Η πρόσφατη απόφαση να ενισχυθεί ο διάλογος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μέσω των υπουργών Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, αποτελεί σημαντική εξέλιξη στη διμερή σχέση των δύο χωρών. Το κλίμα που διαμορφώνεται από την ανανέωση του διαλόγου αντανακλά την εντολή που δόθηκε στους δύο ηγέτες να προωθήσουν λύσεις σε ζητήματα που έχουν παραμείνει ανοιχτά εδώ και δεκαετίες.
Η προετοιμασία του εδαφικού χάρτη συζητήσεων
Η συμφωνία για να προχωρήσουν οι δύο πλευρές σε συζήτηση βασισμένη στο διεθνές δίκαιο, με κύριο άξονα την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), έχει διαμορφώσει το πλαίσιο των επαφών. Σταδιακά, θα εξεταστούν τα σημεία σύγκλισης και οι απαραίτητες διαβουλεύσεις ώστε να οριστούν οι ακριβείς χάρτες και περιοχές που θα απασχολήσουν τις συνομιλίες.
Οι άξονες του διαλόγου
Οι συζητήσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν τόσο το Αιγαίο όσο και την Ανατολική Μεσόγειο, εστιάζονται σε τρεις βασικούς άξονες:
- Διεθνές Δίκαιο: Το πλαίσιο που καθορίζει τις κινήσεις των δύο πλευρών και το οποίο αποτελεί θεμέλιο του διαλόγου.
- Δικαστική Επίλυση: Σε περίπτωση που δεν βρεθεί κοινή λύση, εξετάζεται η προσφυγή σε διεθνή δικαστήρια, είτε στη Χάγη είτε στο Δικαστήριο Δικαίου της Θάλασσας στο Αμβούργο.
- Χρονοδιάγραμμα: Ο Ιανουάριος του 2025 αποτελεί κρίσιμο σημείο, καθώς τότε οι ηγέτες των δύο χωρών θα αποφασίσουν αν οι συνομιλίες θα προχωρήσουν σε πιο συγκεκριμένο επίπεδο με την παρουσίαση χαρτών και επιπλέον σχεδίων.
Οι κόκκινες γραμμές της Ελλάδας
Αν και ο διάλογος αποτελεί βασικό πυλώνα των διπλωματικών προσπαθειών, η ελληνική πλευρά έχει καταστήσει σαφές ότι υπάρχουν όρια που δεν θα διαπραγματευτεί. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο υπουργός Εξωτερικών Γεραπετρίτης έχουν ξεκαθαρίσει ότι η Ελλάδα δεν θα συζητήσει θέματα κυριαρχίας ούτε θα αναγνωρίσει το ψευδοκράτος στην Κύπρο.
Ο ρόλος των διεθνών συμμάχων και το Κυπριακό
Ένας κρίσιμος παράγοντας είναι η στάση των διεθνών παραγόντων, ιδιαίτερα των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς οι επικείμενες αμερικανικές εκλογές θα μπορούσαν να επηρεάσουν την πορεία του διαλόγου. Παράλληλα, το Κυπριακό παραμένει σημαντικό ζήτημα, με την Ελλάδα να επιμένει στην ανάγκη για διάλογο σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Όπως γίνεται αντιληπτό η πορεία του ελληνοτουρκικού διαλόγου βρίσκεται σε κρίσιμο στάδιο. Οι επόμενοι μήνες θα καθορίσουν αν οι δύο πλευρές μπορούν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους και να καταλήξουν σε αμοιβαία αποδεκτές λύσεις. Ο διάλογος απαιτεί ψυχραιμία, στρατηγική και απόλυτο σεβασμό στις αρχές του διεθνούς δικαίου, με την ελπίδα ότι θα φέρει αποτελέσματα που θα ωφελήσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή.