Εκλογές στη Γαλλία: Πώς ο μεγιστάνας Βενσάν Μπολορέ οδήγησε στην άνοδο του «λεπενισμού» στη Γαλλία. O «Γάλλος Μέρντοχ» ενισχύει με τα Μέσα του την υπερσυντηρητική, εθνικιστική δεξιά και αγνοεί τους νόμους για τα μέσα ενημέρωσης
Ο Γάλλος μεγιστάνας Βενσάν Μπολορέ έθεσε την εκτεταμένη αυτοκρατορία των μέσων ενημέρωσης στην υπηρεσία της εθνικιστικής δεξιάς της χώρας, επιταχύνοντας μια στροφή προς τα δεξιά στη γαλλική πολιτική. Τραβώντας τα νήματα από τα παρασκήνια όπως ο Ρούπερτ Μέρντοκ, ο δισεκατομμυριούχος ενίσχυσε τις πιθανότητες νίκης της «Εθνικιστικής Συσπείρωσης» (RN) της Λεπέν ενόψει των βουλευτικών εκλογών της Κυριακής.
Όταν ο ηγέτης των συντηρητικών Ρεπουμπλικανών Ερίκ Σιοτί σχεδίασε τη συμμαχία του με τη Mαρίν Λεπέν, καταστρέφοντας δεκαετίες γκωλικής παράδοσης δεν συμβουλεύτηκε κανέναν από τους ανώτερους συναδέλφους του στο κόμμα – ούτε καν τον Νικολά Σαρκοζί, τον τελευταίο από την πολιτική οικογένειά του που υπηρέτησε ως Γάλλος πρόεδρος.
Αντίθετα, το πρωί αφότου ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προκήρυξε πρόωρες εκλογές στις 9 Ιουνίου, ο Σιοτί επισκέφθηκε τον Μπολορέ, τον Γάλλο Κροίσο που έχτισε μια τεράστια αυτοκρατορία μέσων ενημέρωσης ακριβώς για να δημιουργήσει μια τέτοια συμμαχία. Ο σκοπός της επίσκεψής του, όπως αποκάλυψε η γαλλική εφημερίδα Le Monde, ήταν να «ενορχηστρώσει τη συμμαχία με το κόμμα RN της Λεπέν και να προετοιμαστεί για την αντίδραση που ήταν βέβαιο ότι θα προκαλούσε» Όταν ο Σιοτί το ανακοίνωσε την επόμενη μέρα, προκαλώντας έντονη καταδίκη από στελέχη του κόμματος, η αυτοκρατορία των μέσων ενημέρωσης του Μπολορέ ήταν έτοιμη να συσπειρωθεί προς υπεράσπισή του.
«Ο Έρικ Σιότι άκουσε τους υποστηρικτές της βάσης. Συμβαίνει, μερικές φορές, σε έναν πολιτικό ηγέτη», είπε ο Πασκάλ Προ ένας από τους εκφωνητές-σταρ του Μπολορέ στον κορυφαίο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό του μεγιστάνα CNews. Συνέχισε να τα βάζει με τους επικριτές του Σιοτί, ισχυριζόμενος ότι η απόρριψη μιας συμμαχίας με τη Λεπέν αποδεικνύει ότι είναι «εκτός επαφής, στερούνται θάρρους, δεν έχουν μέλλον και είναι ξεκάθαρα ανίκανοι να καταλάβουν τίποτα, περισσότερο από όλους τους ψηφοφόρους τους».
Εν τω μεταξύ, στον ραδιοφωνικό σταθμό Europe 1 που ανήκει στον Μπολορέ, ο επικεφαλής της συντηρητικής εφημερίδας Le Figaro επέκρινε την «ανεξιχνίαστη έκρηξη του αισθήματος κατά του Σιοτί», αναφέροντας το πρόσφατο εκλογικό ρεκόρ των «παλιών βαρόνων» της δεξιάς. Οι Ρεπουμπλικανοί είτε θα συνεργαστούν με την Εθνική Συσπείρωση πρόσθεσε ο Αλέξις Μπρεζέ, είτε είναι καταδικασμένοι να εξαφανιστούν.
