Το Ισραήλ στοιχηματίζει ότι η Χεζμπολάχ θα διαλυθεί, αντιμετωπίζει όμως έναν καλά οπλισμένο, θυμωμένο εχθρό, γράφει σε ανάλυσή του ο Τζέρεμι Μπόουεν ανταποκριτής του BBC στη Μέση Ανατολή.
Οι ηγέτες του Ισραήλ είναι χαρούμενοι για την πρόοδο της επίθεσης κατά της Χεζμπολάχ που ξεκίνησε με την έκρηξη βομβητών και κλιμακώθηκε σε έντονες και θανατηφόρες αεροπορικές επιδρομές. Ο υπουργός Άμυνας Γιόαβ Γκάλαντ δεν μπόρεσε να κρατήσει την χαρά του μετά τις αεροπορικές επιδρομές της Δευτέρας. «Σήμερα ήταν ένα αριστούργημα… Αυτή ήταν η χειρότερη εβδομάδα για την Χεζμπολάχ από την ίδρυσή της και τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους».
Ο Γκάλαντ είπε ότι οι αεροπορικές επιδρομές κατέστρεψαν χιλιάδες ρουκέτες που θα μπορούσαν να είχαν σκοτώσει Ισραηλινούς πολίτες. Κατά τη διαδικασία, ο Λίβανος λέει ότι το Ισραήλ σκότωσε περισσότερους από 550 πολίτες του, μεταξύ των οποίων και 50 παιδιά. Αυτοί είναι περίποι οι μισοί από τους νεκρούς του Λιβάνου σε έναν μήνα πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ το 2006.
Το Ισραήλ πιστεύει ότι μια άγρια επίθεση θα εξαναγκάσει τη Χεζμπολάχ να κάνει ό,τι θέλει, προκαλώντας τόσο πόνο που ο ηγέτης της Χασάν Νασράλα και οι σύμμαχοι και υποστηρικτές του στο Ιράν θα αποφασίσουν ότι το τίμημα της αντίστασης είναι πολύ μεγάλο. Οι πολιτικοί και οι στρατηγοί του Ισραήλ χρειάζονται μια νίκη. Μετά από σχεδόν ένα χρόνο πολέμου η «επιχείρηση Γάζα» έχει φτάσει σε τέλμα. Οι μαχητές της Χαμάς εξακολουθούν να βγαίνουν από σήραγγες και ερείπια για να σκοτώσουν και να τραυματίσουν Ισραηλινούς στρατιώτες και εξακολουθούν να κρατούν ισραηλινούς ομήρους.
Η Χαμάς αιφνιδίασε το Ισραήλ τον περασμένο Οκτώβριο. Οι Ισραηλινοί δεν είδαν τη Χαμάς ως σημαντική απειλή, με καταστροφικές συνέπειες. Ο Λίβανος είναι διαφορετικός. Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) και η μυστική υπηρεσία Μοσάντ σχεδίαζαν τον επόμενο πόλεμο εναντίον της Χεζμπολάχ από τότε που ο τελευταίος πόλεμος έληξε αδιέξοδα το 2006.
Ο ηγέτης του Ισραήλ, πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, πιστεύει ότι η τρέχουσα επίθεση σημειώνει μεγάλη πρόοδο προς τον δεδηλωμένο στόχο του να ανατρέψει την ισορροπία δυνάμεων μακριά από τη Χεζμπολάχ. Θέλει να σταματήσει η Χεζμπολάχ να εκτοξεύει ρουκέτες πάνω από τα σύνορα προς το Ισραήλ. Την ίδια στιγμή, ο ισραηλινός στρατός λέει ότι το σχέδιο είναι να αναγκάσει τη Χεζμπολάχ να επιστρέψει από τα σύνορα και να καταστρέψει στρατιωτικές εγκαταστάσεις που απειλούν το Ισραήλ.
Λίβανος, μία νέα Γάζα;
Η τελευταία εβδομάδα στον Λίβανο επαναφέρει τον απόηχο του τελευταίου έτους του πολέμου στη Γάζα. Το Ισραήλ εξέδωσε προειδοποιήσεις προς τους αμάχους, όπως έκανε στη Γάζα, να απομακρυνθούν από περιοχές που πρόκειται να δεχτούν επίθεση. Κατηγορεί τη Χεζμπολάχ, όπως κατηγορεί τη Χαμάς, ότι χρησιμοποιεί τους αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες.
Ορισμένοι επικριτές καθώς και εχθροί του Ισραήλ είπαν ότι οι προειδοποιήσεις ήταν πολύ ασαφείς και δεν έδιναν αρκετό χρόνο στις οικογένειες να απομακρυνθούν. Οι νόμοι του πολέμου απαιτούν την προστασία των πολιτών και απαγορεύουν την αδιάκριτη, δυσανάλογη χρήση βίας.
