Ήταν Τρίτη 19 Μαρτίου, όταν όλο το πανελλήνιο παρακολουθούσε σοκαρισμένο την είδηση για τη μητέρα στον Νέο Κόσμο που αποφάσισε να δώσει τέλος στη ζωή της, «παίρνοντας» μαζί της την 4χρονη κορούλα της, την οποία σύμφωνα με πληροφορίες είχε προσπαθήσει πολύ για να αποκτήσει.
Κι ενώ όλοι ακόμη περιμένουν απαντήσεις, σε μία μέχρι στιγμής ανεξήγητη ιστορία, το boro.gr ζήτησε από τον Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας, Ιωάννη Νίκου, να εξηγήσει πώς ερμηνεύεται επιστημονικά η απόφαση ενός αυτόχειρα να οδηγήσει και άλλους αθώους ανθρώπους μαζί του στον θάνατο, αλλά και να εντοπίσει τις ψυχολογικές ή ψυχιατρικές αιτίες που θα μπορούσαν να αιτιολογήσουν μία τέτοια πράξη.
Η συσχέτιση της ψυχικής ασθένειας και της βίαιης και εγκληματικής συμπεριφοράς έχει αποτελέσει θέμα συζήτησης, καθώς και αντιπαράθεσης και έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών ερευνητών. Τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική παρατήρηση και μελέτη έχει καταδείξει μία σημαντική αύξηση της συσχέτισης μεταξύ της ψυχικής διαταραχής και της εγκληματικότητας. Η μελέτη των ψυχικών ασθενειών που φαίνονται να εμφανίζουν μία σημαντική συσχέτιση με τη βία και το έγκλημα έχει πραγματοποιηθεί σε σωφρονιστικά ιδρύματα, αλλά και στην κοινότητα.
Ωστόσο, η πρόβλεψη της επικινδυνότητας για εκδήλωση βίαιης και παραβατικής συμπεριφοράς θα μπορούσε να λάβει υπόψη ορισμένους παράγοντες, που ίσως συμβάλλουν στην διάπραξη τέτοιων πράξεων. Η πρόβλεψη αναφέρεται στην πιθανότητα το άτομο να προβεί σε παρόμοια εγκληματική ή βίαιη πράξη στο μέλλον.
Σχιζοφρένεια
Οι ασθενείς με σχιζοφρένεια παρουσιάζουν γνωστική, κοινωνική και λειτουργική έκπτωση και γι’ αυτό το λόγο έχουν ανάγκη θεραπείας. Από την άλλη, τα άτομα που απασχολούν το νόμο με την παραβατική τους συμπεριφορά δεν πάσχουν από ψυχιατρική διαταραχή. Οι ασθενείς με σχιζοφρένεια παρουσιάζουν διαπροσωπικές δυσκολίες και διαστρεβλωμένη πραγματικότητα και γι’ αυτό το λόγο οι συνέπειες αφορούν κυρίως τους ίδιους και την ποιότητα ζωής τους, ενώ αυτοί που προβαίνουν σε παραβατικές πράξεις, φαίνεται να εμφανίζουν διαταραχές, που επηρεάζουν το περιβάλλον τους.
Αναπτυξιακοί και κοινωνικοί παράγοντες φαίνεται να μεσολαβούν στη συσχέτιση μεταξύ σχιζοφρένειας και παραβατικής συμπεριφοράς:
Αναπτυξιακοί Παράγοντες:
Γονεϊκή αποστέρηση
Νευροαναπτυξιακή καθυστέρηση
Προβλήματα στην εκπαίδευση
Ελλιπείς διαπροσωπικές σχέσεις
Οικογενειακό ιστορικό βίαιης συμπεριφοράς
Διαταραχή διαγωγής στην παιδική ηλικία
Κοινωνικοί παράγοντες:
Διαπροσωπική, κοινωνική και επαγγελματική δυσλειτουργικότητα
Οικονομικά προβλήματα
Προβλήματα στέγασης που οδηγούν συχνά τους ασθενείς να διαμένουν σε περιοχές με υψηλή παραβατικότητα.
Η πρόληψη παραβατικής συμπεριφοράς σε ασθενείς με σχιζοφρένεια θα πρέπει αρχικά να εστιάζει στην ίδια την ασθένεια. Θα πρέπει να αξιολογείται το ιστορικό βίαιης και επιθετικής συμπεριφοράς και η συνύπαρξη άλλων παραγόντων, όπως η κατάχρηση ουσιών και να επιλέγεται η κατάλληλη θεραπεία.
Συναισθηματικές Διαταραχές
-Κατάθλιψη: Αλτρουιστική δολοφονία και αυτοκτονία ή επεκτεινόμενη αυτοκτονία
Έχει τονισθεί ιδιαίτερα η σχέση της κατάθλιψης με περιπτώσεις αλτρουιστικής δολοφονίας και αυτοκτονίας, όπου η αυτοκαταστροφική και ετεροκαταστροφική συμπεριφορά συνυπάρχουν. Σε αυτήν την περίπτωση, η ανθρωποκτονία ακολουθείται μέσα στην ίδια εβδομάδα από αυτοκτονία ή απόπειρα αυτοκτονίας του δράστη. Ο Coid συμπέρανε ότι η σταθερότητα της επικράτησης της αλτρουιστικής δολοφονίας και αυτοκτονίας ενδέχεται να συμβαίνει λόγω της συσχέτισής της με κάποια ψυχική διαταραχή και κυρίως την κατάθλιψη. Μάλιστα, όταν συνυπάρχει κτητικότητα και νοσηρή ζηλοτυπία, ο δράστης δρα παρορμητικά. Οι καταθλιπτικοί ασθενείς με ιστορικό κατάχρησης αλκοόλ ή παράνομων ουσιών, κακοποίησης κατά την παιδική ηλικία, προηγούμενης απόπειρας αυτοκτονίας και με συννοσηρή διαταραχή προσωπικότητας και εκείνοι για τους οποίους ο εκλυτικός παράγοντας της κατάθλιψης είναι η σεξουαλική απιστία, πραγματική ή φαντασιωσική, του ερωτικού συντρόφου εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο για διάπραξη ανθρωποκτονίας ακολουθούμενης ή μη από απόπειρα αυτοκτονίας.
Τέλος, στους δράστες αυτούς φαίνεται πέρα από την κατάθλιψη να ενυπάρχουν και άλλες διαταραχές:
Δυσθυμική διαταραχή
Χρόνιο άγχος
Διαταραχές προσωπικότητας και διατροφής
Σχιζοφρένεια
Διαταραχή προσαρμογής σε χρόνιες σωματικές ασθένειες
Κατάχρηση αλκοόλ και εξαρτησιογόνων ουσιών
Επιληψία
Οργανικά ψυχοσύνδρομα
Μανία / Υπομανία και Έγκλημα
Γράφει ο Νίκου Ιωάννης, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας – Ψυχοθεραπευτής