Κάθε φορά που επιτρέπουμε σε κάποιον άλλον άνθρωπο που έχουμε διαλέξει να πλησιάσει τόσο πολύ στη ζώνη του προσωπικού μας χώρου έχουμε δύο επιλογές: ή η συνάντηση αυτή θα γίνει αφορμή να αναπτυχθούμε μαζί ή απλώς θα πενθήσουμε στα συντρίμμια μιας ψευδαίσθησης.
Οι συντροφικές σχέσεις είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόσκληση για την ανθρώπινη ωρίμανση. Μάλλον επειδή συνδυάζουν με έναν τρόπο απόλυτα μοναδικό την εγγύτητα και την επιλογή. Κάθε φορά που επιτρέπουμε σε κάποιον άλλον άνθρωπο που έχουμε διαλέξει να πλησιάσει τόσο πολύ στη ζώνη του προσωπικού μας χώρου έχουμε δύο επιλογές: ή η συνάντηση αυτή θα γίνει αφορμή να αναπτυχθούμε μαζί ή απλώς θα πενθήσουμε στα συντρίμμια μιας ψευδαίσθησης.
Στη συνέχεια του άρθρου θα προσπαθήσουμε να αυξήσουμε τις πιθανότητες να είναι η σχέση με τον/την σύντροφό σας μια συναρπαστική εμπειρία συνάντησης που θα προωθήσει την προσωπική ανάπτυξη και των δύο σας. Προτείνουμε λοιπόν να δοκιμάσετε τα παρακάτω:
1. Σκεφτείτε τι είναι αυτό που βρίσκετε σήμερα ελκυστικό σε αυτόν τον άνθρωπο.
Είτε μας αρέσει είτε όχι είναι στη φύση μας ως άνθρωποι να αλλάζουμε συνεχώς, με κάθε νέα εμπειρία που συναντάμε. Είναι λοιπόν σίγουρο ότι ο/η σύντροφος σας είναι σήμερα πολύ διαφορετικός άνθρωπος από ότι όταν συναντηθήκατε για πρώτη φορά. Αυτό οφείλεται σε όλα όσα έχει ζήσει από τότε και φυσικά στο ότι είστε μαζί. Είναι, λοιπόν, πολύ βοηθητικό και για τους δύο σας, αντί να αναπολείτε τι σας τράβηξε σε εκείνον/εκείνη κάποτε, νιώθοντας ίσως απογοήτευση που σήμερα είναι αλλιώς τα πράγματα, να αναζητήσετε τι σας κάνει να συνεχίζετε να τον/την επιλέγετε σήμερα, με άλλα λόγια τι βρίσκεται ελκυστικό, ενδιαφέρον, όμορφο στο ταίρι σας όπως είναι σήμερα.
Φτιάξτε μια λίστα με τα χαρακτηριστικά του/της που αξιολογείτε θετικά. Προσπαθήστε να τα περιγράψετε με κάθε λεπτομέρεια. Σκεφτείτε συγκεκριμένες στιγμές που σας έκανε να τα θαυμάσετε. Αναρωτηθείτε με ποιόν τρόπο τα χαρακτηριστικά αυτά μπορούν να επηρεάσουν θετικά εσάς και την σχέση σας. Τέλος, αν θέλετε, μοιραστείτε αυτές τις σκέψεις με τον/την σύντροφό σας, το μοίρασμα θα δυναμώσει τη σύνδεση μεταξύ σας και θα προσφέρει ευχάριστα συναισθήματα στο ταίρι σας αλλά και σε εσάς.
2. Δείξτε ενδιαφέρον για ότι γεμίζει τη ζωή του
Δεν υπάρχει πιο αποτελεσματικός τρόπος να συνδεθούμε με έναν άνθρωπο ή να καλλιεργήσουμε την σχέση μας μαζί του από το να δείξουμε γνήσιο ενδιαφέρον για ότι είναι σημαντικό για εκείνον/εκείνη. Ίσως βέβαια με την πρώτη ματιά κάποια από τα ενδιαφέροντά του/της να σας φαίνονται βαρετά, όμως αν μάθετε κάτι περισσότερο για αυτά, τότε ίσως κατανοήσετε τι τον/την συγκινεί τόσο. Επίσης μαθαίνοντας για όσο τον/την ενδιαφέρουν θα τον/την γνωρίσετε καλύτερα σαν άνθρωπο και θα τον/την βοηθήσετε να καταλάβει ότι πραγματικά ενδιαφέρεστε για εκείνον.
