Η βιολόγος φαλαινών Βαλέρια Βεργκάρα τις έχει χαρακτηρίσει ως «τις κοινωνικές πεταλούδες του κόσμου των φαλαινών»
Οι παιχνιδιάρικες μεγάλες λευκές φάλαινες μπελούγκα φέρνουν χαρά και θεραπεία στον κόλπο Hudson στον Καναδά. Τα χαρούμενα «κελαηδίσματά» τους ξεπηδούν σε ένα περιβάλλον και μια οικονομία που απειλούνται από την αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων που λιώνει τους θαλάσσιους πάγους, λιμοκτονεί τις πολικές αρκούδες και αλλάζει ολόκληρη την τροφική αλυσίδα.
Οι δυνατές και γεμάτες περιέργεια μπελούγκα κατακλύζουν τις βάρκες εδώ, κάνουν κλικ (ήχος με το στόμα τους), σπρώχνουν και παίζουν. Σε οποιαδήποτε δεδομένη καλοκαιρινή στιγμή στον ποταμό Τσώρτσιλ που εκβάλλει στον Κόλπο Hudson, έως και 4.000 μπελούγκα μπορεί να βρίσκονται πάνω και κάτω από την υδάτινη οδό, περικυκλώνοντας σκάφη κάθε μεγέθους. Αυτό καθιστά δύσκολο να βρεις ένα μέρος όπου δεν θα τα δεις, δήλωσε η βιολόγος φαλαινών Βαλέρια Βεργκάρα, ανώτερη επιστήμονας στο Raincoast Conservation Foundation. Είναι στη φύση τους.
«Οι κοινωνικές πεταλούδες του κόσμου των φαλαινών… Μπορείτε να το δείτε στον Τσώρτσιλ», δήλωσε η Βεργκάρα.
Η πόλη του Τσώρτσιλ, στη Μανιτόμπα, υπολογίζει ότι αυτό θα συνεχιστεί. Η κοινότητα των κυρίως ιθαγενών, που βγήκε από την οικονομική δυσπραγία χάρη στον τουρισμό των πολικών αρκούδων, βρίσκεται αντιμέτωπη με την προοπτική της μείωσης του αριθμού των αρκούδων λόγω της κλιματικής αλλαγής. Υπολογίζει λοιπόν σε ένα άλλο λευκό θηρίο, την μπελούγκα, για να έρθει να τη σώσει και να προσελκύσει τουρίστες το καλοκαίρι – αν τα θαλάσσια θηλαστικά μπορέσουν επίσης να επιβιώσουν από τις αλλαγές σε αυτή την πύλη προς την Αρκτική.
Οι μπελούγκες έχουν κάτι το θεραπευτικό
Απλά ρωτήστε την Έριν Γκριν.
Η Γκριν δέχτηκε επίθεση από πολική αρκούδα το 2013. Δεν της αρέσει να υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες σχετικά με την επίθεση, αλλά ο δήμαρχος Μάικ Σπενς δήλωσε ότι την «τσάκισε» μια αρκούδα που την είχε στα σαγόνια της.
Ένας γείτονας χτύπησε την αρκούδα με ένα φτυάρι και ένα τρίτο άτομο χρησιμοποίησε ένα φορτηγό για να τρομάξει την αρκούδα, η οποία αργότερα βρέθηκε και σκοτώθηκε.
Χρόνια αργότερα, η Γκριν είπε ότι η επαφή με τις κοινωνικές αυτές φάλαινες τη βοήθησε να βγει από τη διαταραχή μετατραυματικού στρες. Τώρα βγαίνει στο νερό μαζί τους, σε μια σανίδα κωπηλασίας, και τραγουδάει στις φάλαινες αλλά και μαζί τους. Νοικιάζει επίσης σανίδες κωπηλασίας σε τουρίστες, ώστε να μπορούν να κάνουν το ίδιο.
Η Γκριν, η οποία δεν κατάγεται από το Τσόρτσιλ, αλλά ήρθε να εργαστεί στην τουριστική βιομηχανία, δοκίμασε τη γιόγκα, η οποία τελικά οδήγησε στο paddleboarding (κωπηλασία με σανίδα) στη Χαβάη. Την έκανε να νιώσει λίγο καλύτερα, οπότε σκέφτηκε να το φέρει πίσω στο Τσόρτσιλ, όπου δεν υπάρχει μόνο νερό, αλλά και μπελούγκα. Και αυτό τη βοήθησε να θεραπευτεί, «περνώντας μέσα από τα διάφορα στάδια της αντιμετώπισης του τραύματος», είπε.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτή, είπε. Όταν φέρνει τους πελάτες της μέσα στο νερό, λίγα εκατοστά μακριά από τις φάλαινες, αισθάνονται και αυτοί καλύτερα.
