Στέγη Ιδρύματος Ωνάση: Η τοιχογραφία της Ελένης Ψυλλάκη μεταμορφώνει το αστικό τοπίο του Νέου Κόσμου

Η τοιχογραφία της Ελένης Ψυλλάκη, «Μια Γυναικεία Φιγούρα με Κόκκινη και Μοβ Φορεσιά» μεταμορφώνει το αστικό τοπίο στο Νέο Κόσμο

Το Ίδρυμα Ωνάση συνεχίζει να στηρίζει Έλληνες δημιουργούς και να μεταμορφώνει τον δημόσιο χώρο της πόλης. Οι συναντήσεις με σύγχρονους Έλληνες καλλιτέχνες ομορφαίνουν το αστικό τοπίο της Αθήνας, τους τοίχους των πολυκατοικιών της. Μετά το «Φιλί» του Ηλία Παπαηλιάκη στην πλατεία Αυδή στο Μεταξουργείο, το «Κύμα/Νεύμα» της Σοφίας Στεβή στην πλατεία Μαβίλη, το “She Who Protects” του Αριστείδη Λάππα στην Ομόνοια, την in situ εγκατάσταση από νέον «Το Φυλαχτό όλων των Όντων» του Άγγελου Πλέσσα στην Πατησίων και τη χρυσή «Σταγόνα της Γνώσης» της Νικομάχης Καρακωστάνογλου που αιωρείται στον Νέο Κόσμο, η αρχιτέκτονας και ζωγράφος Ελένη Ψυλλάκη δημιουργεί στη γειτονιά της Στέγης, στην οδό Λαγουμιτζή 42, μια τοιχογραφία που φιλοδοξεί να γίνει σύντομα το νέο ινσταγκραμικό τοπόσημο της Αθήνας.

Το έργο «Μια Γυναικεία Φιγούρα με Κόκκινη και Μοβ Φορεσιά» αναπαριστά τη σχηματοποιημένη φιγούρα μιας γυναίκας σε έναν αρχαίο κρητικό ελαιώνα. Η γυναίκα υψώνει τα χέρια στον αττικό ουρανό σε μια προσπάθεια να αγκαλιάσει τα σύννεφα και να παίξει με τις σκιές τους. Παραπέμποντας στις θεές με τα υψωμένα χέρια σε στάση ικεσίας που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, η αστική θεά της Ψυλλάκη στέκει αγέρωχη και επιβλητική, σαν φύλακας της γειτονιάς, διώχνοντας την αρνητική ενέργεια και εξάπτοντας τη φαντασία μας. Βασικό θέμα στη ζωγραφική της είναι η αναζήτηση της αρμονίας και της ισορροπίας –πνευματικής και ψυχικής– σε έναν ανισόρροπο κόσμο. Ζωγραφίζει με ακρυλικά χρώματα σιλουέτες και μορφές αγγείων σε γήινους τόνους και, επηρεασμένη από το design και τη διακόσμηση, δημιουργεί εικόνες που σε κάνουν να νιώθεις οικεία. Για άλλη μια φορά ο πολιτισμός βγαίνει από τη Στέγη και διατρέχει την πόλη. Βάζει χρώμα στους τοίχους της και αγκαλιάζει το αστικό τοπίο.

Η εικαστικός Ελένη Ψυλλάκη αναφέρει: «Όταν ξεκίνησα να δουλεύω πάνω στην έννοια του αγγείου, ενός δοχείου που μπορεί να εμπεριέχει μέσα του ένα αγαθό, υλικό ή άυλο, δεν άργησα να συνειδητοποιήσω τον (προφανή) συσχετισμό του με αυτόν της ανθρώπινης φύσης ως ένα σώμα που φιλοξενεί (συν)αισθήματα, αξίες και εμπειρίες. Η γυναικεία φιγούρα που κοσμεί τον τοίχο της πολυκατοικίας προτάσσει τα χέρια της στον ουρανό, καλεί την κοσμική ενέργεια, τη δέχεται μέσα της μέσα από τα ανοίγματα του αγγείου-σώματος που βρίσκονται στο νοητό κεφάλι και στα χέρια, τη μετουσιώνει και την επιστρέφει στη γη μέσα από τα ανοίγματα στα πόδια της. Ο ρόλος της είναι ισορροπητικός, προστατευτικός, αλλά συνάμα αυστηρός, με ξεκάθαρα όρια. Μια Μητέρα που αποτελεί σημείο αναφοράς αλλά και γείωσης για το αποπροσανατολισμένο Παιδί του 21ου αιώνα.»

Η χρωματική της παλέτα διαπνέεται από ισορροπημένους γήινους τόνους εμπνευσμένους από τον τόπο καταγωγής της, την Κρήτη. Οι φόρμες της, από την άλλη, είναι αυστηρές και ελάχιστες και έχουν τις ρίζες τους στην αφαίρεση, όπου κάθε πλεονάζουσα πληροφορία ή λεπτομέρεια εξαλείφεται, εμπλουτίζοντας τα έργα με μια δωρική ποιότητα. Οι πίνακες και τα έργα της σε χαρτί κατοικούνται από διάφορες αναπαραστάσεις αγγείων, τόσο ιστορικών όσο και φανταστικών. Παρά το περιγραφικό τους περίγραμμα, οι μορφές θεωρούνται ένας επίπεδος χώρος που μπορεί να περικλείει νόημα.

