Ο ανταρτοπόλεμος δεν αποτελεί εφεύρεση της εποχής μας. Τρανταχτά παραδείγματά του υπάρχουν από την αρχαιότητα… μέχρι τις μέρες μας. Στην Ελλάδα, στους νεωτέρους χρόνους, στα 400 περίπου χρόνια της τουρκοκρατίας διεξαγόταν ένας συνεχής ανταρτοπόλεμος στα βουνά.
Το 1808 οι Ισπανοί ξεκίνησαν άγριο ανταρτοπόλεμο κατά του Μεγάλου Ναπολέοντα. Το 1809 τους μιμήθηκαν οι Αυστριακοί του Τυρόλου και το 1812 οι Ρώσοι. Πιο πρόσφατα, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε όλες σχεδόν τις κατεχόμενες από τον Άξονα χώρες αναπτύχθηκαν απελευθερωτικά, ανταρτικά κινήματα.
Στο Βιετνάμ, το ίδιο το έδαφος υποχρέωνε τους κατοίκους να καταφεύγουν σε τέτοιες τακτικές, είτε πολεμούσαν τους κινεζικούς αυτοκρατορικούς στρατούς, είτε τους Ιάπωνες, είτε τους Γάλλους αποικιοκράτες. Ο ανορθόδοξος πόλεμος κατέστη δεύτερη φύση των Βιετναμέζων μαχητών.
Μοιραία τον χρησιμοποίησαν και κατά των Αμερικανών, εφόσον οι τελευταίοι δεν μπορούσαν, για πολιτικούς λόγους, να χρησιμοποιήσουν συμβατικές τακτικές και να εισβάλλουν στο Βόρειο Βιετνάμ και εδώ πρέπει να διευκρινισθεί ότι οι Αμερικάνοι ηττήθηκαν στον πόλεμο του Βιετνάμ, ακριβώς γιατί δεν εισέβαλαν στο Βόρειο Βιετνάμ και δεν το διέλυσαν, ως κρατική οντότητα, όπως αναμφίβολα είχαν την δύναμη να πράξουν.
Δεν το έπραξαν όμως, φοβούμενοι την αντίδραση Σοβιετικών και Κινέζων. Η κλιμάκωση του πολέμου θα ήταν επικίνδυνη. Μετά την εκδίωξη των Γάλλων οι οι αντάρτες Βιέτ Κονγκ άρχισαν, από το 1957, ενέργειες στο έδαφος του Νοτίου Βιετνάμ. Η πρώτη τους ενέργεια ήταν να εκτελέσουν όσους πραγματικούς ή πιθανούς αντιπάλους τους έβρισκαν σε κάθε χωριό που εισέβαλαν.
Ο πρόεδρος και ο δάσκαλος του κάθε χωριού ήταν τα πρώτα τους θύματα. Ακολουθούσαν οι κτηματίες και κάθε αντικομμουνιστής, ή έστω ουδέτερος. Μόνο όταν επετεύχθη αυτός ο στόχος, άρχισαν τις καθαρά στρατιωτικές επιθέσεις.
Ήδη όμως με την εξόντωση της «αντιδραστικής νομεκλατούρας» στα χωριά, τους ήταν πολύ εύκολο να προβάλλουν, ανενόχλητοι την προπαγάνδα τους στα χωριά, κερδίζοντας τους αγράμματους, στη συντριπτική πλειοψηφία χωρικούς, με το μέρος τους.
Αμέσως μετά άρχισαν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις καταπόνησης του αντιπάλου και καταρράκωσης του ηθικού του. Με ενέδρες, ναρκοθετήσεις και παγιδεύσεις οδών, με βομβιστικές επιθέσεις σε στρατόπεδα και βάσεις, έδιναν την εντύπωση ότι βρισκόταν παντού.
Αντίθετα οι Νοτιοβιετναμέζοι στρατιώτες δεν ένιωθαν πουθενά ασφαλείς. Στο Βιετνάμ ουδέποτε υπήρχε μέτωπο, με την τυπική έννοια του όρου, πίσω από το οποίο υπήρχε μια ασφαλής φίλια ζώνη. Μοιραία λοιπόν το ηθικό του τραγικά εκπαιδευμένου, και τραγικότερα στελεχωμένου και διοικούμενου Νοτιοβιετναμικού Στρατού κατέρρευσε παντελώς.
