (η χήρα του Δάμαντος είχε πεθάνει στο μεταξύ). Μέχρι τέλους, ο Αγαθοκλής ετοιμαζόταν για νέο πόλεμο εναντίον της Καρχηδόνας.
Πέθανε το 289 π.Χ., αλλά υπάρχουν αντιγνωμίες σχετικά με το θάνατό του: Μερικοί τον θεωρούν φυσιολογικό, ενώ άλλοι λένε ότι δηλητηριάστηκε από τον εγγονό του Αγάθαρχο με ένα δηλητήριο τόσο δυνατό ώστε ο Αγαθοκλής, για να σταματήσουν οι πόνοι, άναψε μια πυρά και κάηκε ζωντανός (!!). Ο θάνατός του ακολουθήθηκε από αναβίωση της καρχηδονικής δύναμης στη Σικελία!