Το 2015, το Μουσείο Αμερικανικής Ιστορίας του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν ανακοίνωσε ότι θα παρουσιάσει το πληκτρολόγιο από το τερματικό του Bloomberg του Μπιλ Γκρος σε επερχόμενη έκθεση για την ιστορία του επιχειρείν, ένα ταιριαστό αφιέρωμα σε έναν κολοσσό των επενδύσεων.
Την προηγούμενη χρονιά, ο κ. Γκρος είχε εκδιωχθεί από την Pimco, την εταιρεία την οποία είχε ιδρύσει το 1971. Αλλά η άμεση μεταπήδησή του στην Janus Henderson έγινε αποδεκτή με ενθουσιασμό από τους επενδυτές, οι οποίοι απέσυραν δισεκατομμύρια δολάρια από την Pimco. Δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη, δεδομένου ότι ο οπαδός της γιόγκα και συλλέκτης γραμματοσήμων από το Οχάιο, που προτιμούσε να τυλίγει τις γραβάτες γύρω από τον λαιμό χωρίς κόμπο, είχε κυριαρχήσει στις αγορές χρέους για τέσσερις ολόκληρες δεκαετίες.
Σε μια βιομηχανία η οποία κατακλύζεται επί μακρόν από πιο ήσυχους, μελετηρούς διαχειριστές κεφαλαίων, ασφαλιστικές εταιρείες και συνταξιοδοτικά ταμεία, ο κ. Γκρος εμφανίστηκε σαν ένας ξένοιαστος και αθυρόστομος αστέρας της ροκ, ο οποίος μπορούσε να κατευθύνει τις αγορές με λίγες μόνο φράσεις και να βγάζει τίτλους με τα παιχνιδιάρικα σημειώματά του προς τους επενδυτές.
Ακόμα και οι κυβερνήσεις τον άκουγαν με προσοχή. Στις αρχές του 2010, η προειδοποίησή του πως τα κρατικά ομόλογα του Ηνωμένου Βασιλείου κάθονταν πάνω «σε ένα κρεβάτι νιτρογλυκερίνης» βοήθησαν να παγιωθεί η στροφή της βρετανικής κυβέρνησης στη λιτότητα. Άλλες φορές παραληρούσε για την απόλαυση του φτερνίσματος, θρηνούσε τον θάνατο της γάτας του ονόματι Μπομπ και αποκαλούσε τον εαυτό του «70χρονο Τζάστιν Μπίμπερ».
«Η βιομηχανία χρωστάει στον Μπιλ Γκρος πάρα πολλά» δήλωσε ο Γκάμπριελ Άλτμπαχ, ιδρυτής της συμβουλευτικής εταιρείας Asset Management Insights. «Έκανε μόδα την επένδυση στα ομόλογα και άνοιξε τον δρόμο για πολυάριθμες άλλες επενδυτικές εταιρείες και διαχειριστές χαρτοφυλακίου».
Αλλά τη Δευτέρα, ο κ. Γκρος ανακοίνωσε ότι συνταξιοδοτείται, μια πολυαναμενόμενη κίνηση από έναν άνθρωπο ο οποίος κατατροπώθηκε από την αγορά ομολόγων που αγαπούσε και όργωνε για πολλά χρόνια με περισσή αυτοπεποίθηση.
Κάποιος ο οποίος επένδυσε $10.000 στο Janus Henderson Global Unconstrained Fund όταν ανέλαβε τα ηνία ο κ. Γκρος, στο τέλος του Σεπτεμβρίου του 2014, θα είχε σήμερα $10.224, σύμφωνα με τη Morningstar. Aν απλά επένδυε στην πορεία της ευρύτερης αγοράς αμερικανικών ομολόγων, θα απέδιδε $10.972, σύμφωνα με την εταιρεία δεδομένων. Εν τω μεταξύ, την περασμένη χρονιά το fund είχε απώλειες περίπου 3,9%.
Το αποτέλεσμα ήταν οι επενδυτές να χάσουν την πίστη τους, συρρικνώνοντας το μέγεθος του fund από τα $2,2 δισ. σε κάτω από $1 δισ. στο τέλος της περασμένης χρονιάς. Το μεγαλύτερο μέρος του αρχικού κεφαλαίου ανήκε στον ίδιο τον κ. Γκρος.
