Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, μετά από 16 μήνες φαινομενικής ηρεμίας, δοκιμάστηκαν ξανά πρόσφατα με αφορμή ένα επεισόδιο στην περιοχή της Κάσου.
Της: Έπης Τρίμη
Τα γεγονότα αυτά, αν και δεν οδήγησαν σε άμεση σύγκρουση, αναδεικνύουν τις συνεχιζόμενες διαφορές και προκλήσεις στις διμερείς σχέσεις και την ένταση που υποβόσκει.
Το επεισόδιο στην Κάσο
Όλα ξεκίνησαν όταν η Τουρκία ανέπτυξε πέντε πολεμικά πλοία στην περιοχή όπου το ιταλικό πλοίο Levoli Relume πραγματοποιούσε έρευνα για την πόντιση υποβρυχίων καλωδίων. Η Τουρκία επιχείρησε να δηλώσει ότι η υφαλοκρηπίδα της περιοχής είναι τουρκική πέραν των έξι μιλίων από το νησί. Η Ελλάδα αντέδρασε άμεσα με την αποστολή πολεμικών πλοίων για να υποστηρίξει τις έρευνες του ιταλικού πλοίου, τονίζοντας ότι οι έρευνες διεξάγονται βάσει ελληνικών Navtex και εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων.
Οι έρευνες του σκάφους πραγματοποιούνται σύμφωνα με ελληνικές Navtex που εξέδωσε ο σταθμός του Ηρακλείου και αφορούν περιοχή των ελληνικών χωρικών υδάτων, εκτός από ένα σημείο που βρίσκεται μόλις μισό μίλι έξω από τα 6 μίλια από την Κάρπαθο. Αυτή η περιοχή εμπίπτει στη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για τη μερική οριοθέτηση ΑΟΖ, μια συμφωνία που τέμνει το παράνομο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, το οποίο οι Τούρκοι προσπαθούν να υποστηρίξουν και με την παρουσία των πολεμικών τους πλοίων.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές που παρακολουθούν τις κινήσεις της Άγκυρας, η παρουσία των τουρκικών πολεμικών πλοίων είναι μια προσπάθεια δήλωσης των θέσεών τους. «Η θεώρησή μας παραμένει ίδια και δεν αλλάζει η πολιτική μας. Απαντάμε λέγοντας ότι επιδιώκουμε τη διατήρηση του κλίματος διαλόγου. Δεν σημαίνει συμφωνία και αφέλεια. Δεν μπαίνουν ζητήματα κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Οι διπλωματικές ενέργειες
Οι διπλωματικοί δίαυλοι επικοινωνίας ενεργοποιήθηκαν άμεσα για την αποτροπή της κλιμάκωσης της κρίσης. Το επεισόδιο αυτό οδήγησε στην ενεργοποίηση του μηχανισμού αποδέσμευσης σε υψηλό πολιτικό επίπεδο, με τις διαβουλεύσεις να πραγματοποιούνται μέσω των “κόκκινων” τηλεφώνων μεταξύ των δύο πλευρών. Η ελληνική πλευρά τόνισε ότι η κατάσταση ήταν υπό έλεγχο και ότι οι έρευνες θα ολοκληρωθούν κανονικά σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα.
Συνάντηση Κορυφής και προοπτικές
Παρά την πρόσφατη ένταση, οι ηγέτες των δύο χωρών, Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, συνεχίζουν να εργάζονται για τη βελτίωση των σχέσεων. Οι συναντήσεις τους, όπως αυτή που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, αποσκοπούν στην προώθηση ενός θετικού κλίματος και στην επίτευξη συμφωνιών σε τομείς όπως η οικονομία, η υγεία, η εκπαίδευση και ο τουρισμός.
Αυτό που σε πρώτο χρόνο φαίνεται είναι πως η πρόσφατη ένταση δείχνει ότι, ενώ υπάρχουν σημαντικά βήματα προς τη βελτίωση των σχέσεων, οι διαφορές παραμένουν βαθιές. Η συνεχιζόμενη χρήση διπλωματικών διαύλων και η προθυμία για διάλογο είναι κρίσιμες για την αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης και την προώθηση της σταθερότητας στην περιοχή.
Οι προσπάθειες για διάλογο και συμφωνίες σε επιμέρους ζητήματα συνεχίζονται, αν και η επίλυση των βασικών διαφορών, όπως η οριοθέτηση της ΑΟΖ, παραμένει δύσκολη.