Οι Γιαζίντι είναι μια κουρδόφωνη μειονότητα: δεν είναι Άραβες, ούτε μουσουλμάνοι και, μολονότι μονοθεϊστές, θεωρούνται «αιρετικοί» από τους φονταμενταλιστές. Επί αιώνες κατοικούσαν στα βουνά του βορειοδυτικού Ιράκ, με προπύργιο το όρος Σιντζάρ.
Λόγω των θρησκευτικών διώξεών τους οι Γιαζίντι οργανώθηκαν σε κλειστές απομακρυσμένες ορεινές περιοχές και αυτό ενίσχυσε την περιθωριοποίησή τους. Οι οργανωμένες διώξεις των Γιαζίντι χρονολογούνται από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και οι ίδιοι λένε πως έχουν πέσει θύματα 72 γενοκτονιών και προσπαθειών αφανισμού τους, υπογραμμίζει ο Μάθιου Μπάρμπερ, μελετητής της ιστορίας των Γιαζίντι, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σικάγο. «Η μνήμη της δίωξης αποτελεί βασικό συστατικό της ταυτότητάς τους», προσθέτει.
Η μειονότητα των Γιαζίντι μετρούσε 550.000 μέλη στο Ιράκ πριν από το 2014, όταν οι τζιχαντιστές σκότωσαν χιλιάδες Γιαζίντι στο όρος Σίντζαρ και απήγαγαν χιλιάδες γυναίκες και έφηβες, για να τις χρησιμοποιήσουν ως σεξουαλικές σκλάβες.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, οι δολοφονίες, τα βασανιστήρια και οι απαγωγές που διαπράχθηκαν από το Ισλαμικό Κράτος κατά των Γιαζίντι στο Ιράκ, συνιστούν εθνοκάθαρση. Οι χιλιάδες γυναίκες και κορίτσια παντρεύτηκαν διά της βίας, πουλήθηκαν έναντι 25 δολαρίων ή προσφέρθηκαν από το Ισλαμικό Κράτος σε μαχητές ή υποστηριχτές του.
«Πολλές από αυτές τις σεξουαλικές σκλάβες είναι παιδιά ή κορίτσια 14, 15 ετών ή και μικρότερα», εξηγεί η Ντονατέλα Ροβέρα, της Διεθνούς Αμνηστίας που πήρε συνεντεύξεις από δεκάδες πρώην αιχμάλωτες Γιαζίντι στο Ιράκ.
Η έκθεση του ΟΗΕ το 2017 καταγράφει φρικτές παραβιάσεις, όπως είναι οι βιασμοί, οι απαγωγές, η δουλεία και η απάνθρωπη μεταχείριση, που υφίστανται οι γυναίκες και οι έφηβες Γιαζίντι, στις περιοχές που τελούν υπό τον έλεγχο του ISIS.
Υπολογίζεται ότι περίπου 6.400 Γιαζίντι απήχθησαν από το Ισλαμικό Κράτος. Οι 3.200 διασώθηκαν ή δραπέτευσαν μόνες τους, όμως η τύχη των υπολοίπων αγνοείται μέχρι και σήμερα, σύμφωνα με τις αρχές του Ιρακινού Κουρδιστάν.
Jinwar, το ουτοπικό χωριό των γυναικών
Για τις γυναίκες Γιαζίντι έγινε το θαύμα. Βρήκαν καταφύγιο στο χωριό Jinwar (Ροζάβα, Βόρεια Συρία), μόνες, με τα παιδιά τους ή τους διασωθέντες συγγενείς τους. Στη Ροζάβα, μετά την ηρωική νίκη επί των τζιχαντιστών, οι Κούρδοι επιχειρούν το δικό τους κοινωνικό πείραμα και οικοδομούν τη δική τους ουτοπία. Σε μια περιοχή όπου οι Κούρδισσες αντάρτισσες εξακολουθούν να μάχονται με το όπλο στο χέρι στην πρώτη γραμμή για την υπεράσπιση της Ροζάβα, ταυτόχρονα, δημιουργούν ένα χώρο απόλυτης χειραφέτησης της γυναίκας. Το όνομά του είναι Οικολογικό Χωριό Jinwar. Οι κάτοικοι είναι ως επί το πλείστον γυναίκες, τα σπίτια είναι οικολογικά, πλίθινα και οι συναλλαγές γίνονται με την ανταλλαγή προϊόντων και όχι με χρήμα.
Στον πυρήνα του κοινωνικού αυτού εγχειρήματος βρίσκεται η γυναικεία αντίληψη για τη ζωή, μακριά από τους περιορισμούς της πατριαρχίας. Δημοκρατία, οικολογία και απελευθέρωση των γυναικών είναι το αίτημα και η Jineolojî (κοινωνική επιστήμη που ασχολείται με τη λύση των προβλημάτων της κοινωνίας από την οπτική γωνία των γυναικών) η μέθοδος.
