Πώς ένα ντόμινο Ουάσιγκτον-Πεκίνου που περνάει από το Ευρωκοινοβούλιο μπορεί να επηρεάσει την Ελλάδα
Από την πρώτη στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε τις αμερικανικές εκλογές εκείνο που οι περισσότεροι θεωρούν σίγουρο είναι η επιβολή δασμών σε όλα τα προϊόντα που εισάγονται από την Κίνα. Οι παρατηρητές της παγκόσμιας οικονομίας περιμένουν με κομμένη την ανάσα την 20η Ιανουαρίου, ημέρα κατά την οποία ο Ντόναλντ Τραμπ πρόκειται να εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο.
Ο λόγος δεν είναι άλλος από το γεγονός ότι το νέο αυτό μέτρο μπορεί να αναζωπυρώσει τις εμπορικές εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, επιδεινώνοντας τις ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, όπως επεσήμανε η Wall Street Journal. To BBC από την άλλη υπογράμμισε ότι οι δασμοί ενδέχεται να προκαλέσουν επιπτώσεις στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, επιβαρύνοντας τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις.
Η κινεζική κυβέρνηση αντέδρασε έντονα, χαρακτηρίζοντας την κίνηση μονομερή και επιζήμια ενώ σύμφωνα με το Reuters, η Κίνα υπογράμμισε την ανάγκη για διάλογο και συνεργασία, προειδοποιώντας ότι τέτοια μέτρα θα οδηγήσουν σε επιδείνωση των διμερών σχέσεων. Παράλληλα, οι Financial Times σημείωσαν ότι το Πεκίνο ενδέχεται να προχωρήσει σε αντίποινα, με αυξημένους δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα, όπως αγροτικά αγαθά και βιομηχανικά εξαρτήματα.
Η εμπλοκή της Ελλάδας
Πώς επηρεάζεται όμως η Ελλάδα από μία ενδεχόμενη επιβολή δασμών των ΗΠΑ στην Κίνα; Σε περίπτωση που οι δασμοί περιορίσουν τις κινεζικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, η Κίνα μπορεί να ενισχύσει τις εμπορικές ροές προς την Ευρώπη με το εμπορικό λιμάνι του Πειραιά να γίνεται προορισμός για περισσότερα εμπορευματοκιβώτια, ως κύρια πύλη εισόδου για τα κινεζικά προϊόντα στην ευρωπαϊκή αγορά. Το λιμάνι του Πειραιά, εξαιτίας της γεωγραφικής του θέσης και της κινεζικής διαχείρισης, καθώς η COSCO Shipping κατέχει το 67% των μετοχών του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ), μπορεί να αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία ως εναλλακτικός κόμβος σε έναν εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας.
Σε συνέντευξή του στο ελληνοκινεζικό Δίκτυο Πληροφοριών (SHIP), ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλίας Ελλάδας – Κίνας, Ιωάννης Θεοφανόπουλος, εκτιμά ότι το Πεκίνο επιθυμεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να αναβαθμίσει τον διεθνή της ρόλο και να συνεργαστεί περαιτέρω με την Κίνα, κάτι στο οποίο η Ελλάδα μπορεί να παίξει κεντρικό ρόλο. Τόνισε επίσης ότι σε αυτό το πλαίσιο η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει έναν θετικό ρόλο προάγοντας τον διάλογο για εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ Δύσης και Ανατολής.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι φόβοι για κατασκοπεία
Μπορεί η Ελλάδα και το λιμάνι του Πειραιά να βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος για την ανακατεύθυνση των εμπορικών δρόμων που ξεκινούν από την Κίνα και κατευθύνονται προς τη Δύση ωστόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν διατυπωθεί κατά τα περασμένα έτη σοβαρές ενστάσεις που αφορούν την παρουσία του Πεκίνου.
Σύμφωνα με έγγραφο του 2023 από το Ευρωκοινοβούλιο προτείνονται διάφορα μέτρα για να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες σχετικά με την κινεζική επιρροή στις κρίσιμες υποδομές, όπως τα λιμάνια, και να προστατευθεί η ασφάλεια και η άμυνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο έγγραφο, η αρμόδια επιτροπή εφιστά την προσοχή προτείνοντας μέτρα για να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες σχετικά με την κινεζική επιρροή στις κρίσιμες υποδομές, όπως τα λιμάνια, και να προστατευθεί η ασφάλεια και η άμυνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ανάμεσα στα μέτρα που προτείνονται είναι ρυθμιστική εποπτεία και ειδικοί έλεγχοι ιστορικού σε φυσικά πρόσωπα και εταιρείες που έχουν δεσμούς με την κινεζική κυβέρνηση, διαφοροποίηση των προμηθευτών σε κρίσιμες υποδομές για να μειωθεί η εξάρτηση από την Κίνα, καθώς και έλεγχος και περιορισμός της κινεζικής επιρροής σε λιμάνια που βρίσκονται κοντά σε ναυτικές βάσεις ή παρέχουν υποστήριξη στο ΝΑΤΟ, λόγω των αυξημένων κινδύνων κατασκοπείας.
Εκτός όμως από την έκθεση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων για τις επιπτώσεις στην ασφάλεια και την άμυνα της επιρροής της Κίνας στις κρίσιμες υποδομές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε στις 17 Ιανουαρίου 2024 ψήφισμα σχετικά με τις επιπτώσεις της κινεζικής επιρροής στις κρίσιμες υποδομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των λιμανιών. Το ψήφισμα αυτό αναγνωρίζει την αυξανόμενη παρουσία κινεζικών κρατικών εταιρειών σε ευρωπαϊκά λιμάνια και εκφράζει ανησυχίες για τις πιθανές επιπτώσεις στην ασφάλεια και την άμυνα της Ένωσης ενώ πλαισιώθηκε από ψήφισμα μέσα στο ίδιο έτος για την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής στρατηγικής για τους λιμένες.
Η ανησυχία για την κινεζική παρουσία σε λιμάνια καίριας σημασίας γενικότερα, έχει αποτυπωθεί και σε δημοσίευμα της Wall Street Journal τον Μάρτιο του 2023 σύμφωνα με το οποίο αμερικανικές αρχές ασφαλείας εξέφρασαν ανησυχίες για πιθανή κινεζική κατασκοπεία σε λιμάνια των ΗΠΑ. Ειδικότερα, επισήμαναν ότι γερανοί κινεζικής κατασκευής, που χρησιμοποιούνται σε αμερικανικά λιμάνια, ενδέχεται να συλλέγουν ευαίσθητα δεδομένα, όπως πληροφορίες για τη διακίνηση στρατιωτικού εξοπλισμού. Παρόλο που δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αναφορές για κινεζική κατασκοπεία στο λιμάνι του Πειραιά, η αυξανόμενη κινεζική παρουσία σε λιμάνια παγκοσμίως έχει προκαλέσει ανησυχίες για την ασφάλεια και την προστασία των δεδομένων.