Δώστε του/της χρόνο να σας μιλήσει για ότι βρίσκει ενδιαφέρον. Για τη δουλεία του/της, για την αγαπημένη του/της ταινία, για τα χόμπι του/της, για τη μόδα, για το ποδόσφαιρο. Κάντε ερωτήσεις όπως: «Τι σου αρέσει περισσότερο στο…» , «Πώς και διάλεξες να…». Όσο θα κάνετε αυτή τη συζήτηση θυμηθείτε. Μην επικρίνετε συνήθειες και επιθυμίες που δεν μοιάζουν με τις δικές σας. Αντιμετωπίστε τες με αληθινή περιέργεια, προσπαθήστε να μάθετε για αυτές να τις καταλάβετε και κυρίως μην φοβάστε να παραδεχτείτε ότι κάτι σας ξενίζει.
Η έλλειψη εξοικείωσης ποτέ δεν ενοχλεί, οι αξιολογικές κρίσεις πληγώνουν. Τα προβλήματα ξεκινούν όταν ο άλλος/η άλλη νιώθει ότι επικρίνουμε και απορρίπτουμε κάτι που είναι σημαντικό για εκείνον/εκείνη.
3. Ζητήστε με καθαρότητα αυτό που χρειάζεστε
Πολλές φορές στις σχέσεις κάνουμε το λάθος να περιμένουμε από τον άλλον να προβλέψει τις επιθυμίες και τις ανάγκες μας. Στην πραγματικότητα όμως η ευθύνη να τις αναγνωρίσουμε και να τις εκφράσουμε είναι δική μας. Ζητήστε λοιπόν ότι χρειάζεστε αναγνωρίζοντας ότι είναι δική σας ανάγκη ή επιθυμία. Αποφύγετε να το παρουσιάσετε σαν υποχρέωση του/ της συντρόφου σας.
Πείτε για παράδειγμα: «Θέλω να σου μιλήσω» αντί να γκρινιάξετε «Μα γιατί αδιαφορείς τόσο για μένα» Πείτε «Θέλω να με αγκαλιάζεις πιο συχνά» αντί να παραπονιέστε «Μα γιατί είσαι τόσο αδιάφορος/η» «Πείτε με πληγώνει όταν θυμώνεις!» Αντί να διαμαρτύρεστε «Πάλι τα νεύρα σου έχεις σήμερα;» .Προσοχή όμως κάθε φορά που εκφράζετε μια ανάγκη ή επιθυμία είναι καλό να θυμάστε ότι ο άλλος/ η άλλη έχει την ελευθερία να ανταποκριθεί ή όχι στο αίτημα σας. Η δική σας ελευθερία στη συνέχεια έγκειται στο να αποφασίσετε πως θα διαμορφώσετε την στάση σας μπροστά στη δική του/της απόφαση να ανταποκριθεί ή όχι στις ανάγκες και τις επιθυμίες σας.
Μπορείτε να αποφασίσετε για παράδειγμα αν αντέχετε να ζείτε με λιγότερο ενδιαφέρον ή λιγότερη εκφρασμένη τρυφερότητα από όση πιστεύετε ότι χρειάζεστε, αν μπορείτε να αντέξετε έναν οξύθυμο άνθρωπο ή αν θέλετε να διεκδικήσετε διαφορετικά αυτό που χρειάζεστε.
4. Στηρίξτε ο ένας τον άλλον σε προσωπικούς του στόχους
Κάθε στενή διαπροσωπική σχέση ανθίζει, όταν δεν καταποντίζει αλλά στηρίζει την προσωπική ανάπτυξη κάθε μέλους του ζευγαριού. Φροντίστε λοιπόν να γνωρίσετε τα προσωπικά όνειρα του/της συντρόφου σας και στηρίξτε τον όσο και όπως μπορείτε να πραγματοποιήσει ότι ονειρεύεται, ακόμα κι αν δεν είναι συμβατό με τα δικά σας θέλω. Να θυμάστε ότι μια ευτυχισμένη σχέση προϋποθέτει το κάθε μέλος της να είναι ικανοποιημένο με την προσωπική του πορεία αυτοπραγμάτωσης.