Το Europe 1 άφησε χώρο για έναν άλλο τηλεοπτικό παρουσιαστή του Μπολορέ, τον Σιρίλ Ανουνά, ο οποίος προσπάθησε ενεργά να υποστηρίξει μια ευρύτερη συμμαχία δεξιών κομμάτων στο δημοφιλές του talk show «Touche pas à mon poste». Στις 13 Ιουνίου κάλεσε το «δεξί χέρι» της Λεπέν και πιθανό νέο πρωθυπουργό, Ζορντάν Μπαρντελά να αφήσει να μιλήσει η καλεσμένη του απο το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα Reconquête, Σάρα Κνάφο, προτρέποντάς την να παρακαλέσει τον Μπαρντελά για συμμαχία.
Προσωπική νίκη για τον Μπολορέ
Η 31χρονη Κναφό είναι η σύντροφος του Γάλλου παρουσιαστή Eρίκ Ζεμούρ και εξελέγη Ευρωβουλευτής με το κόμμα τπυ Ενώ ο Ζεμούρ δεν έφτασε ποτέ στο μέγαρο των Ηλυσίων, η ασυναγώνιστη έκθεσή του στα μέσα ενημέρωσης εξασφάλισε ότι τα προτιμώμενα θέματα της ευρωσκεπτικιστικής, υπερσυντηρητικής δεξιάς- η μετανάστευση, το έγκλημα και η απειλή από το Ισλάμ – θα κυριαρχήσουν στην πολιτική συζήτηση. Επίσης, θόλωνε περαιτέρω τη γραμμή μεταξύ των κυρίαρχων συντηρητικών, παρέχοντας εύφορο έδαφος για την «union des droites» (συμμαχία των δεξιών φατριών) που ήταν εδώ και καιρό το μεγάλο στοίχημα του Μπολορέ.
«Η ένωση της γαλλικής δεξιάς και η επαναφορά της στην εξουσία ήταν πάντα ο κύριος στόχος του Μπολορέ», λέει ο Αλεξις Λεβριέ, ιστορικός των μέσων ενημέρωσης που διδάσκει στο Université de Reims Champagne Ardennes. «Αυτό σημαίνει να καταρρίψουμε τους φραγμούς που κράτησαν από καιρό την κεντρώα και την υπερσυντητική δεξιά χώρια – και να βρούμε αξιόπιστους υπολοχαγούς, όπως ο Ερίκ Σιοτί, για να γεφυρώσουν το χάσμα», προσθέτει.
Ενώ η συμμαχία του Σιοτί με τη Λεπέν συναντά αντίσταση από σχεδόν όλα τα μεγάλα στελέχη του κόμματός, οι έρευνες ψηφοφόρων δείχνουν ότι η κίνηση μπορεί να αποδώσει. Οι δημοσκόποι λένε ότι το κόμμα της Λεπέν, που υποστηρίζεται από τον Σιοτί και λίγους οπαδούς του, είναι έτοιμο να κερδίσει το μεγαλύτερο μερίδιο ψήφων στις βουλευτικές εκλογές, πιθανώς ακόμη και να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στην κάτω βουλή της Γαλλίας του κοινοβουλίου, το οποίο διαθέτει μεγαλύτερες εξουσίες από τη Γερουσία.
«Ο Μπολορέ δεν είναι προσωπικός θαυμαστής της οικογένειας Λεπέν, αλλά πρόσφατα έχει ενθουσιαστεί με το κόμμα», λέει ο Λεβριέ. «Στον Μπαρντελά, τον οποίο η Λεπέν έχει ονομάσει ως επιλογή της για πρωθυπουργό, η Εθνική Συσπείρωση βρήκε έναν υποψήφιο που μπορεί να υποστηρίξει ο Μπολορέ». Και προσθέτει: «Από κάθε άποψη, η πιθανή νίκη της Λεπέν στην επερχόμενη ψηφοφορία θα ήταν μια προσωπική νίκη για τον Μπολορέ μια δικαίωση του τι είχε σχεδιαστεί να επιτύχει η αυτοκρατορία των μέσων ενημέρωσης του».