Η συνταξιοδότησή του εγείρει τρία αλληλοσυνδεόμενα ερωτήματα:
* Μήπως ο άλλοτε «βασιλιάς των ομολόγων» απλώς εμφανίστηκε την κατάλληλη στιγμή για να «καβαλήσει» την τριακονταετή bull market και έχασε τα πατήματά του μόλις αυτή ξεθώριασε;
* Πόση από την επιτυχία του βασιζόταν στη δική του επενδυτική δεινότητα και πόση οφειλόταν στους πρώην συναδέλφους του;
* Και τι πήγε τελικά τόσο στραβά στην Janus Henderson;
Στην πραγματικότητα, τα προβλήματα ξεκίνησαν πολύ νωρίτερα, στη διάρκεια της ηγεμονίας του στην Pimco. Μολονότι ο κολοσσός των ομολόγων είχε μια εξαιρετικά ήσυχη αλλά δραστήρια αίθουσα συναλλαγών, ο κ. Γκρος φημιζόταν για τα νεύρα του. Οι εκρήξεις οργής γίνονταν όλο και χειρότερες και τελικά οδήγησαν στην αποχώρηση του Μοχάμεντ Ελ-Εριάν, CEO της Pimco, το 2014, σύμφωνα με πρόσωπα που γνωρίζουν το ζήτημα.
Η επίδοση του Total Return Fund, της ναυαρχίδας του κ. Γκρος που διαχειριζόταν περίπου 300 δισ. δολάρια στο απόγειό του το 2013, είχε αρχίσει ήδη να επιδεινώνεται και χωρίς την εξισορροπητική επιρροή του κ. Ελ-Εριάν, οι συγκρούσεις εντός της Pimco έγιναν πιο έντονες, με ανθρώπους εντός της εταιρείας να κάνουν λόγο για ένα όλο και πιο δυσλειτουργικό περιβάλλον.
Τελικά, κάποιοι από τους υπολοχαγούς του κ. Γκρος ενώθηκαν και απείλησαν να παραιτηθούν, αν δεν έπαιρνε πόδι αυτός. Έχοντας προβλέψει την ανταρσία εναντίον του, μεταπήδησε άμεσα στην Janus, την οποία διοικούσε ο πρώην συνάδελφός του στην Pimco, Ντικ Βέιλ. Δεδομένου ωστόσο ότι το μαχαίρι στην Pimco το ύψωσαν στελέχη τα οποία είχε επιλέξει ο ίδιος ο κ. Γκρος, θα μπορούσε να πει κανείς ότι το τέλος της αυτοκρατορίας είχε κάτι από το τέλος του Καίσαρα.
«Είναι τρομακτικό να ξεσηκώνεται μια εταιρεία ενάντια στον ιδρυτή της και να τον οδηγεί στην έξοδο», είπε ένας πρώην συνάδελφος. «Είχε επιλέξει ο ίδιος ανθρώπους που πίστευε ότι θα του ήταν πιστοί και μετά στράφηκαν εναντίον του» σημείωσε.
Αρχικά θεωρήθηκε μεγάλη νίκη της Janus Henderson που άρπαξε τον ίδιο τον «βασιλιά τον ομολόγων», με τις μετοχές της να εκτοξεύονται πάνω από 40% μετά την είδηση. Αλλά αντί η κίνηση να απελευθερώσει τον κ. Γκρος από το βάρος της διαχείρισης εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων -όπως ανέφερε την περίοδο εκείνη-, τα χρόνια του στην Janus Henderson αποδείχθηκαν μεγάλη απογοήτευση. Σε ανακοίνωση που εξέδωσε τη Δευτέρα, ο κ. Βέιλ έπλεξε το εγκώμιο σε «έναν από τους σπουδαιότερους επενδυτές όλων των εποχών», αλλά σε συνέντευξή του στο CNBC την περασμένη χρονιά παραδέχτηκε ότι ο κ. Γκρος είχε «βάλει κάποια λανθασμένα στοιχήματα».