Εάν δεν έρχονταν οι Αμερικάνοι, ο πόλεμος θα είχε λήξει το πολύ εντός του 1965. Η επέμβαση της υπερδύναμης έδωσε δεκαετή παράταση ζωής στο θνησιγενές κρατικό μόρφωμα που ονομαζόταν Νότιο Βιετνάμ. Και μετά την επέμβαση των Αμερικανών όμως οι Βιέτ Κονγκ συνέχισαν να εφαρμόζουν την ίδια επιτυχημένη συνταγή και μάλιστα με μεγαλύτερη εφευρετικότητα, ώστε να αντιμετωπίσουν και το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και εξοπλισμού του Αμερικανικού Στρατού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Αμερικάνοι δεν ηττήθηκαν σε καμία μάχη στον πόλεμο του Βιετνάμ. Παρόλα αυτά έχασαν τον πόλεμο! Και ναι μεν οι Αμερικάνοι διέθεταν τον πλέον σύγχρονο, για την εποχή, οπλισμό και εξοπλισμό και ναι μεν τα στρατεύματά τους ήσαν άριστα εκπαιδευμένα,αλλά πολύ απλά δεν μπορούσαν να νικήσουν ένα αόρατο εχθρό, που γνώριζε άριστα το δύσβατο έδαφος της πατρίδας του και είχε τις ηθικές δυνάμεις να αντέξει στη φθορά που η ανώτερη ισχύς πυρός των Αμερικάνων θα του προκαλούσε.
Οι σκληραγωγημένοι Βιέτ Κονγκ, από την πλευρά τους, θεωρούσαν, όχι άδικα, τους Αμερικάνους καλούς μεν μαχητές, αλλά μαχητές «πολυτελείας». Οι ίδιοι είχαν μάθει να επιχειρούν υπό την απόλυτη εχθρική αεροπορική υπεροχή, να αντιπαρέρχονται τον καταιγισμό των αμερικανικών όπλων, να επιβιώνουν σαν τρωγλοδύτες σε ανήλιαγες σήραγγες μέσα στο έδαφος, κυριολεκτικά σαν τυφλοπόντικες.
Γνώριζαν ότι αυτοί δεν είχαν την πολυτέλεια να καλέσουν με τον ασύρματο το πυροβολικό ή την αεροπορία για να μεταβάλουν σε λίγα λεπτά, μια τοποθεσία σε κρανίου τόπο. Κατέφυγαν λοιπόν σε άλλες μεθόδους. Το έδαφος της πατρίδας τους, τα καλάμια, τα βράχια, τα ζώα, έγιναν συνεργοί τους. Εκατοντάδες Αμερικανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν ή τραυματίσθηκαν από τα πλέον πρωτόγονα όπλα – ακόντια, βέλη – ή από τις αθόρυβες παγίδες με τα μυτερά μπαμπού, ή τους λάκκους με τα δηλητηριώδη φίδια.
Οι Αμερικανοί στρατιώτες, που στην πλειοψηφία τους, υπηρετούσαν μόνο για έναν χρόνο στο Βιετνάμ, ώστε και να ήθελαν,δεν προλάβαιναν να προσαρμοστούν σε αυτή τη μορφή πολέμου. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι «παλιοί» μιας διμοιρίας φρόντιζαν να αποφεύγουν γνωριμίες και επαφές με νέους στρατιώτες, γνωρίζοντας ότι είτε οι νέοι θα σκοτωθούν στην πρώτη αποστολή, είτε ότι εξαιτίας της απειρίας τους θα «πάρουν στον λαιμό τους» κάποιον παλαιό συνάδελφο.
Σε αυτές τις συνθήκες μόνο το πεζικό και γενικά οι χερσαίες δυνάμεις μπορούν να επικρατήσουν. Χερσαίες δυνάμεις όμως με εμπειρία και πολύ υψηλό ηθικό. Δεν αρκούσαν οι «αστυνομικού» τύπου αμερικανικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις. Δεν αρκούσε να εκκαθαρίζεται και να κερδίζεται έδαφος, το οποίο δεν μπορούσε να διατηρηθεί.