Ορισμένες από τις επιθέσεις της Χεζμπολάχ στο Ισραήλ έχουν πλήξει περιοχές αμάχων, παραβιάζοντας τους νόμους που έχουν σχεδιαστεί για την προστασία των αμάχων. Έχουν επίσης βάλει στο στόχαστρο τον ισραηλινό στρατό. Το Ισραήλ και οι βασικοί δυτικοί σύμμαχοι, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, κατατάσσουν τη Χεζμπολάχ ως τρομοκρατική οργάνωση.
Το Ισραήλ επιμένει ότι έχει έναν ηθικό στρατό που σέβεται τους κανόνες. Αλλά μεγάλο μέρος του κόσμου έχει καταδικάσει τη συμπεριφορά του στη Γάζα. Η ανάφλεξη ενός ευρύτερου συνοριακού πολέμου θα βαθύνει το χάσμα στο επίκεντρο ενός άκρως πολωμένου επιχειρήματος.
Πάρτε για παράδειγμα την επίθεση με τους βομβητές. Το Ισραήλ λέει ότι στόχευε στελέχη της Χεζμπολάχ που ειδοποιούνταν με τις συσκευές. Αλλά το Ισραήλ δεν μπορούσε να ξέρει πού θα ήταν όταν πυροδοτούνταν οι βόμβες γι’ αυτό τραυματίστηκαν και σκοτώθηκαν πολίτες και παιδιά σε σπίτια, καταστήματα και άλλους δημόσιους χώρους. Αυτό, λένε ορισμένοι κορυφαίοι νομικοί, αποδεικνύει ότι το Ισραήλ χρησιμοποιούσε θανατηφόρα βία χωρίς να κάνει διάκριση μεταξύ μαχητών και αμάχων, παραβιάζοντας τους κανόνες του πολέμου.
Η μάχη μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980. Αλλά αυτός ο πόλεμος στα σύνορα ξεκίνησε την ημέρα μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, όταν ο Χασάν Νασράλα διέταξε τους άνδρες του να ξεκινήσουν ένα περιορισμένο, αλλά σχεδόν καθημερινό μπαράζ πάνω από τα σύνορα για να υποστηρίξουν τη Χαμάς. Παγίδευσε τα ισραηλινά στρατεύματα και ανάγκασε περίπου 60.000 ανθρώπους σε παραμεθόριες πόλεις να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Σκιές περασμένων εισβολών
Μερικές φωνές στα ισραηλινά ΜΜΕ συνέκριναν τον αντίκτυπο των αεροπορικών επιδρομών στην ικανότητα της Χεζμπολάχ να διεξάγει πόλεμο με την «Επιχείρηση Εστίαση», την αιφνιδιαστική επίθεση του Ισραήλ στην Αίγυπτο τον Ιούνιο του 1967. Ήταν μια διάσημη επιδρομή που κατέστρεψε την αιγυπτιακή αεροπορία. Τις επόμενες έξι ημέρες το Ισραήλ νίκησε την Αίγυπτο, τη Συρία και την Ιορδανία. Η νίκη δημιούργησε τη μορφή της τρέχουσας σύγκρουσης καθώς το Ισραήλ κατέλαβε τη Δυτική Όχθη, συμπεριλαμβανομένης της ανατολικής Ιερουσαλήμ, της Λωρίδας της Γάζας και των Υψωμάτων του Γκολάν.
Δεν είναι καλή σύγκριση. Ο Λίβανος και ο πόλεμος με τη Χεζμπολάχ είναι διαφορετικός. Το Ισραήλ έχει επιφέρει βαριά πλήγματα. Αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει σταματήσει την ικανότητα ή τη βούληση της Χεζμπολάχ να πλήξει το Ισραήλ.
Οι προηγούμενοι πόλεμοι του Ισραήλ με τη Χεζμπολάχ ήταν σκληροί, φθοροποιοί και ποτέ δεν έφεραν αποφασιστική νίκη για καμία πλευρά. Αυτό μπορεί να πάει με τον ίδιο τρόπο, αν και η τελευταία εβδομάδα επιθετικής δράσης ήταν ικανοποιητική για το Ισραήλ, τις υπηρεσίες πληροφοριών και τον στρατό του. Η επίθεση του Ισραήλ βασίζεται στην υπόθεση -ένα στοίχημα- ότι θα φτάσει η στιγμή που η Χεζμπολάχ θα διαλυθεί, θα υποχωρήσει από τα σύνορα και θα σταματήσει να πυροβολεί προς το Ισραήλ. Οι περισσότεροι παρατηρητές της Χεζμπολάχ πιστεύουν ότι δεν θα σταματήσει. Η μάχη με το Ισραήλ είναι ο κύριος λόγος ύπαρξης της Χεζμπολάχ.