«Δεν έχω ξαναδεί ζώο, εκτός ίσως από κουτάβια, να φέρνει τόση χαρά στους ανθρώπους», είπε η Γκριν. «Όλοι χαμογελούν όταν βγαίνουν από το νερό… Όλοι βιώνουν χαρά. Και είναι οι φάλαινες που το προσφέρουν αυτό».
«Με τις φάλαινες μπελούγκα, νομίζω ότι είναι μια αρκετά διαφορετική σχέση από ό,τι με οποιοδήποτε άλλο ζώο, επειδή οι φάλαινες επιλέγουν πραγματικά να κοινωνικοποιηθούν μαζί σας. Θέλουν να παίξουν», δήλωσε η Γκριν. «Αυτό είναι που τις κάνει να ξεχωρίζουν από τα άλλα ζώα. Είναι τόσο ευγενικές. Δεν έχουν καμία επιθυμία να βλάψουν τον άνθρωπο».
Δεν είναι κακό το γεγονός ότι οι φάλαινες έχουν γνωρίσει την Γκριν. Η Βεργκάρα δεν έχει καμία αμφιβολία ότι τη γνωρίζουν.
Το τραγούδι των φαλαινών
Η Γκριν τραγουδάει στις φάλαινες, μεταξύ άλλων το «Yellow Submarine» των Beatles. Τραγουδά επίσης το τραγούδι της ταινίας Eurovision του Will Ferrell «Husavik (My Hometown)» με το στίχο «όπου οι φάλαινες μπορούν να ζήσουν γιατί είναι ευγενικοί άνθρωποι».
Αυτός ο στίχος είναι κοντά στην πραγματικότητα, δήλωσε η ειδικός σε θέματα φαλαινών Βεργκάρα.
«Έχουν πραγματικά χαρακτηριστικά που μοιάζουν τόσο πολύ με τον ανθρώπινο πολιτισμό, ώστε να μπορούμε πραγματικά να συμπάσχουμε μαζί τους», δήλωσε η Βεργκάρα. «Σχηματίζουν κοινότητες και δίκτυα. Συνεργάζονται και βοηθούν ο ένας τον άλλον να μεγαλώσει τα μικρά του. Είναι απίστευτα ομιλητικοί. Είναι πιθανώς ένα από τα πιο ακουστικά ενεργά ή φωνητικά θηλαστικά, μαζί με τους ανθρώπους, στη Γη».
Σε αντίθεση με τις φάλαινες-καμπούρες, οι φωνές από τις μπελούγκα δεν είναι τραγούδια με ρυθμό και μοτίβο, είπε. Όταν βάζει τα υδρόφωνά της στο νερό για να καταγράψει τις φωνές των φαλαινών «πραγματικά δεν σκέφτεσαι: “Ω, ακούω τραγούδι”. Σκέφτεσαι ‘βρίσκομαι σε μια ζούγκλα γεμάτη πουλιά’».
Είναι μια κακοφωνία από κλικ και σφυρίγματα. Αλλά δεν είναι τυχαίο, είναι σαν να πέφτεις σε ένα θορυβώδες φεστιβάλ, είπε η Βεργκάρα.
«Δεν μπορείς να μην αναρωτηθείς τι είναι αυτό που επικοινωνούν μεταξύ τους», είπε. «Βασίζονται απόλυτα στον ήχο για να διατηρήσουν αυτές τις πολύ περίπλοκες κοινωνίες».
Η έρευνα έχει δείξει ότι οι μεμονωμένες μπελούγκα έχουν ένα ξεχωριστό κάλεσμα που χρησιμοποιούν για την επικοινωνία τους, κάτι σαν όνομα, είπε η Βεργκάρα. Και χρειάζονται μερικά χρόνια για να μάθουν οι νεαρές φάλαινες το όνομα των γονέων τους και το δικό τους. Αλλά οι φάλαινες που είναι συγγενείς ή συχνάζουν μαζί έχουν κλήσεις ή ονόματα που μοιάζουν, κάτι σαν επώνυμο, είπε.
