Η σχέση θρησκείας και πολιτικής
Ο Γκάντι υποστήριζε ότι η θρησκεία δεν μπορεί να αγνοεί τα πρακτικά ζητήματα της ζωής. Πίστευε ότι η αληθινή θρησκεία πρέπει να συμβάλλει στη λύση των καθημερινών προβλημάτων και να συνδέεται άμεσα με την πολιτική, προωθώντας την ηθική και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Θάρρος και ακεραιότητα
Για τον Γκάντι, το θάρρος και η ακεραιότητα ήταν θεμελιώδεις αξίες. Τόνιζε ότι είναι προτιμότερο να στέκεται κανείς όρθιος με σπασμένο κεφάλι παρά να υποκύπτει για να διαφυλάξει την ασφάλειά του. Επιπλέον, υπογράμμιζε ότι η κατανόηση είναι κλειδί, καθώς το να θεωρούμε κάτι λανθασμένο απλώς επειδή δεν το κατανοούμε, αποτελεί σφάλμα.
Αγάπη και συγχώρεση
Η αγάπη και η συγχώρεση ήταν κεντρικά στοιχεία στη φιλοσοφία του Γκάντι. Υποστήριζε ότι μόνο οι γενναίοι μπορούν να δείξουν αληθινή αγάπη και ότι η ικανότητα να συγχωρεί κανείς είναι γνώρισμα των δυνατών, ενώ οι αδύναμοι αδυνατούν να συγχωρήσουν.
Τι πίστευε για τη βία και τη δικαιοσύνη
Η αποφυγή βία ήταν ακρογωνιαίος λίθος της διδασκαλίας του. Πίστευε ότι η χρήση βίας μπορεί να φέρει προσωρινά αποτελέσματα, αλλά το κακό που προκαλεί είναι μόνιμο. Επίσης, τόνιζε ότι η φτώχεια είναι η χειρότερη μορφή βίας και ότι η αλήθεια δεν βλάπτει ποτέ έναν δίκαιο σκοπό.
Αυτογνωσία και προσωπική ευθύνη
Ο Γκάντι ενθάρρυνε την αυτογνωσία και την προσωπική ευθύνη. Δήλωνε ότι κανείς δεν μπορεί να μας πληγώσει χωρίς τη συγκατάθεσή μας και ότι πρέπει να είμαστε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο. Επίσης, υπογράμμιζε τη σημασία της εσωτερικής φωνής, αναφέροντας ότι ο μόνος τύραννος που δέχεται είναι η σκληρή φωνή μέσα του.
Απλότητα και αυτάρκεια
Προωθούσε την απλότητα και την αυτάρκεια, επισημαίνοντας ότι η γη παράγει αρκετά για να ικανοποιήσει τις ανάγκες όλων, αλλά όχι την πλεονεξία όλων. Ενθάρρυνε την απλή ζωή και την εστίαση στις πραγματικές ανάγκες, αποφεύγοντας την υπερβολή και την απληστία.
Εκπαίδευση και μάθηση
Τόνιζε τη σημασία της συνεχούς μάθησης, προτρέποντας να ζούμε σαν να πρόκειται να πεθάνουμε αύριο και να μαθαίνουμε σαν να πρόκειται να ζήσουμε για πάντα. Αυτό υπογραμμίζει την αξία της δια βίου εκπαίδευσης και της συνεχούς αναζήτησης γνώσης.
Αυτοκυριαρχία και εσωτερική δύναμη
Η αυτοκυριαρχία και η εσωτερική δύναμη ήταν κεντρικά στη φιλοσοφία του. Πίστευε ότι η υπομονή είναι κρίσιμη, καθώς η απώλειά της σημαίνει απώλεια της μάχης. Επίσης, υποστήριζε ότι η δράση αποκαλύπτει τις προτεραιότητές μας και ότι η υγιής δυσαρέσκεια είναι προάγγελος της προόδου.
Αντίσταση και ελευθερία
Ο Γκάντι ήταν υπέρμαχος της παθητικής αντίστασης και της ελευθερίας. Δήλωνε ότι είναι έτοιμος να πεθάνει, αλλά δεν υπάρχει σκοπός για τον οποίο είναι έτοιμος να σκοτώσει. Επίσης, τόνιζε ότι η ελευθερία δεν αξίζει τίποτα αν δεν περιλαμβάνει την ελευθερία να κάνεις λάθη.
Αποφθέγματα του Μαχάτμα Γκάντι
- Μια θρησκεία που δεν λαμβάνει υπόψη της πρακτικά ζητήματα και δεν βοηθάει στη λύση τους, δεν είναι θρησκεία.
- Είναι καλύτερα να στέκεσαι όρθιος με σπασμένο και μπανταρισμένο κεφάλι, από το να σέρνεσαι με την κοιλιά για να γλιτώσεις το κεφάλι σου.
- Είναι λάθος να παίρνεις υποχρεωτικά για λάθος εκείνο που δεν καταλαβαίνεις.
- Αυτοί που λένε πως η θρησκεία δεν έχει σχέση με την πολιτική, δεν ξέρουν τι είναι η θρησκεία.
- 5. Η γη παράγει αρκετά για να ικανοποιήσει τις ανάγκες όλων των ανθρώπων, αλλά όχι την πλεονεξία όλων των ανθρώπων.