Αντίστοιχα μοιραστείτε με το ταίρι σας τα δικά σας προσωπικά όνειρα και ζητήστε του την βοήθεια και την στήριξή του για να τα πραγματοποιήσετε. Η αλληλοϋποστήριξη θα ενδυναμώσει την σχέση σας. Σε περίπτωση ωστόσο που κάτι αστοχήσει σε αυτό το επίπεδο επικοινωνίας πάρτε τις δικές σας αποφάσεις για το τι συνιστά για εσάς καλή ισορροπία ανάμεσα στο εγώ και στο εμείς και αναλάβετε την αντίστοιχη ευθύνη.
Για παράδειγμα μπορεί οι προσωπικοί σας επαγγελματικοί στόχοι να απαιτούν να ζήσετε για κάποιο διάστημα σε χώρα του εξωτερικού όμως ο/η σύντροφο σας να μην μπορεί να αντέξει μια τέτοια επιλογή. Η απόφασή του εφόσον είναι ξεκάθαρη, δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Σε αυτή την περίπτωση η ελευθερία της επιλογής και η ευθύνη της απόφασης μένει σε εσάς.
5. Μπείτε στα παπούτσια του/της
Όταν γνωριζόμαστε με κάποιον/κάποια ως ενήλικες ο καθένας από εμάς κουβαλάει μια διαφορετική προσωπική ιστορία. Αυτό πολλές φόρες μας κάνει να κοιτάμε τη ζωή από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Όταν λοιπόν η άποψη του άλλου μας ξενίζει ιδιαίτερα είναι σημαντικό να κάνουμε μια προσπάθεια να συνδέσουμε την στάση του με τις προηγούμενες εμπειρίες και τα βιώματα του.
Να προσπαθούμε να δούμε τον κόσμο με τα δικά του μάτια. Όχι απαραίτητα για να δικαιολογήσουμε τις πράξεις του και σε καμία περίπτωση για να ανεχθούμε παραβιαστικές συμπεριφορές όσο για να κατανοήσουμε τι συμβαίνει και να διαμορφώσουμε ανάλογα την στάση μας.
Αν για παράδειγμα ο σύντροφός μας είναι κακοποιητικός. Το να δούμε ότι η συμπεριφορά του συνδέεται με το ότι ως παιδί έζησε σε κακοποιητικό περιβάλλον δεν θα πρέπει να μας οδηγήσει στο να ανεχόμαστε τα βίαια ξεσπάσματα, Μπορεί, όμως, να μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι η αληθινή αιτία του κακού δεν είναι οι εκάστοτε μικροαφορμές αλλά κάτι που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Αφού λοιπόν δεν μπορούμε να αλλάξουμε την αιτία της συμπεριφοράς μένει να αποφασίσουμε την αντίδραση μας σε αυτήν.
6. Θέστε κοινούς στόχους –δημιουργήστε μαζί!
Πέρα από την αλληλοϋποστήριξη στους προσωπικούς στόχους του κάθε μέλους, κάθε πετυχημένο ζευγάρι χρειάζεται να έχει κοινούς στόχους που οι δύο σύντροφοι τους υπηρετούν μαζί με χαρά και ενθουσιασμό. Οι κοινοί σας στόχοι θα σας δώσουν την ευκαιρία να βιώσετε περισσότερο την συμπληρωματικότητα σας, να συνεργαστείτε και να ονειρευτείτε ένα κοινό μέλλον. Οι κοινοί στόχοι μπορεί να αφορούν πολύ απλά πράγματα όπως η προετοιμασία ενός κοινού γεύματος ή ο σχεδιασμός μιας απόδρασης για το σαββατοκύριακο ως πιο μακροπρόθεσμα και δευσμετικά σχέδια όπως η απόκτηση ενός κοινού σπιτιού.