Είναι ένας χώρος των γυναικών που δεν θέλουν να παντρευτούν αλλά αναζητούν μια αυτόνομη ζωή. είναι ένας χώρος των γυναικών που έχουν χάσει τους συζύγους τους και άλλους συγγενείς στον πόλεμο ή που δεν έχουν το κατάλληλο μέρος για να μείνουν στα παιδιά τους. Είναι επίσης ένας χώρος για τις γυναίκες που έχουν βιώσει – λόγω του πολέμου ή άλλης πατριαρχικής καταπίεσης – και θέλουν να ξεφύγουν από αυτό.
Το χωριό διαθέτει κοινοτικό πρόγραμμα κηπουρικής, σχολείο για παιδιά, ακαδημία γυναικών, κέντρο πολιτισμού και τεχνών και χώρο υγειονομικής περίθαλψης, με επίκεντρο τη φυσική ιατρική.
Το Jinwar είναι μια κοινότητα γυναικών, που δημιουργήθηκε από τις γυναίκες της τοπικής κυβέρνησης των Κούρδων για να δημιουργήσει ένα χώρο όπου οι γυναίκες μπορούν να ζήσουν «χωρίς τους περιορισμούς των καταπιεστικών δομών εξουσίας της πατριαρχίας και του καπιταλισμού», όπως εξηγούν στο ρεπορτάζ του Guardian.
Οι γυναίκες χτίζουν τα σπίτια τους, ψήνουν το ψωμί τους, παρακολουθούν μαθήματα για τα φυσικά φάρμακα, συζητούν, συναποφασίζουν.
Με τη φύτευση του κοινόχρηστου κήπου οι γυναίκες επιδιώκουν να δημιουργήσουν μια βάση αυτάρκειας για το χωριό αλλά και να διατηρήσουν τη σύνδεση με τη γη και το φαγητό που τρέφει ως βασικό κομμάτι της ζωής. Σε μια περιοχή οιονεί ερήμου και μονοκαλλιέργειας του σιταριού, ως αποτέλεσμα της πολιτικής των συριακών καθεστώτων για την εκβιομηχάνιση της γεωργίας από τη δεκαετία του ’70, καθώς και των πολέμων του τουρκικού κράτους κατά της περιοχής της Rojava (με στόχο την βραδεία απομάκρυνση των προμηθειών του νερού), η καλλιέργεια ενός μεγάλου οικολογικού κήπου και ενός οπωρώνα από οπωροφόρα δέντρα είναι μια πράξη έντονης αντίστασης. Θα αλλάξει την επικράτεια, θα αναβιώσει το έδαφος και θα δημιουργήσει ένα παράδειγμα για το πώς μια κοινότητα μπορεί να ζήσει και να εργαστεί με τη γη με βιώσιμο τρόπο.
«Οικοδομούμε αυτό το μέρος οι ίδιες, τούβλο, τούβλο», λέει η 35χρονη Barwa Darwish, η οποία ήρθε στο Jinwar με τα επτά της παιδιά, αφού το χωριό της στην επαρχία Deir Ezzor καταλήφθηκε από τον Isis και ο σύζυγός της σκοτώθηκε αντιστεκόμενος.
«Τώρα είμαστε ελεύθερες. Ακόμη και πριν τους τζιχαντιστές, οι γυναίκες μέναμε στο σπίτι. Στο Jinwar, όλα είναι αλλιώς» λένε.
Το χωριό αναπτύσσεται παρά την ύπαρξη εχθρών από όλες τις πλευρές: τον Isis, τα στρατεύματα του Σύρου προέδρου Άσαντ και την Τουρκία, η οποία θεωρεί τους μαχητές του Κουρδικού YPG ως τρομοκρατική οργάνωση.
Η γυναικεία επανάσταση, όπως είναι γνωστό, αποτελεί σημαντικό μέρος της φιλοσοφίας της Ροζάβα. Κάποιες από τις γυναίκες που βρίσκονται τώρα στο Jinwar έχουν εγκαταλείψει τακτοποιημένους γάμους και συντηρητικά περιβάλλοντα.
«Το χωριό αυτό είναι η καλύτερη αποκατάσταση για τα βασανιστήρια που έχουν υποστεί αυτές οι γυναίκες. Ο τόπος αυτός είναι ειρηνικός και καταφύγιο από τον πόλεμο», λέει η Nujin.
Το Jinwar δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί: οι κήποι περιμένουν τα φυτά και μια κενή βιβλιοθήκη τα βιβλία. Πίσω από το εκπαιδευτικό κέντρο υπάρχει μια πισίνα που θα γεμίσει με νερό το καλοκαίρι. Οι περισσότεροι κάτοικοι θα χρησιμοποιήσουν για πρώτη φορά πισίνα, αφού ήταν προνόμιο μόνο των ανδρών στην πλειονότητα της Μέσης Ανατολής.
Δεν είναι σαφές τι θα συμβεί όταν τα αμερικανικά στρατεύματα εγκαταλείψουν την περιοχή σε λίγους μήνες. Ωστόσο, οι ίδιες πιστεύουν ότι το Jinwar θα γίνει ένας χώρος των γυναικών, ένας χώρος όπου οι γυναίκες θα συγκεντρωθούν, θα ζήσουν και θα συνεργαστούν, βασισμένες στο όραμα μιας ελεύθερης και κοινοτικής ζωής.
