«Μην εμπιστεύεσαι ποτέ γυναίκες, δεν υπάρχει φιλία μεταξύ γυναικών, όλες κοιτάνε πώς θα σου φαν τον άντρα» είπε η Βίκυ στη Στέλλα προκαλώντας της ένα βλέμμα που έσταζε φθόνο. Η συγκεκριμένη σκηνή από την αγαπημένη μου ελληνική σειρά «Είσαι το ταίρι μου» εν μέρει υπερβάλει κι ενισχύει στερεότυπα που αφορούν τη γυναικεία φιλία. Αλλά από την άλλη πλευρά περιγράφει μια σκληρή αλήθεια. Οι γυναίκες συχνά ανταγωνίζονται με έναν κάθε άλλο παρά υγιή τρόπο η μια την άλλη σε πολλούς τομείς. Ευτυχώς αυτό δεν είναι καθολικό κι ευτυχώς δεν έχει να κάνει ούτε με το φύλο ούτε με τα γονίδια, αλλά με τον τρόπο που μας μεγαλώνουν σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία.
Θα φανεί κλισέ αλλά θα το γράψω: Η φιλία είναι ιερή κι είναι απ’ αυτές τις καταστάσεις που αν τις βιώσεις στη ζωή σου πρέπει να είσαι ευγνώμων
Είναι ίσως ό, τι πιο κοντινό σε ανιδιοτελή σχέση που μπορεί να συνάψει κάποιος. Το να μπαίνεις στη διαδικασία να γνωρίζεις εις βάθος έναν άνθρωπο, να τον αποδέχεσαι, να εμπνέεσαι απ’ αυτόν. Να μοιράζεσαι στιγμές και συναισθήματα και να του προσφέρεις κομμάτια του εαυτού σου που άλλοι καν δεν γνωρίζουν ότι υπάρχουν είναι μια πολύ μεγάλη υπόθεση. Στην ουσία ένας φίλος είναι ένας άνθρωπος που θες στη ζωή σου απλά γιατί είναι αυτός που είναι. Κι αυτό είναι σπάνιο και όμορφο. Τέλος τα εγκώμια περί φιλίας όμως.
Ψήγματα ζήλιας και φθόνου δεν είναι δυσεύρετα σε αρκετές περιπτώσεις «φίλων». Τα προσωπικά και επαγγελματικά επιτεύγματα κάποιας θα τεθούν σε σύγκριση με κάποιας άλλης. Κι είτε θα αισθανθεί άσχημα συγκρίνοντας τα με τα δικά της είτε θα την πιάσει το σύνδρομο Ηλιάνα Παπαγεωργίου και θα πεταχτεί λέγοντας «Σιγά, εγώ έχω κάνει αυτό, αυτό κι αυτό…». Ματιές που σκανάρουν την εμφάνιση σου από πάνω μέχρι κάτω για να ελέγξουν το ντύσιμό σου, διάθεση για δασκαλέματα, παρεξηγήσεις. Σκέψεις που κρύβονται και εκφράζονται πίσω από την κουρτίνα. Το έχω ζήσει, το έχω ακούσει, το έχω δει, το έχω κάνει.
Επιπλέον, έχω παρατηρήσει ότι με άντρες φίλους είναι πολύ πιο εύκολο να ανταλλάξεις αστεία, πειράγματα και κοροϊδευτικά σχόλια χωρίς να παρεξηγηθούν και να θεωρηθούν «κακίες»
Συχνά οι γυναίκες φίλες στραβώνουν με ένα περιπαιχτικό σχόλιο όταν αυτό προέρχεται από μια άλλη γυναίκα. Αν ακούσουν κάτι αντίστοιχο από έναν άνδρα θα τους φανεί αστείο. Αλλά αν το ίδιο σχόλιο προέλθει από γυναίκα τότε «είναι κακιά και ζηλεύει». Σε τελική ανάλυση, όλα έχουν να κάνουν με το χαρακτήρα του καθενός. Όμως οι γενικές τάσεις που επικρατούν στα δύο φύλα έχουν τις ρίζες τους σε πολλούς εξωτερικούς παράγοντες.
Θυμάμαι μια σχετική συζήτηση με τον πατέρα μου όπου μου είπε: «Οι γυναίκες έτσι είναι, όλο ανταγωνίζονται η μια την άλλη».
Ωστόσο δε συμφωνώ καθόλου με την έκφραση «έτσι είναι». Έτσι τις κάνουν να είναι. Σύμφωνα με την ψυχολόγο Lynn Margolies, οι άνδρες μαθαίνουν από μικροί τη σημασία της αυτοπεποίθησης και του υγιούς ανταγωνισμού, ενώ οι γυναίκες αποθαρρύνονται να αποκτήσουν μια πιο διεκδικητική νοοτροπία. Μαθαίνουν ότι πρέπει πάντα να είναι ευπρεπείς και μετρημένες στο λόγο και τη συμπεριφορά τους, γλυκές και να τα πηγαίνουν καλά με όλους. Η ειλικρίνεια κι ο δυναμισμός δεν εκτιμούνται τόσο σε μια γυναίκα ακόμα και σήμερα. Και ακόμα πιο θλιβερό είναι ότι αυτό επικρατεί συχνά και στις σχέσεις μεταξύ των ίδιων των γυναικών. Αυτός ο άγραφος κανόνας περί γυναικείου ευπρεπισμού καταπιέζει τον υγιή ανταγωνισμό από το να εκφραστεί ανοικτά, θετικά κι αστεία μεταξύ φίλων. Με αποτέλεσμα να είναι ενδόμυχος, υπόγειος, να εκφράζεται με τους λάθος τρόπους και να εκλαμβάνεται ως προσβολή.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ανασφάλεια δεν είναι εκ φύσεως γυναικείο προνόμιο όπως δεν είναι κι η ανάγκη για επιβεβαίωση. Και τα δύο ενυπάρχουν στην ανθρώπινη φύση ασχέτως με το φύλο του καθενός. Σημαντικό είναι επίσης να μην ξεχνάμε την αδερφική φιλία της Στέλλας με την Τούλα. Και γενικότερα τα αναρίθμητα παραδείγματα γυναικών που συνδέονται με δυνατούς φιλικούς δεσμούς. Υπεράνω όλων αυτών των στερεοτύπων που το οικογενειακό μας περιβάλλον, η κοινωνία και τα μέσα προσπαθούν να προβάλλουν ως δεδομένα και αναπόσπαστα χαρακτηριστικά του γυναικείου φύλου.