«Κούρεμα» κατάθεσεων | Capital Controls: Τον έκδηλο προβληματισμό του για την πιθανότητα της άρσης των capital controls στην Ελλάδα διατυπώνει την Κυριακή (10/02/2019) συντάκτης της γερμανικής Ηandelsblatt, σημειώνοντας πως υπήρξαν το σωσίβιο που έσωσε το τραπεζικό σύστημα.
Όπως θυμίζει, τη νύχτα της 27ης Ιουνίου 2015, ο Αλέξης Τσίπρας έκλεισε τις τράπεζες για τρεις εβδομάδες, ενώ τα ΑΤΜ έδιναν μέχρι 60 ευρώ την ημέρα. Με τον τρόπο αυτό η κυβέρνηση σταμάτησε την οικονομική «αιμορραγία» των τραπεζών. Αλλά από τη λήξη του προγράμματος πριν από έξι μήνες υπάρχει η σκέψη για άρση του μέτρου εντελώς.
«Αυτό θα ήταν μεγάλη επιτυχία του Τσίπρα στην αρχή της προεκλογικής του καμπάνιας. Η άρση των περιορισμών θα ενίσχυαν την επιχειρηματολογία του ότι οδήγησε τη χώρα εκτός κρίση και πίσω στην κανονικότητα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο συντάκτης.
Το θέμα, σύμφωνα πάντα με την εφημερίδα, απασχόλησε τους επικεφαλής των ελληνικών τραπεζών σε συνάντηση που είχαν με τον κεντρικό τραπεζίτη Γιάννη Στουρνάρα την Παρασκευή.
Οι τραπεζίτες προειδοποίησαν ότι βιαστικές αποφάσεις μπορεί να έχουν συνέπειες. Τάχθηκαν δε υπέρ της διατήρησης των περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίου εκτός της Ελλάδας, ενώ εξέφρασαν φόβους για μια νέα διαρροή χρήματος αντίστοιχη με εκείνη του Απριλίου του 2015. Τότε με τον Αλέξη Τσίπρα και τον Γιάνη Βαρουφάκη να έρχονται σε αντιπαράθεση με τους πιστωτές, «οδήγησαν τη χώρα στα όρια της χρεοκοπίας», σημειώνεται στο δημοσίευμα. Ο φόβος επιστροφής στη δραχμή και της κατάρρευσης των τραπεζών οδήγησαν τους Έλληνες στο να αποσύρουν τις καταθέσεις τους. Μέσα σε έξι μήνες οι καταθέσεις μειώθηκαν στο 1/5. Η «αιμορραγία» σταμάτησε με το κλείσιμο των τραπεζών και των capital controls.
Οι περιορισμοί έχουν σταδιακά χαλαρώσει. Η ανάληψη χωρίς όρια έχει επιτραπεί από τον Οκτώβριο του 2018. Τα εμβάσματα όμως στο εξωτερικό περιορίζονται στα 2.000 ευρώ το μήνα για τους ιδιώτες και στα 100.000 ευρώ για τις εταιρείες.
Διακίνηση μεγαλύτερων ποσών εξετάζεται ανά περίπτωση από τις τράπεζες, ενώ εκείνες που ξεπερνούν τα 1.000.000 ευρώ ελέγχονται απευθείας από το Υπουργείο Οικονομικών, μια διαδικασία γραφειοκρατική και ως εκ τούτου αργή.
Γι΄ αυτό και οι εταιρείες πιέζουν για περαιτέρω χαλάρωση του μέτρου. Αλλά οι διοικήσεις των τραπεζών ανησυχούν πως πολλοί Έλληνες θα μεταφέρουν τα κεφάλαια τους στο εξωτερικό. Στα χρονιά της κρίσης οι τράπεζες έχασαν σχεδόν τις μισές τους καταθέσεις: από τα 237,5 δισεκατομμύρια ευρώ το 2009, έφτασαν στα 122,2 δισεκατομμύρια ευρώ το 2015. Σήμερα οι καταθέσεις είναι στα 134,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Τραπεζικοί κύκλοι υποστηρίζουν πάντως πως οι Έλληνες έχουν καλά κρυμμένα σε μπαούλα περίπου 26 δισεκατομμύρια ευρώ.
Στην πραγματικότητα, τονίζει ο συντάκτης του άρθρου, οι τράπεζες απέχουν πολύ από την κανονικότητα. Ως αποτέλεσμα της 8ετούς ύφεσης, τα τραπεζικά ιδρύματα παλεύουν με τους πιστωτικούς κινδύνους. Σχεδόν 47% όλων των δανείων δεν εξυπηρετούνται. Πρόκειται για απαιτήσεις περίπου 85 δισεκατομμυρίων ευρών. Από αυτά τα 27 δισεκατομμύρια είναι δάνεια με υποθήκες.
Με αυτά οι τράπεζες δεσμεύονται. Ενόψει των εκλογών του Οκτωβρίου η κυβέρνηση ετοιμάζει νέο νόμο για την πτώχευση φυσικού προσώπου. Ο Αλέξης Τσίπρας θέλει να προστατέψει τους υπερχρεωμένους ιδιοκτήτες. «Κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη», ήταν το σλόγκαν με το οποίο έκανε προεκλογική εκστρατεία ο ΣΥΡΙΖΑ το 2014.
Οι τράπεζες ζητούν να μειωθεί το όριο των 250.000 ευρώ που προστατεύει τους δανειολήπτες στα 100.000 ευρώ. Ανησυχούν πως οι δανειολήπτες θα σταματήσουν να εξυπηρετούν τα δάνεια τους ακόμα και αν μπορούν.
Οι εκτιμήσεις θέλουν το 1/3 των κόκκινων δανείων με υποθήκες να ανήκουν σε στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Το ξεκαθάρισμα των ενυπόθηκων δανείων είναι η απάντηση όμως αν οι τράπεζες θέλουν να πετύχουν τον στόχο που έχουν θέσει, να μειώσουν δηλαδή τα προβληματικά δάνεια στο 10% μέχρι το τέλος του 2021. Αυτό όμως θα κοστίσει πάνω από 11 δισεκατομμύρια ευρώ τραπεζικών κεφαλαίων σύμφωνα με τους υπολογισμούς οικονομικών κύκλων.
Ο Υπουργός Οικονομίας Γιάννης Δραγασάκης προειδοποίησε για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες μέρες πως οι τράπεζες οι οποίες έχουν ανακεφαλοποιηθεί τρεις φορές τα χρόνια της κρίσης, μπορούν να χρειαστούν και νέα ενίσχυση.
Από πού θα προκύψουν όμως τα χρήματα είναι θολό. Αν οι μέτοχοι θα στηρίξουν με χρήμα είναι αμφισβητήσιμο. Είναι αντιμέτωποι με τεράστιες απώλειες. Οι τραπεζικές μετοχές έχουν χάσει το 80% της αγοραστικής τους αξίας από την ανακεφαλαιοποίηση στο τέλος του 2015. Απίθανο όμως είναι να διασώσουν τον ελληνικό τραπεζικό σύστημα οι Ευρωπαίοι.
Το χειρότερο σενάριο είναι αυτό να γίνει μέσω bail-in. Δηλαδή με το κούρεμα καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ. Και το σενάριο αυτό εξηγεί γιατί οι τράπεζες δεν θέλουν να αρθούν τα capital controls προς το παρόν.