Συντελεστές

Ελένη Ψυλλάκη, καλλιτέχνις
Οργάνωση παραγωγής Ιδρύματος Ωνάση: Μαρία Βασαριώτου, Άρτεμις Παλάσκα
Υλοποίηση: UrbanAct
Onassis Culture
Διευθύντρια Πολιτισμού: Αφροδίτη Παναγιωτάκου
Αναπληρωτής Διευθυντής Πολιτισμού: Δημήτρης Θεοδωρόπουλος
Σχεδιασμός προβολής: Τμήμα Επικοινωνίας Ιδρύματος Ωνάση
Ανάθεση & Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση

Λίγα λόγια για την Ελένη Ψυλλάκη

Η Ελένη Ψυλλάκη (γενν. 1981) εκπαιδεύτηκε αρχικά ως αρχιτέκτονας και το υπόβαθρο της στην αρχιτεκτονική και τον σχεδιασμό είναι αυτό που επηρεάζει την καλλιτεχνική της πρακτική. Οι πίνακες και τα έργα της σε χαρτί χαρακτηρίζονται από γραμμικό σκίτσο, ευθείες γραμμές, κλιμάκωση, αλλά κυρίως από την αγάπη της για τη συμμετρία.

Η αυστηρή γεωμετρία και η ακρίβεια των έργων της αποτελούν συνέχεια του ελεύθερου σκίτσου που συναντά κανείς στα αρχιτεκτονικά σχέδια. Η χρωματική της παλέτα διαπνέεται από ισορροπημένους γήινους τόνους εμπνευσμένους από τον τόπο καταγωγής της, την Κρήτη. Στα έργα της μπορούμε να διακρίνουμε το μπεζ της πέτρας, το καφέ των κορμών, το χακί της ελιάς και το χρυσαφί των καλοκαιρινών σταχυών. Οι φόρμες, της από την άλλη πλευρά, είναι αυστηρές και ελάχιστες και έχουν τις ρίζες τους στην αφαίρεση, όπου κάθε πλεονάζουσα πληροφορία ή λεπτομέρεια εξαλείφεται, εμπλουτίζοντας τα έργα με μια δωρική ποιότητα. Με αυτόν τον τρόπο, η Ψυλλάκη αρέσκεται να τραβά την προσοχή στα περιγράμματα, τις σκληρές ακμές και την καθαρή τονικότητα της φόρμας.

Οι πίνακες και τα έργα της σε χαρτί κατοικούνται από διάφορες αναπαραστάσεις αγγείων, τόσο ιστορικών όσο και φανταστικών. Παρά το περιγραφικό τους περίγραμμα, οι μορφές θεωρούνται ένας επίπεδος χώρος που μπορεί να περικλείει νόημα. Εδώ, η καλλιτέχνιδα παίζει με τη μορφή του αγγείου και με αυτό που εμπεριέχει, καθώς και με την έννοια του κενού και με ό,τι περικλείει, είτε πρόκειται για κρασί όπως στην αρχαία Ελλάδα είτε για μια ιδέα και ένα συναίσθημα. Τα αγγεία της Ψυλλάκη έχουν πάντα μια είσοδο και μια έξοδο, με την κάτω πλευρά να μένει ανοιχτή και να λειτουργεί ως μεταφορά για την ένωση μεταξύ του θείου και του γήινου.

Οι τοιχογραφίες της Στέγης στην πόλη

Ο πολιτισμός βγαίνει και πάλι από τη Στέγη και διατρέχει την πόλη. Κατεβαίνει στο κέντρο της Αθήνας, βάζει χρώμα στους τοίχους της και υπερασπίζεται το αστικό τοπίο ως κάτι διαχρονικό. Η Αθήνα είναι η πόλη μας και την αντιμετωπίζουμε σαν αυτό που είναι: έναν ζωντανό οργανισμό γεμάτο ενδιαφέρουσες συναντήσεις, γεμάτο ανθρώπους που με τη δουλειά τους αλλάζουν δρόμους ή γειτονιές, καθένας με τον τρόπο του – μια περιοχή που εξελίσσεται διαρκώς, ανανεώνεται και αναζητά απαντήσεις σε διαχρονικά ερωτήματα. Και γι’ αυτό την εξερευνούμε καθημερινά. Κάθε χρόνο, μέσα από αναθέσεις και επιτόπιες καλλιτεχνικές παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο του κέντρου της Αθήνας, η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση αναζητά μέρη στα οποία η τέχνη μπλέκεται με την καθημερινότητα. Μέσα από μια σειρά έργων που διαπερνούν τις πολυκατοικίες, σπουδαία έργα σύγχρονων Ελλήνων εικαστικών αναγεννιούνται σε μεγάλη κλίμακα.

Πηγή