7. Προστατεύστε τη σχέση από παρεμβολές τρίτων ατόμων
Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για τις σχέσεις των ζευγαριών είναι οι παρεμβάσεις τρίτων ατόμων στον προσωπικό χώρο των συντρόφων. Χρειάζεται λοιπόν να προστατεύετε την σχέση σας από τις παρεμβάσεις άλλων ανθρώπων ακόμα κι αν αυτές γίνονται με εξαιρετικά καλή πρόθεση. Γι να το πετύχετε αυτό επικοινωνήστε ανοιχτά τις διαφωνίες σας στον/στην σύντροφό σας και κάντε ότι είναι δυνατόν ώστε να λύσετε τις διαφορές σας χωρίς να αναζητήσετε συμβουλή και κατανόηση από τους συγγενείς ή τους φίλους σας.
Αν μιλάτε με άλλα άτομα για τις δυσκολίες της σχέση σας το ταίρι σας πολύ πιθανόν θα αισθανθεί ότι συμμαχείτε με κάποιον ή κάποιους άλλους εναντίον του. Σε αυτή την περίπτωση όσο υποστηρικτικά κι αν λειτουργήσουν οι άλλοι άνθρωποι η εμπλοκή τους καθ’ αυτή θα έχει δυναμιτίσει την σχέση. Γενικά λοιπόν είναι καλό να αποφεύγετε να μοιράζεστε λεπτομέρειες της σχέσης με οποιονδήποτε άλλον εκτός από τον/την σύντροφό σας. Αν κάποια στιγμή νοιώσετε ότι είναι απαραίτητο να ζητήσετε συμβουλή ή καθοδήγηση από κάποιο τρίτο άτομο για θέματα της σχέσης καλύτερα κάντε το μαζί με τον/την σύντροφο σας ή τουλάχιστον εις γνώσιν του.
Επίσης σε κάθε περίπτωση προσπαθήστε να επιλέξετε κάποιον που μπορεί να κρατάει ίση απόσταση και από εσάς και το ταίρι σας χωρίς να μεροληπτεί υπέρ του ενός.
8. Διατηρήστε προσωπικό χώρο
Πολλές φορές ειδικά στην αρχική φάση της γνωριμίας οι δύο σύντροφοι τείνουν να εξιδανικεύουν ο ένας τον άλλον. Αυτό σε κάποιες περιπτώσεις τους ωθεί να αφοσιωθούν αποκλειστικά στο ταίρι τους, εγκαταλείποντας πρόσωπα και συνήθειες που έδιναν νόημα στη ζωή τους πριν την έναρξη της σχέσης. Η επιλογή αυτή ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την μακροπρόθεσμη πορεία της σχέσης. Χωρίς να καταλαβαίνουν οι σύντροφοι χάνουν με αυτό τον τρόπο πηγές ενέργειας που θα τους πρόσφεραν την ψυχική ανθεκτικότητα να αντιμετωπίσουν τις όποιες δυσκολίες προκύψουν αργότερα στην σχέση.
Επίσης σε μια τέτοια περίπτωση όταν με τον καιρό η ικανοποίηση που λαμβάνουν ο ένας από τον άλλον περιοριστεί είναι πολύ πιο εύκολο να κατηγορήσουν ο ένας τον άλλον για την απώλεια των φίλων και των ενδιαφερόντων τους. Για αυτό το λόγο όσο ερωτευμένος/η και αν είστε, φροντίστε να συνεχίσετε να περνάτε και μόνοι σας καλά. Κρατήστε τους δικούς σας φίλους και τα ενδιαφέροντά σας και γενικά προστατεύστε τον προσωπικό σας χώρο.
Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζετε ότι παραμένετε με τον σύντροφό σας από επιλογή και όχι από ανάγκη. Αυτό είναι προϋπόθεση για μια υγιή σχέση που θα προσφέρει σε εσάς και το ταίρι σας αληθινές στιγμές ευτυχίας.