Οι Μπελούγκα παίρνουν το παρατσούκλι «καναρίνι της θάλασσας» λόγω της φωνής τους, αλλά θα μπορούσε επίσης να ισχύει όπως το καναρίνι στο ανθρακωρυχείο, που προειδοποιεί για ένα περιβάλλον που γίνεται πιο επικίνδυνο, είπε η Βεργκάρα.
Πώς τις επηρεάζει η κλιματική αλλαγή
Οι θαλάσσιοι πάγοι συρρικνώνονται σε όλη την Αρκτική, συμπεριλαμβανομένου του κόλπου Hudson. Και παρόλο που πρόκειται ίσως για τον μεγαλύτερο πληθυσμό μπελούγκα στον κόσμο, οι επιστήμονες ανησυχούν λίγο.
«Η εξαφάνιση των πάγων θα τα επηρεάσει», δήλωσε η Βεργκάρα. «Δεν ξέρουμε πώς θα αντιδράσουν στις αλλαγές στη θερμοκρασία του νερού, στις αλλαγές στη διαθεσιμότητα τροφής, στις αλλαγές στη διαθεσιμότητα της κανονικής λείας».
Η αλλαγή των πάγων αποτελεί μέρος μιας συνολικής αλλαγής της βάσης της τροφικής αλυσίδας: του πλαγκτόν. Όταν αυτά τα μικροσκοπικά πλάσματα αλλάζουν, αυτό σημαίνει «μια ολόκληρη αλλαγή στη βάση της λείας των μπελούγκα», δήλωσε η Βεργκάρα.
Ο μπακαλιάρος της Αρκτικής, ένα ψάρι με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά που αποτελεί βασικό συστατικό της δίαιτας των μπελούγκα, μειώνεται, δήλωσε ο ειδικός στα μπελούγκα, Πιερ Ρίτσαρντ, του Κέντρου Βόρειων Σπουδών στο Τσώρτσιλ και συγγραφέας τριών βιβλίων για φάλαινες. Αλλά είπε ότι είναι ένα ανοιχτό ερώτημα για το αν οι μπελούγκα μπορούν να προσαρμοστούν.
Στη Θάλασσα Μποφόρ, η έρευνα δείχνει ότι οι μπελούγκα δεν είναι τόσο παχιές όσο ήταν παλαιότερα, αλλά οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν για εκείνες στον Κόλπο Hudson, δήλωσε ο Ρίτσαρντ. Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι οι φάλαινες-δολοφόνοι που κυνηγούν τις μπελούγκα έρχονται πιο συχνά στον κόλπο Hudson και ο λιγότερος θαλάσσιος πάγος σημαίνει λιγότερα μέρη για να κρυφτούν οι μπελούγκα, δήλωσαν ο ίδιος και η επιστήμονας θαλάσσιων θηλαστικών του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον Κρίστιν Λάιντρε.
«Δεν είναι καθόλου σαφές αν οι μπελούγκα στον Κόλπο Hudson υποφέρουν από αυτές τις αλλαγές στο οικοσύστημα», δήλωσε ο Ρίτσαρντ.
Οι φάλαινες μπελούγκα, σε αντίθεση με τις πολικές αρκούδες, ως είδος δεν περιλαμβάνονται σε κατάλογο απειλούμενων ή ευάλωτων ειδών, αν και ένας πληθυσμός τους στην Αλάσκα είναι. Υπάρχουν έως και 200.000 μπελούγκα παγκοσμίως και η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης που δημιουργεί έναν παγκόσμιο κατάλογο απειλούμενων ειδών τις αποκαλεί είδος «ελάχιστης ανησυχίας», οπότε η Βεργκάρα δήλωσε ότι συχνά την ρωτούν γιατί δεν επικεντρώνεται σε ζώα που βρίσκονται σε πιο άμεσο κίνδυνο.
«Θα έλεγα ότι η απειλή για τους πολιτισμούς των ζώων μπορεί να συμβεί πολύ πιο γρήγορα από την εξαφάνιση ενός ολόκληρου είδους», δήλωσε η Βεργκάρα. Και αν εξαφανιστούν υποπληθυσμοί μπελούγκα, εξαφανίζονται και οι πολιτισμοί τους.
«Είναι σαν να χάνεις μια ανθρώπινη γλώσσα ή έναν ανθρώπινο πολιτισμό», δήλωσε η Βεργκάρα. «Πρέπει να μας ενδιαφέρει».
Πηγή: AP News