Αυτό σημαίνει ότι το Ισραήλ, το ίδιο απρόθυμο να παραδεχτεί ήττα, θα έπρεπε να κλιμακώσει περαιτέρω τον πόλεμο. Εάν η Χεζμπολάχ συνέχιζε να κάνει το βόρειο Ισραήλ πολύ επικίνδυνο για να επιστρέψουν στα σπίτια τους οι Ισραηλινοί άμαχοι, το Ισραήλ θα έπρεπε να αποφασίσει αν θα εξαπολύσει χερσαία επίθεση, πιθανώς για να καταλάβει μια λωρίδα γης που θα λειτουργήσει ως ζώνη ασφαλείας.
Το Ισραήλ έχει εισβάλει στο Λίβανο στο παρελθόν. Το 1982 οι δυνάμεις του έφτασαν στη Βηρυτό για να προσπαθήσουν να σταματήσουν τις επιδρομές των Παλαιστινίων στο Ισραήλ. Αναγκάστηκαν σε μια άδοξη υποχώρηση μπροστά στην οργή στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, αφού τα ισραηλινά στρατεύματα κράτησαν την περίμετρο καθώς οι Λιβανέζοι χριστιανοί σύμμαχοί τους σφαγίαζαν Παλαιστίνιους αμάχους στους προσφυγικούς καταυλισμούς Σάμπρα και Σατίλα στη Βηρυτό.
Μέχρι τη δεκαετία του 1990 το Ισραήλ εξακολουθούσε να καταλαμβάνει μια ευρεία ζώνη λιβανέζικης γης κατά μήκος των συνόρων. Οι σημερινοί Ισραηλινοί στρατηγοί ήταν τότε νέοι αξιωματικοί, οι οποίοι πολέμησαν εναντίον της Χεζμπολάχ, η οποία δυνάμωνε καθώς αγωνιζόταν για να εκδιώξει το Ισραήλ. Ο Εχούντ Μπαράκ, τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ και πρώην αρχηγός του επιτελείου του Ισραηλινού Στρατού, αποχώρησε από τη λεγόμενη «ζώνη ασφαλείας» το 2000. Αποφάσισε ότι δεν έκανε το Ισραήλ πιο ασφαλές και στοίχιζε στο Ισραήλ τις ζωές πολλών στρατιωτών.
Το 2006 μια κακά σχεδιασμένη επιδρομή της Χεζμπολάχ πέρα από τα τεταμένα και εξαιρετικά στρατιωτικοποιημένα σύνορα σκότωσε και αιχμαλώτισε Ισραηλινούς στρατιώτες. Μετά το τέλος του πολέμου, ο Χασάν Νασράλα είπε ότι δεν θα επέτρεπε την επιδρομή αν είχε συνειδητοποιήσει τι θα έκανε το Ισραήλ σε αντάλλαγμα. Ο Eχούντ Ολμέρτ τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ, ξεκίνησε πόλεμο.
Αρχικά το Ισραήλ ήλπιζε ότι η αεροπορική δύναμη θα σταματούσε τις επιθέσεις με ρουκέτες στο Ισραήλ. Όταν δεν το έκανε, χερσαία στρατεύματα και τανκς ξαναγύρισαν πίσω από τα σύνορα. Ο πόλεμος ήταν καταστροφή για τους Λιβανέζους πολίτες. Αλλά την τελευταία ημέρα του πολέμου, η Χεζμπολάχ εξακολουθούσε να εκτοξεύει ρουκέτες στο Ισραήλ.
Πόλεμοι παρόντες και μελλοντικοί
Οι διοικητές του Ισραήλ γνωρίζουν ότι η είσοδος στον Λίβανο θα ήταν πολύ μεγαλύτερη στρατιωτική πρόκληση από την καταπολέμηση της Χαμάς στη Γάζα. Η Χεζμπολάχ έχει επίσης κάνει σχέδια από το τέλος του πολέμου του 2006 και θα πολεμούσε στο εσωτερικό του, στο νότιο Λίβανο, ο οποίος έχει άφθονο απόκρημνο, λοφώδες έδαφος που ταιριάζει στον ανταρτοπόλεμο.
Το Ισραήλ δεν κατάφερε να καταστρέψει όλες τις σήραγγες που έσκαψε η Χαμάς στη Γάζα. Στα σύνορα του νότιου Λιβάνου, η Χεζμπολάχ έχει περάσει τα τελευταία 18 χρόνια προετοιμάζοντας σήραγγες και θέσεις σε συμπαγή βράχια. Διαθέτει ένα τρομερό οπλοστάσιο, το οποίο προμηθεύεται από το Ιράν. Σε αντίθεση με τη Χαμάς στη Γάζα, μπορεί να ανεφοδιαστεί από ξηρά μέσω της Συρίας.