9. Όταν κάτι πάει στραβά… κάντε κάτι άλλο
Κάθε ζευγάρι έχει τα κόκκινα κουμπιά του. Στιγμές και καταστάσεις που δοκιμάζουν την συναισθηματική ωριμότητα των συντρόφων. Αν προσέξετε καλά θα παρατηρήσετε ότι αυτές οι καταστάσεις πολύ συχνά μοιάζουν με επανάληψη του ίδιου έργου όπου ο κάθε σύντροφος χωρίς να το συνειδητοποιεί επαναλαμβάνει το δικό του ρόλο, πολύ συχνά αναπαριστώντας ασυνείδητα τον πατέρα ή τη μητέρα του. Θα αναφέρω εδώ ένα παράδειγμα από ένα αληθινό ζευγάρι.
Η σύζυγος συνειδητοποίησε και περιέγραψε το μοτίβο με τα παρακάτω λόγια: «Κάθε φορά που έρχονται στο σπίτι οι γονείς του άντρα μου η πεθερά μου εξετάζει σχολαστικά κάθε γωνία. Μόλις δει κάτι που κατά την γνώμη της δεν έκανα σωστά, αρχίζει την κριτική, εγώ γίνομαι θηρίο, εννοείται κατεβάζω μούτρα, δεν μιλάω βέβαια για να μην γίνουν τα πράγματα χειρότερα… Αλλά μόλις φεύγουν ακουγόμαστε σε όλοι τη γειτονία με τον άντρα μου».
Ακούγοντας την περιγραφή ένιωσα σαν να υπάρχει εκεί ένα έργο που επαναλαμβάνεται. Μια πεθερά που επικρίνει τη νύφη. Μια νύφη που εκφράζει το θυμό της με μη λεκτική επιθετικότητα προς την μητέρα του συζύγου της και ένα ζευγάρι που καταλήγει να τσακώνεται με αφορμή την απούσα μητέρα. Δύο γυναίκες που διεκδικούν τα πρωτεία της καλής φροντίδας του ίδιου άντρα. Έναν άντρα που ακροβατεί ανάμεσα σε δυο αγαπημένες του γυναίκες. Οι ρόλοι μοιάζουν δοσμένοι και οι ατάκες επαναλαμβανόμενες.
Πρότεινα λοιπόν στην γυναίκα να… αυτοσχεδιάσει! «Κάνε κάτι άλλο» της είπα «Την επόμενη φορά που η πεθερά σου θα σε κατακρίνει, κάνε οτιδήποτε άλλο εκτός από το να σωπαίνεις κατεβάζοντας μούτρα». «Άλλο; Σαν τι;» Απόρησε εκείνη. «Οτιδήποτε! Κάνε χιούμορ με την κριτική της! Άλλαξε θέμα! Κάνε ότι δεν την άκουσες! Πες ότι θα προσπαθήσεις να το κάνεις καλύτερα! Θύμωσε μαζί της, μίλα της πες της πόσο προσβεβλημένη αισθάνεσαι! Υπερασπίσου τις επιλογές σου! Κάνε ότι σου βγαίνει πιο εύκολα αλλά όχι αυτό που κάνεις συνήθως! Πειραματίσου!» Το αποτέλεσμα ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για όλους. Η κοπέλα την επόμενη φορά επέλεξε να αδιαφορήσει για την κριτική της πεθεράς και εκείνη ως δια μαγείας, σταμάτησε να την κρίνει. Κάποιες φορές απλώς χρειάζεται να αλλάξουμε ρόλο και όλα γίνονται απλά!
10. Αγαπήστε αυτό που γίνεστε όταν είστε μαζί!
Για να αντέξει μια σχέση πρέπει οι δύο σύντροφοι να προσπαθούν να ξαναβρίσκουν συνεχώς λόγους να είναι μαζί και να μάθουν να εξελίσσονται ο ένας με αφορμή των άλλων. Χρειάζεται να δουλεύουν για την σχέση και να αγαπούν αυτό που γίνονται όταν είναι μαζί. Ακόμα κι αν ο/η σύντροφος μας μάς ξυπνάει τον κακό μας εαυτό κάποιες στιγμές, αυτό είναι μια καλή αφορμή να δουλέψουμε για την αυτοβελτίωση μας. Για να μας δίνει χαρά μια σχέση, χρειάζεται να αναγνωρίσουμε τι δώρο φέρνει για μας το συγκεκριμένο μαζί. Πώς το εμείς είναι κάτι παραπάνω από δύο εγώ.
Μαρία Ιωαννίδου
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια