Η Τουρκία θέλει να ρυθμίσει το το ντονέρ κεμπάπ, το αγαπημένο street food της Γερμανίας με την ΕΕ να μεσολαβεί σε μία σπάνια κρίση με οικονομικές αλλά και πολιτικές προεκτάσεις
Το βόειο κρέας και το κοτόπουλο περιστρέφονται αργά σε κάθετες σούβλες προτού κοπούν σε λεπτές λωρίδες. Σωροί από φρέσκες ντομάτες, λάχανο και κόκκινα κρεμμύδια λάμπουν σε ένα πολύχρωμο ταμπλό δίπλα στο κρέας.
Η σκηνή στο «Kebap With Attitude» στη μοντέρνα συνοικία Mitte του Βερολίνου είναι χαρακτηριστική για κάθε στέκι ή εστιατόριο δίπλα στο δρόμο, όπου οι μάγειρες στοιβάζουν τα υλικά σε ψωμί πίτας για να δημιουργήσουν το αγαπημένο ντόνερ κεμπάπ της πόλης. Αλλά το καθεστώς του σνακ θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο εάν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκρίνει μια προσπάθεια της Τουρκίας να ρυθμίσει το όνομα που μπορεί να πάρει νομικά το ντονέρ κεμπάπ.
Κεμπάπ: Mία βιομηχανία αξίας 3,5 δις ευρώ σε όλη την Ευρώπη
Πρόκειται για έναν κλάδο που παράγει ετήσιες πωλήσεις περίπου 2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ μόνο στη Γερμανία και 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ολόκληρη την Ευρώπη, σύμφωνα με την Ένωση Τούρκων Παραγωγών Döner στην Ευρώπη με έδρα το Βερολίνο. «Από την κυβέρνηση μέχρι τους δρόμους, όλοι τρώνε ντόνερ κεμπάπ», λέει ο Ντένιζ Μπούσολτς, ο ιδιοκτήτης του Kebap With Attitude, καθώς οι σερβιτόροι μετέφεραν παραγγελίες από την κουζίνα στους πεινασμένους πελάτες, ένα βροχερό απόγευμα Δευτέρας.
Η λέξη «döner» προέρχεται από το τουρκικό ρήμα «dönmek», που σημαίνει «γυρίζω». Το κρέας ψήνεται στη σχάρα για ώρες στη σούβλα και κόβεται σε φέτες όταν ψήνεται και γίνεται τραγανό και καφέ. Στην Τουρκία, το πιάτο ήταν αρχικά από αρνί και πωλούνταν μόνο σε πιάτο. Αλλά στη δεκαετία του 1970, Τούρκοι μετανάστες στο Βερολίνο επέλεξαν να το σερβίρουν σε πίτα και να τροποποιήσουν τη συνταγή για να το προσαρμόσου στα γούστα των Βερολινέζων
«Συνειδητοποίησαν ότι στους Γερμανούς αρέσουν τα πάντα σε ψωμί», είπε ο Μπούσολτς ο οποίος μεγάλωσε στο Βερολίνο και έχει τουρκικές ρίζες. «Και μετά είπαν, «Εντάξει, ας βάλουμε αυτό το πιάτο σε ψωμί» και έτσι δημιουργήθηκε το ντόνερ κεμπάπ σε στυλ Βερολίνου».
Τον Απρίλιο, η Τουρκία υπέβαλε αίτηση για προστασία του ντόνερ κεμπάπ υπό καθεστώς που ονομάζεται «εγγυημένη παραδοσιακή σπεσιαλιτέ». Εμπίπτει στο πλαίσιο της «προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης» που ισχύει για προϊόντα συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής, όπως η σαμπάνια από την ομώνυμη περιοχή της στη Γαλλία, αλλά μπορεί να επηρεάσει τους ιδιοκτήτες κεμπάπ, τις μεμονωμένες συνταγές τους και τους πιστούς πελάτες σε όλη τη Γερμανία.
Σύμφωνα με την πρόταση της Τουρκίας, το βόειο κρέας θα πρέπει να προέρχεται από βοοειδή ηλικίας τουλάχιστον 16 μηνών. Θα είναι μαριναρισμένο με συγκεκριμένες ποσότητες ζωικού λίπους, γιαούρτι ή γάλα, κρεμμύδι, αλάτι και θυμάρι, καθώς και μαύρες, κόκκινες και άσπρες πιπεριές. Το τελικό προϊόν κόβεται σε φέτες από την κάθετη σούβλα σε κομμάτια πάχους 3 έως 5 χιλιοστών. Το κοτόπουλο θα ρυθμίζεται με παρόμοιο τρόπο, με βάση τα αυστηρά προτεινόμενα όρια.
ΕΕ: Στις 24 Σεπτεμβρίου η κρίσιμη απόφαση
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να αποφασίσει έως τις 24 Σεπτεμβρίου εάν ισχύουν 11 αντιρρήσεις για την αίτηση, συμπεριλαμβανομένου του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Τροφίμων και Γεωργίας της Γερμανίας. Εάν το κάνει η Γερμανία και η Τουρκία θα έχουν έως και έξι μήνες για να καταλήξουν σε συμβιβασμό. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει τον τελευταίο λόγο. «Λάβαμε την αίτηση από την Τουρκία με κάποια έκπληξη», δήλωσε το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Τροφίμων και Γεωργίας της Γερμανίας στο Associated Press.