«Ο Γάλλος Μέρντοχ»
Ένας βαθιά συντηρητικός καθολικός από τη Βρετάνη της δυτικής Γαλλίας, ο Μπολορέ έχει αναδειχθεί ως ένας από τους πιο πετυχημένους επιχειρηματίες της Γαλλίας, συνδυάζοντας μια αυτοκρατορία μεταφορών, μέσων και διαφήμισης που εκτείνεται σε όλη την Ευρώπη και την Αφρική. Την τελευταία δεκαετία, έχει σταδιακά επεκτείνει τα μέσα ενημέρωσης του στη Γαλλία για να συμπεριλάβει τηλεοπτικά κανάλια, ραδιοφωνικό σταθμό, περιοδικά, τον κορυφαίο εκδοτικό οίκο της Γαλλίας, τη μεγαλύτερη ταξιδιωτική αλυσίδα λιανικής και, πιο πρόσφατα, την πιο γνωστή κυριακάτικη εφημερίδα.
Οι εξαγορές που έκανε ακολούθησαν μια στρατηγική, λέει η Aλεξάνδρα Κολινό της ομάδας υπεράσπισης των μέσων ενημέρωσης Un Bout des Médias. «Η στρατηγική είναι να αγοράζεις καθιερωμένους τίτλους και να αδειάζεις τα δημοσιογραφικά τους δωμάτια, μετακομίζοντας σαν ερημίτης σε άδειο κέλυφος», εξηγεί. «Η προηγουμένως αποκτηθείσα αξιοπιστία του κελύφους στη συνέχεια αξιοποιείται για να προωθηθεί μια ριζικά διαφορετική ατζέντα».
Αφού εξαγόρασε το ειδησεογραφικό κανάλι iTélé, μέρος του ομίλου Canal+, ο μεγιστάνας που προκάλεσε απεργία ρεκόρ 31 ημερών το 2016, απαλλάχθηκε από το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού και το μετέτρεψε σε μια συντηρητική πλατφόρμα που οι επικριτές βάφτισαν «Γαλλικό Fox News». Το CNews είναι πλέον το πιο δημοφιλές ειδησεογραφικό κανάλι της Γαλλίας – αν και πολλοί επικριτές του λένε ότι το «κανάλι γνώμης» είναι μια πιο ακριβής περιγραφή.
Η εξαγορά της Journal du dimanche (JDD) οδήγησε σε ακόμη μεγαλύτερη απομάκρυνση προσωπικού πέρυσι μετά τον διορισμό ενός αμφιλεγόμενου αρχισυντάκτη του οποίου η προηγούμενη θητεία στο συντηρητικό περιοδικό Valeurs Actuelle περιλάμβανε καταδίκη για ρατσιστική ρητορική μίσους. Είχε δημοσιεύσει κινούμενα σχέδια που απεικονίζουν έναν μαύρο βουλευτή ως σκλάβο με αλυσίδες.
Aλλαξε το τοπίο των γαλλικών Μέσων ενημέρωσης
Η επιθετική επέκταση του δισεκατομμυριούχου στα μέσα ενημέρωσης έχει προκαλέσει συγκρίσεις με τον μεγιστάνα των μέσων ενημέρωσης Ρούπερτ Μέρντοχ, του οποίου τα ειδησεογραφικά μέσα στην Αυστραλία, τη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αλλάξει ριζικά τα μέσα ενημέρωσης και τα πολιτικά τοπία αυτών των χωρών.