6. Η μη-βία προϋποθέτει διπλή πίστη: πίστη στον Θεό και πίστη στον άνθρωπο.
7. Είμαι έτοιμος να πεθάνω, αλλά δεν υπάρχει σκοπός για τον οποίο να είμαι έτοιμος να σκοτώσω.
8. Η δράση δηλώνει τις προτεραιότητες.
9. Ο θυμός και η έλλειψη ανοχής είναι εχθροί της ορθής κρίσης.
10. Να χάνεις την υπομονή σου σημαίνει να χάνεις τη μάχη.
11. Δικαιώματα που δεν προκύπτουν από ένα καθήκον που επιτελέσαμε καλά, δεν αξίζουμε να τα έχουμε.
12. Ένας αδύναμος άνθρωπος είναι δίκαιος μόνο κατά τύχη. Ένας δυνατός, μη-βίαιος άνθρωπος είναι άδικος μόνο κατά τύχη.
13. Οι υπερβολικοί έπαινοι προσβάλλουν. Είσαι αναγκασμένος να πεις πως δεν τους αξίζεις.
14. Πρέπει να ζούμε σαν να πρόκειται να πεθάνουμε αύριο και να μελετάμε σαν να πρόκειται να ζήσουμε για πάντα.
15. Ο Θεός δεν έχει θρησκεία.
16. Πρέπει να είσαι η αλλαγή που θέλεις να έρθει.
17. Ένας δειλός είναι ανίκανος να δείξει αγάπη. Αυτό είναι προνόμιο των γενναίων.
18. Τη μέρα που η δύναμη της αγάπης θα υπερνικήσει την αγάπη της δύναμης, ο κόσμος θα γνωρίσει την ειρήνη.
19. Η ικανότητα να συγχωρείς είναι προσόν του δυνατού. Οι αδύναμοι ποτέ δεν συγχωρούν.
20. Κανείς δεν μπορεί να με πληγώσει χωρίς τη συγκατάθεσή μου.
21. Η χειρότερη μορφή βίας είναι η φτώχεια.
22. Μπορεί να μην ξέρεις ποτέ τα αποτελέσματα όπου οδηγούν οι πράξεις σου. Αλλά αν δεν κάνεις τίποτα, δεν πρόκειται να υπάρχει κανένα αποτέλεσμα.
23. Η αλήθεια ποτέ δεν βλάπτει έναν σκοπό που είναι δίκαιος.
24. Είναι καλύτερα να είμαστε βίαιοι, αν έχουμε βία μέσα μας, παρά να φοράμε το μανδύα της μη-βίας για να καλύψει την ανικανότητά μας.
25. Η χρήση βίας μπορεί να φαίνεται καμιά φορά ότι κάνει καλό, το καλό αυτό όμως είναι προσωρινό, ενώ το κακό που προξενεί είναι μόνιμο.
26. Τι γνώμη έχω για το Δυτικό πολιτισμό; Νομίζω πως θα ήταν καλή ιδέα.
27. Ευτυχία είναι όταν αυτά που σκέφτεσαι, αυτά που λες και αυτά που κάνεις, βρίσκονται σε αρμονία.
28. Σχεδόν ό,τι κάνεις είναι ασήμαντο, αλλά είναι σημαντικό να το κάνεις.
29. Αυτοί που ξέρουν πώς να σκέφτονται δεν χρειάζονται δασκάλους.
30. Η υγιής δυσαρέσκεια είναι προάγγελος της προόδου.
31. Ο μόνος τύραννος που δέχομαι είναι η σκληρή φωνή μέσα μου.
32. Η ελευθερία δεν αξίζει τίποτα αν δεν συμπεριλαμβάνει την ελευθερία να κάνεις λάθη.
33. Τα επτά που δεν πρέπει να έχεις: Πλούτο χωρίς μόχθο, Γνώση χωρίς χαρακτήρα, Πολιτική χωρίς αρχές, Απόλαυση χωρίς συναίσθημα, Εμπόριο χωρίς ήθος, Επιστήμη χωρίς ανθρωπιά, Αγάπη χωρίς θυσία.
34. Ένα λάθος δεν γίνεται αλήθεια επειδή είναι ευρέως διαδεδομένο, ούτε η αλήθεια γίνεται λάθος επειδή δεν τη βλέπει κανείς.
35. Ο φόβος έχει κάποια χρησιμότητα, η δειλία όμως δεν έχει καμία.
36. Ένας άνθρωπος είναι το σύνολο των πράξεών του. Τι έχει κάνει, τι μπορεί να κάνει. Τίποτε άλλο.
37. Το μόνο αποτέλεσμα που θα έχει το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» είναι ότι θα καταλήξει να κάνει όλον τον κόσμο τυφλό.
38. Ο ελεύθερος άνθρωπος μπορεί να είναι ελεύθερος και στο κλουβί της φυλακής του.
39. Ένα «όχι» που βγήκε από μια βαθιά πεποίθηση, είναι πολύ καλύτερο -και πιο μεγαλειώδες- από ένα «ναι» που ειπώθηκε για να ευχαριστήσει ή, χειρότερα, για να αποφύγει φασαρίες.
40. Είναι σημαντικό να κάνεις κάθε μέρα πράξεις που συμβάλλουν στη βελτίωση της ζωής σου και του κόσμου.