«Το κεμπάπ είναι μέρος της Γερμανίας και η ποικιλομορφία των μεθόδων παρασκευής του αντανακλά την ποικιλομορφία της χώρας μας, αυτό πρέπει να διατηρηθεί. Προς το συμφέρον των πολλών θαυμαστών στη Γερμανία, δεσμευόμαστε να διασφαλίσουμε ότι το ντονέρ κεμπάπ μπορεί να παραμείνει όπως παρασκευάζεται και τρώγεται εδώ», ανέφερε το υπουργείο.
Φαίνεται ότι τα λαχανικά, η γαλοπούλα και μερικά κεμπάπ από μοσχαρίσιο κρέας -όλα τους εξαιρετικά δημοφιλή στη Γερμανία- δεν θα επιτρέπονται πλέον βάσει της αίτησης της Τουρκίας επειδή δεν τα αναφέρει συγκεκριμένα, προκαλώντας σύγχυση στη γερμανική βιομηχανία τροφίμων.
«Το κεμπάπ ανήκει στη Γερμανία. Θα πρέπει να επιτρέπεται στον καθένα να αποφασίζει μόνος του πώς παρασκευάζεται και τρώγεται εδώ. Δεν χρειάζονται οδηγίες από την Άγκυρα», έγραψε ο Τζεμ Οζντεμίρ, ο ομοσπονδιακός υπουργός Τροφίμων και Γεωργίας της Γερμανίας που έχει επίσης τουρκικές ρίζες, στην κοινωνική πλατφόρμα X.
Ο Μπούσολτς από το «Kebap With Attitude» δεν ανησυχεί για τους πιθανούς κανονισμούς. Αν και θεωρεί οτι μπορεί να είναι ένας τρόπος για να διατηρηθεί η ποιότητα του παραδοσιακού ντόνερ κεμπάπ —καθώς έχει χαλάσει όπως λέει σε ορισμένα μέρη— πρόσθεσε ότι οι ιδιοκτήτες καταστημάτων ίσως πρέπει να αξιοποιήσουν την κληρονομιά των δημιουργικών λύσεων του Βερολίνου για να διατηρήσουν τα διευρυμένα μενού τους.
«Θα ακολουθήσουμε τον δρόμο του Βερολίνου και θα βρούμε μια λύση για να το ονομάσουμε διαφορετικά», είπε, προτείνοντας οτι θα μπορούσαν να το αποκαλούν λόγου χάρη, «σάντουιτς λαχανικών».
Πολιτική κρίση για τοι υψηλό κόστος του ντονέρ
Το Döner kebab επηρεάζει ακόμη και την πολιτική σκηνή Ο θυμός για το κόστος του κεμπάπ που έχει αυξηθεί σε διψήφιο αριθμό οδήγησε το Die Linke, το κόμμα της Αριστεράς, να ζητήσει από τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς μία «συγκράτηση τιμών» που θα είχε επιδοτήσει το φαγητό του δρόμου και θα όριζε μια μέγιστη τιμή για τους πελάτες. Ο Σολτς αρνήθηκε, αλλά επιστράτευσε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να εξηγήσει ότι το αυξανόμενο κόστος των τροφίμων προέρχεται εν μέρει από την άνοδο του ενεργειακού κόστους – το οποίο τροφοδοτείται από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ακόμη και ο Γερμανός πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαγερ ασχολήθηκε με τη «διπλωματία του ντονέρ» όταν έφερε έναν ιδιοκτήτη κεμπάπ τρίτης γενιάς, καθώς και ένα πλήρες σουβλάκι με κρέας, στην Τουρκία τον Απρίλιο. Το ταξίδι ήταν η πρώτη επίσημη επίσκεψη Γερμανού προέδρου στη χώρα εδώ και μια δεκαετία, την ώρα που ο λαϊκιστής πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θεωρείται ότι έχει όλο και πιο αυταρχικά ένστικτα. Η φήμη του Ερντογάν έχει αναγκάσει ορισμένους Τούρκους πολίτες που έχουν «κεμπαπτζίδικα» στη Γερμανία να φοβούνται να μιλήσουν ενάντια στους προτεινόμενους κανονισμούς υπό τον φόβο ότι θα αντιμετωπίσουν αντίποινα όταν πάνε σπίτι τους.
Στην ένστασή της, η Γερμανική Ένωση Ξενοδόχων και Εστιατορίων έγραψε ότι οι προτάσεις της Τουρκίας διαφέρουν από τις τυπικές γερμανικές προετοιμασίες για ντόνερ και ότι οι κανονισμοί θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε οικονομικά προβλήματα για τα κεμπάπ – καθώς και πιθανές νομικές προκλήσεις. Η γερμανική οικονομία του ντόνερ κεμπάπ δεν πρέπει να υπόκειται στους τουρκικούς κανόνες, ανέφερε η ένωση σε δήλωση.«Η ποικιλομορφία του κεμπάπ πρέπει να διατηρηθεί», είπε η ένωση.