Και στις δύο περιπτώσεις, ο Λεβριέ επεσήμανε μια σαφή πρόθεση να ωθήσει τη συζήτηση σε μια κοινωνικά συντηρητική κατεύθυνση, τραβώντας τα νήματα από τα παρασκήνια και αποφεύγοντας τα φώτα της δημοσιότητας. «Ο Mέρντοχ είναι ξεκάθαρα το μοντέλο του Μπολορέ», λέει. «Και οι δύο έχουν τεράστιους και διαφοροποιημένους ομίλους μέσων ενημέρωσης. Και οι δύο στοχεύουν να κερδίσουν εκλογές χωρίς ποτέ να διεκδικήσουν αξιώματα».
Στην περίπτωση του Μπολορέ, η κλίμακα των περιουσιακών του στοιχείων και η ιδεολογική του κλίση έχουν δημιουργήσει μια άνευ προηγουμένου κατάσταση για τη Γαλλία, προσθέτει ο Λεβριέ «Ποτέ πριν δεν είχε συγκεντρωθεί τόση επιρροή στα χέρια ενός ανθρώπου», λέει. «Και ποτέ πριν δεν έχει χρησιμοποιηθεί τέτοια επιρροή για την προώθηση μιας τόσο ακραίας ατζέντας».
Από το 2022, ο Μπολορέ έχει εμφανιστεί δύο φορές ενώπιον κοινοβουλευτικών επιτροπών που διερευνούν την άνευ προηγουμένου συγκέντρωση στο τοπίο των μέσων ενημέρωσης της Γαλλίας. Και στις δύο περιπτώσεις υιοθέτησε έναν δήθεν αδιάφορο τόνο καθώς υποτίμησε τα περιουσιακά του στοιχεία και αρνήθηκε οποιοδήποτε πολιτικό κίνητρο.
«Δεν έχω καμία εξουσία να διορίζω ανθρώπους σε αυτά τα κανάλια», είπε σε πάνελ της Γερουσίας όταν ρωτήθηκε για το ρόλο του στις πολλές παραιτήσεις και απολύσεις υψηλού προφίλ που τάραξαν τον όμιλο μέσων ενημέρωσης Canal+ μετά την εξαγορά του το 2015. Πρόσθεσε: «Μερικοί δημοσιογράφοι έφυγαν, άλλοι επέστρεψαν. Είναι σαν την παλίρροια του ωκεανού στην πατρίδα μου τη Βρετάνη».
Οι αναλυτές αποδίδουν τη δράση του σε χαλαρό νομικό πλαίσιο, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου χρονολογείται από το 1986, επειδή επέτρεψε σε ανθρώπους όπως ο Μπολορέ να συγκεντρώνουν τους πόρους των μέσων ενημέρωσης και να υπαγορεύουν τη βούλησή τους. Οι εποπτικές αρχές των μέσων ενημέρωσης δέχονται επίσης επικρίσεις για την αποτυχία τους να καταστείλουν τα μέσα ενημέρωσης του Μπολορέ -συγκεκριμένα το CNews- για την παραβίασή των κανόνων δημόσιας ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης.
Το «Γαλλικό Fox News» αναφέρει οτι υιοθετεί μια εναλλακτική στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης που καταπνίγονται από την πολιτική ορθότητα, ισχυριζόμενο ότι προσφέρει στο γαλλικό κοινό αυτό που πραγματικά θέλει. Οι επικριτές, ωστόσο, λένε ότι το κανάλι έχει παραβιάσει επανειλημμένα τους όρους μιας συμφωνίας αδειοδότησης που ισχύει για τα δωρεάν ειδησεογραφικά δίκτυα της Γαλλίας, απαιτώντας από αυτά να παρέχουν ισορροπημένη κάλυψη.
Στην ξέφρενη προεκλογική εκστρατεία των τελευταίων εβδομάδων, οι άνθρωποι του Μπολορέ έχουν εντείνει τις επιθέσεις τους ενάντια στο αριστερό Νέο Λαϊκό Μέτωπο, το οποίο έχει αναδειχθεί ως ο κύριος αντίπαλος της Λεπέν. Κάποιοι έχουν χαρακτηρίσει την αριστερά ως «αντι-Γαλλία» και «κόμμα των ξένων», απηχώντας τη ρητορική σκοτεινών ετών.