Είσαι τύπος αναβλητικός; Αν αυτό δεν σε ενοχλεί και δεν αναστατώνει τις καθημερινές δραστηριότητές σου, τότε καλώς. Αν όμως η τάση σου να αναβάλεις συνεχώς για αύριο τις δουλειές που πρέπει να κάνεις σήμερα σε αγχώνει και σου δυσκολεύει τη ζωή, εντρύφησε στις ιδέες που δίνει η Συμβουλευτική ψυχολόγος – NLP Practitioner Μαρία Μεραμβελιωτάκη-Simon για να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα.
«Η αναβλητικότητα είναι ένα κοινό πρόβλημα, που επηρεάζει κατά καιρούς τους περισσότερους από εμάς. Οι στατιστικές μάλιστα δείχνουν ότι το 95% των ανθρώπων παρουσιάζει κατά περιόδους αναβλητική συμπεριφορά, ενώ το 20% επιδεικνύει χρόνια αναβλητικότητα.
Κοινές δικαιολογίες που δίνουμε στον εαυτό μας είναι:
«Θα το κάνω αργότερα».
«Δεν έχω χρόνο τώρα».
«Θα το κάνω όταν καλυτερέψει η διάθεσή μου ή όταν έχω όρεξη».
«Δεν είναι και τόσο σημαντικό, μπορεί να περιμένει».
Τι μας κάνει να είμαστε αναβλητικοί;
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές γνώμες για τους ψυχολογικούς λόγους που οδηγούν στην αναβλητικότητα. Το άγχος, η χαμηλή αυτοπεποίθηση, η ηττοπαθής νοοτροπία, η τελειοθηρία έχουν αναφερθεί ως πιθανές αιτίες στο παρελθόν, οι νεότερες όμως έρευνες και αναλύσεις δείχνουν ότι η αναβλητικότητα εξαρτάται κυρίως από:
Την έλλειψη αυτοπεποίθησης και τη μειωμένη πίστη κάποιου στη δυνατότητά του να τα καταφέρει.
Την πλήξη / απάθεια που νιώθει το άτομο και από το πόσο ενδιαφέρεται / του αρέσει το έργο που θέλει να εκτελέσει.
Την παρορμητικότητα που μπορεί να χαρακτηρίζει το άτομο. Η παρορμητικότητα μάλιστα αναφέρεται σε πρόσφατες έρευνες ως μία από τις σημαντικότερες πηγές της αναβλητικότητας κάποιου. Ως χαρακτηριστικό της προσωπικότητας σημαίνει ότι το άτομο προτιμά την άμεση ευχαρίστηση από τα μακροπρόθεσμα οφέλη και εάν, για παράδειγμα, αισθάνεται άγχος για μια προθεσμία, είναι πιθανόν να αναβάλει την εκτέλεση του έργου προκειμένου να νιώσει καλύτερα.
Επτά ιδέες για να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα
Εάν τείνεις να είσαι αναβλητικός/ή και νομίζεις ότι αυτό επηρεάζει τη ζωή σου αρνητικά, ίσως οι παρακάτω ιδέες σού φανούν χρήσιμες για να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα:
1. Συνειδητοποίησε ότι υπάρχει περισσότερη δυσκολία στο να αναβάλλεις. Εάν τείνεις να αναβάλλεις, ίσως το κάνεις για να αποφύγεις κάτι που βρίσκεις βαρετό ή δύσκολο. Προσπαθείς να αποφύγεις τη δυσκολία και την πίεση, στην οποία πρέπει να υποβάλεις τον εαυτό σου. Όμως, εάν πραγματικά τείνεις να είσαι αναβλητικός, θα έχεις καταλάβει ότι η τακτική αυτή μάλλον σου δημιουργεί περισσότερα προβλήματα. Το μέγεθος της δυσκολίας και του πόνου στον οποίο υποβάλλεις τον εαυτό σου όταν αναβάλλεις, ίσως τελικά να μην είναι τόσο μικρό.
2. Εάν έχεις αναλάβει ένα μεγάλο έργο, με το οποίο δεν ξέρεις από πού να αρχίσεις και πού να τελειώσεις, ίσως να παρατηρήσεις ότι είσαι περισσότερο αναβλητικός/ή. Το κλειδί εδώ είναι να αρχίσεις από κάπου, από οπουδήποτε. Δεν χρειάζεται να ξεκινήσεις με το πιο δύσκολο μέρος, μπορείς για αρχή να δοκιμάσεις κάτι εύκολο και απλό. Με το που θα κάνεις την αρχή, είναι ευκολότερο να δημιουργήσεις εκείνη την ώθηση που θα σε πάει ως το τέλος. Προσπάθησε λοιπόν να μην παραλύεις επικεντρώνοντας την προσοχή σου στα δύσκολα μέρη του έργου, αλλά να ξεκινάς την εκτέλεσή του από όποιο σημείο θέλεις και μπορείς.
3. Επαναπροσδιόρισε τι σημαίνει αποτυχία. Εάν δεν έκανες κάτι καλά στο παρελθόν και φοβάσαι να κινητοποιηθείς μην τυχόν κάνεις λάθος ή επαναλάβεις παλιές αποτυχίες, αναλογίσου ότι η αποτυχία δεν είναι παρά μια εμπειρία για να μάθεις κάτι καινούργιο, να συνειδητοποιήσεις ότι μάλλον κάτι πρέπει να αλλάξεις στην τακτική σου για να έχεις διαφορετικό αποτέλεσμα. Δεν σημαίνει ότι δεν έχεις ικανότητα ή ότι είσαι λιγότερο καλός/ή από τους άλλους. Μην ξεχνάς πως η επιτυχία εξαρτάται από τον τρόπο που ένας άνθρωπος διαχειρίζεται τις αποτυχίες του και όχι από το πόσο αλάνθαστος είναι.
4. Βάλε εσύ στον εαυτό σου προθεσμίες και συγκεντρώσου στις λεπτομέρειες του συγκεκριμένου έργου που θέλεις να φέρεις εις πέρας.
5. Όταν ένα έργο δεν σου αρέσει ή εάν βρίσκεις δύσκολο να παραμείνεις συγκεντρωμένος/η σε αυτό, φέρε στο μυαλό σου τον απώτατο στόχο, με τον οποίο αυτό το έργο συνδέεται. Για παράδειγμα, με το να έχεις το σπίτι σου καθαρό και τακτοποιημένο, αυτό σε κάνει να νιώθεις ότι καθαρίζει και το μυαλό σου και έτσι μπορείς να συγκεντρωθείς καλύτερα στη δουλειά σου και να έχεις λιγότερο άγχος.
6. Εάν, καθώς εκτελείς ένα συγκεκριμένο έργο, μπεις στον πειρασμό να αξιολογήσεις την πρόοδό του και δεις ότι η πιθανότητα αποτυχίας είναι μεγάλη, άλλαξε το επίκεντρο της προσοχής σου δίνοντας μεγαλύτερη σημασία στις λεπτομέρειες του έργου παρά στο πόσο ικανοποιημένος/η αισθάνεσαι από την πρόοδό του.
7. Προσπάθησε αλλά όχι υπερβολικά, γιατί αυτό μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Εάν τείνεις να πιέζεσαι για να κάνεις κάποια πράγματα πιο συχνά από ό,τι χρειάζεται, ίσως είναι καιρός να χαρίσεις ένα μικρό διάλειμμα στον εαυτό σου και να φτιάξεις ένα πρόγραμμα που δεν θα είναι τόσο δυσβάσταχτο».