Μια νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι η ανακάλυψη της τυπογραφίας τον 15ο αιώνα είχε ανυπολόγιστο αντίκτυπο στις δίκες μαγισσών που σάρωσαν την Ευρώπη για πάνω από 300 χρόνια. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η διάδοση εγχειριδίων για το κυνήγι των μαγισσών, όπως το «Malleus Maleficarum» (Σφυρί Μαγισσών), ήταν καθοριστική για την εξάπλωση αυτών των διώξεων. Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο, το οποίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1487, αποτέλεσε θεωρητικό και πρακτικό οδηγό για τις δίκες και τις ανακρίσεις γυναικών που κατηγορούνταν για μαγεία.
Η δύναμη της τυπογραφίας και η εξάπλωση της παραπληροφόρησης
Με την εφεύρεση της τυπογραφίας από τον Γουτεμβέργιο, οι νέες ιδέες σχετικά με τη μαγεία διαδόθηκαν γρήγορα σε όλη την Ευρώπη, σε αντίθεση με την προηγούμενη περίοδο που αυτές περιορίζονταν σε μικρούς κύκλους θεολόγων και τοπικών ιεροεξεταστών. Οι κοινωνίες δεν λάμβαναν τις αποφάσεις αυτές απομονωμένες. Όταν μια πόλη υιοθετούσε τις πρακτικές που περιγράφονταν σε αυτά τα εγχειρίδια, οι κοντινές πόλεις συχνά ακολουθούσαν το παράδειγμά της, με τη διαδικασία αυτή να ονομάζεται «ιδεολογική διάχυση».
Εξάπλωση μέσα από κοινωνικά δίκτυα
Οι ερευνητές μελέτησαν δεδομένα από 553 πόλεις της Κεντρικής Ευρώπης και βρήκαν ότι κάθε νέα έκδοση του «Malleus Maleficarum» συνδέθηκε με αυξήσεις στις δίκες μαγισσών. Αυτή η «ιδεολογική διάχυση» αποδεικνύει πόσο σημαντική ήταν η κοινωνική επιρροή των γειτονικών πόλεων στην κανονικοποίηση και νομιμοποίηση των διώξεων μαγισσών.
Η επίδραση του βιβλίου και τα αποτελέσματα των διώξεων
Το κυνήγι μαγισσών διήρκεσε σχεδόν 300 χρόνια, με περίπου 90.000 άτομα να διώκονται και 45.000 να εκτελούνται, κυρίως γυναίκες. Η μελέτη δείχνει ότι οι κοινωνικές και εμπορικές δομές, σε συνδυασμό με την τυπογραφία, συνέβαλαν στην εδραίωση αυτών των διώξεων και την αλλαγή των κοινωνικών συμπεριφορών σε όλη την ήπειρο.