Για πολλές δεκαετίες, οι επιστήμονες έχουν διερευνήσει τη σύνδεση μεταξύ της γνωστικής λειτουργίας και της πίστης σε παραφυσικά φαινόμενα, όπως η κίνηση των ψυχών, τα φαντάσματα και η διόραση. Μια εκτενής ανασκόπηση από την Charlotte E. Dean και την ομάδα της στο Πανεπιστήμιο του Hertfordshire, η οποία αναλύει 71 μελέτες από το 1980 έως το 2020, προσφέρει νέες γνώσεις σχετικά με το γνωστικό προφίλ αυτών των πεποιθήσεων.
Βασικά ευρήματα της ανασκόπησης
Οι μελέτες εξέτασαν διάφορες γνωστικές λειτουργίες, όπως η ικανότητα λογικής σκέψης, η μνήμη και τα στυλ σκέψης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η πίστη στα παραφυσικά φαινόμενα συνδέεται συχνά με ένα πιο διαισθητικό στυλ σκέψης, κατά το οποίο οι άνθρωποι βασίζονται περισσότερο στα ένστικτα παρά στη λογική ανάλυση. Επιπλέον, βρέθηκαν δυσκολίες στην αντίληψη της τυχαιότητας και τάσεις για επιβεβαιωτική σκέψη, δηλαδή να αναζητούν αποδείξεις που επιβεβαιώνουν τις πεποιθήσεις τους.
Μεθοδολογικές παρατηρήσεις
Αν και η ποιότητα των μελετών έχει βελτιωθεί με την πάροδο του χρόνου, η ανασκόπηση ανέδειξε κάποιες αδυναμίες. Για παράδειγμα, πολλές μελέτες δεν συζήτησαν μεθοδολογικούς περιορισμούς, και οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήταν προπτυχιακοί φοιτητές, ειδικά στον τομέα της ψυχολογίας, γεγονός που εγείρει ερωτήματα για τη γενικευσιμότητα των ευρημάτων στον γενικό πληθυσμό.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η πίστη στο παραφυσικό μπορεί να συνδέεται με εκτελεστικές δυσλειτουργίες, επηρεάζοντας τη ρευστή νοημοσύνη και τη γνωστική ευελιξία. Ωστόσο, απαιτούνται μελλοντικές έρευνες με πιο αυστηρή μεθοδολογία και διαφορετικά δείγματα για την περαιτέρω κατανόηση αυτής της σχέσης.