Το σύνδρομο του απατεώνα, γνωστό και ως impostor syndrome, είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο όπου το άτομο αμφιβάλλει για τις ικανότητες και τις επιτυχίες του, αποδίδοντας τις κατακτήσεις του σε εξωτερικούς παράγοντες, τύχη ή και σε λάθη άλλων.
Της: Έπης Τρίμη
Παρά την αντικειμενική επιτυχία, όσοι βιώνουν το σύνδρομο νιώθουν ανεπαρκείς και φοβούνται πως θα «αποκαλυφθούν» ως ανεπαρκείς ή «απατεώνες». Το εν λόγω φαινόμενο παρατηρείται ευρέως σε πολλούς τομείς και ηλικίες από επαγγελματίες και καλλιτέχνες μέχρι ακαδημαϊκούς και φοιτητές.
Πώς εντοπίζεται το σύνδρομο του απατεώνα
Ένα άτομο με σύνδρομο απατεώνα εμφανίζει συχνά συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως:
- Αυτοαμφισβήτηση: Συνεχής αμφιβολία για τις δικές του ικανότητες και έλλειψη αυτοεκτίμησης.
- Φόβος για την «αποκάλυψη»: Τα άτομα αυτά φοβούνται ότι σύντομα θα «ξεσκεπαστούν» και πως οι γύρω τους θα καταλάβουν ότι δεν είναι όσο ικανοί νομίζουν.
- Αναγωγή επιτυχιών στην τύχη: Τείνουν να αποδίδουν τις επιτυχίες τους σε εξωτερικούς παράγοντες ή σύμπτωση και όχι στην προσωπική τους προσπάθεια.
- Αίσθηση ανεπάρκειας: Παρόλο που μπορεί να πετυχαίνουν στόχους, νιώθουν πως δεν είναι άξιοι αυτής της επιτυχίας.
Διαχείριση του συνδρόμου του απατεώνα
Για να διαχειριστεί κανείς το σύνδρομο αυτό, μπορεί να χρησιμοποιήσει τεχνικές όπως:
- Αποδοχή και αναγνώριση επιτευγμάτων: Η αναγνώριση και η θετική ανατροφοδότηση για κάθε μικρή επιτυχία.
- Συνομιλία με άλλους: Η ανταλλαγή εμπειριών με ανθρώπους που αισθάνονται το ίδιο βοηθά στην κατανόηση πως δεν είναι μόνοι.
- Προσδιορισμός και αντιμετώπιση αρνητικών σκέψεων: Σημαντικό είναι να συνειδητοποιεί κανείς πότε αυτές οι σκέψεις δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και να τις «αποδομεί».
- Στήριξη από ειδικούς: Η βοήθεια ενός ψυχολόγου μπορεί να είναι καθοριστική για την αντιμετώπιση του συνδρόμου.
Να θυμάστε πως η αντιμετώπιση του συνδρόμου του απατεώνα είναι μια διαδικασία που απαιτεί επίμονη προσπάθεια και υπομονή. Η αποδοχή του εαυτού μας και η κατανόηση των πραγματικών επιτυχιών μας είναι τα πρώτα βήματα προς την εσωτερική ισορροπία και αυτοπεποίθηση. Μην ξεχνάτε πως οι άλλοι μας βλέπουν όπως «πουλάμε» τον εαυτό μας.