Το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, μια δεξαμενή σκέψης στην Ουάσιγκτον, εκτιμά ότι η Χεζμπολάχ έχει περίπου 30.000 ενεργούς μαχητές και έως και 20.000 εφέδρους, κυρίως εκπαιδευμένους ως κινητές μικρές μονάδες ελαφρού πεζικού. Πολλοί από τους άνδρες της έχουν μαχητική εμπειρία πολεμώντας υπέρ του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία. Οι περισσότερες εκτιμήσεις λένε ότι η Χεζμπολάχ διαθέτει μεταξύ 120.000 και 200.000 πυραύλων και ρουκετών, που κυμαίνονται από πυροβόλα όπλα έως όπλα μεγαλύτερου βεληνεκούς που θα μπορούσαν να πλήξουν πόλεις του Ισραήλ.
Το Ισραήλ μπορεί να εικάζει ότι η Χεζμπολάχ δεν θα τα χρησιμοποιήσει όλα, φοβούμενο ότι η ισραηλινή αεροπορία θα κάνει στον Λίβανο ό,τι έκανε στη Γάζα, μετατρέποντας ολόκληρες πόλεις σε ερείπια και σκοτώνοντας χιλιάδες αμάχους. Το Ιράν μπορεί να μην θέλει η Χεζμπολάχ να χρησιμοποιήσει όπλα που θα ήθελε να κρατήσει ως ασφάλιση έναντι μιας ισραηλινής επίθεσης στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Αυτό είναι άλλο στοίχημα. Η Χεζμπολάχ μπορεί να αποφασίσει να χρησιμοποιήσει περισσότερο από το οπλοστάσιό της πριν το καταστρέψει το Ισραήλ.
Με τον πόλεμο να συνεχίζεται στη Γάζα και τα αυξανόμενα επίπεδα βίας στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, το Ισραήλ θα έπρεπε επίσης να σκεφτεί ένα τρίτο μέτωπο εάν εισέβαλε στον Λίβανο. Οι στρατιώτες του έχουν κίνητρο, είναι καλά εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι, αλλά οι εφεδρικές μονάδες που παρέχουν μεγάλο μέρος της μαχητικής δύναμης του Ισραήλ αισθάνονται ήδη την πίεση μετά από ένα χρόνο πολέμου.
Διπλωματικό αδιέξοδο
Οι σύμμαχοι του Ισραήλ, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν θέλουν να κλιμακώσει το Ισραήλ τον πόλεμο με τη Χεζμπολάχ και δεν θέλουν να εισβάλει στον Λίβανο. Επιμένουν ότι μόνο η διπλωματία μπορεί να κάνει τα σύνορα αρκετά ασφαλή ώστε οι άμαχοι να επιστρέψουν στα σπίτια τους και στις δύο πλευρές. Ένας Αμερικανός απεσταλμένος έχει εκπονήσει μια συμφωνία, εν μέρει βασισμένη στο ψήφισμα 1701 για την Ασφάλεια του ΟΗΕ που τερμάτισε τον πόλεμο του 2006.
Αλλά οι διπλωμάτες έχουν τα χέρια τους δεμένα αν δεν υπάρξει κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Ο Χασάν Νασράλα έχει πει ότι η Χεζμπολάχ θα σταματήσει να επιτίθεται στο Ισραήλ μόνο όταν σταματήσει ο πόλεμος στη Γάζα. Προς το παρόν, ούτε η Χαμάς ούτε οι Ισραηλινοί είναι διατεθειμένοι να κάνουν τις απαραίτητες παραχωρήσεις που θα οδηγούσαν σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα και να ανταλλάξουν ισραηλινούς ομήρους για Παλαιστίνιους αιχμαλώτους.
Καθώς οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές συνεχίζουν να σφυροκοπούν τον Λίβανο, οι άμαχοι που ήδη πάλευαν να εξασφαλίσουν τις οικογένειές τους σε μια κατεστραμμένη οικονομία αντιμετωπίζουν τρομερό πόνο και αβεβαιότητα. Ο φόβος διαπερνάει την πρώτη γραμμή. Οι Ισραηλινοί γνωρίζουν ότι η Χεζμπολάχ θα μπορούσε να τους κάνει πολύ χειρότερη ζημιά από ό,τι τον τελευταίο χρόνο.
Το Ισραήλ πιστεύει ότι έχει έρθει η ώρα να είναι επιθετικό και τολμηρό, να διώξει τη Χεζμπολάχ μακριά από τα σύνορά του. Αντιμετωπίζει όμως έναν σκληρό, καλά οπλισμένο και θυμωμένο εχθρό. Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη κρίση στη χρονιά του πολέμου από τότε που η Χαμάς επιτέθηκε στο Ισραήλ και αυτή τη στιγμή τίποτα δεν την εμποδίσει να μετατραπεί σε κάτι πολύ χειρότερο.