Άνθρωποι που παρακολουθούν χρόνια την Pimco και στελέχη της επισημαίνουν πως στην εταιρεία ο αδιαμφισβήτητα ικανός αν και ιδιόρρυθμος κ. Γκρος πλαισιωνόταν από μια μεγάλη ομάδα εξίσου ικανών διαχειριστών χαρτοφυλακίου, οικονομολόγων και αναλυτών. «Ένα σημείο που έχει υποτιμηθεί αλλά είναι πολύ σημαντικό είναι πως συνεργαζόταν με κάποιους πολύ ταλαντούχους ανθρώπους» ανέφερε ο Τζιμ Μακόχαν, πρώην CEO στην Principal Global Investors.
Πράγματι, ένα πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος υποστήριξε πως ενώ ο κ. Γκρος δικαίως έγινε ίνδαλμα, η αυτοπεποίθησή του μετατράπηκε σε ύβρη, κάνοντάς τον να παρασυρθεί από τη φήμη που είχε αποκτήσει και να μη βλέπει ποια είναι τα πραγματικά του προτερήματα.
«Πολλοί απλά “καβάλησαν” το μεγάλο ράλι του σταθερού εισοδήματος που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980, αλλά ο Μπιλ πραγματικά καινοτόμησε και ξεχώρισε», σημείωσε. «Αλλά το μεγάλο του ατού δεν ήταν να σκέφτεται τις καλύτερες επενδυτικές κινήσεις, αλλά να επιλέγει ποια ήταν η καλύτερη από αυτές που του παρουσίαζαν. Και στην Pimco του παρουσίαζαν πολλές καλές ιδέες και πολλά αντίβαρα».
Προς το τέλος της ηγεμονίας του στην Pimco, οι δημιουργικές αυτές συνεισφορές εξασθένησαν, όπως και τα αντίβαρα, ενώ στην Janus Henderson φαίνεται πως δεν υπήρχαν καθόλου. Καθώς συνέχιζε να διαμένει ακριβώς δίπλα από τα κεντρικά γραφεία της Pimco στην Καλιφόρνια αντί για τα κεντρικά γραφεία της Janus Henderson στο Ντένβερ, είχε αποκτήσει εμμονή να κερδίσει τους πρώην συναδέλφους του και έπαιρνε ρίσκα τα οποία έκαναν πολλούς να χλομιάζουν.
«Ωστόσο, από πολλές απόψεις η βιομηχανία έχει ξεπεράσει το μοντέλο του μοναχικού γκουρού που πρέσβευε ο κ. Γκρος» τόνισε ο κ. Άλτμπαχ. «Από τη σκοπιά της διαχείρισης ρίσκου, οι εταιρείες έχουν συγκροτήσει μεγάλες ομάδες με διαδικασίες, τεχνολογία και πιο αποκεντρωμένη λήψη αποφάσεων, που απεχθανόταν ο κ. Γκρος».
Τελικά, ίσως αυτό να είναι το διαχρονικό μάθημα από τη θητεία του κ. Γκρος στην Pimco και τα τελευταία χρόνια στην Janus Henderson: ακόμα και οι αστέρες των επενδύσεων χρειάζονται και κομπάρσους για να ξεχωρίσουν, και είναι πολύ επικίνδυνο να το ξεχνάει αυτό κανείς.
«Είναι σαν τον Τομ Μπρέιντι και τους Patriots» επισήμανε ο πρώην συνάδελφος, αναφερόμενος στη νίκη της ομάδας αμερικανικού ποδοσφαίρου της Νέας Αγγλίας στον τελικό του Super Bowl και το αστέρι τους. «Αν δεν υπήρχε ο (Τζούλιαν) Έντελμαν, ο Μπρέιντι δεν θα είχε τέτοια απόδοση».
Αλλά και πάλι, ακόμα και οι επικριτές παραδέχονται ότι η θέση του κ. Γκρος στο πάνθεον των μεγάλων επενδυτών είναι αδιαμφισβήτητη, καθώς επανεφηύρε και διαμόρφωσε τη διαχείριση ομολόγων για τέσσερις δεκαετίες και έκανε την Pimco έναν από τους μεγαλύτερους και πιο αξιοσέβαστους επενδυτικούς ομίλους στον κόσμο.
«Ήξερε τι ήθελε στην Pimco. Σε πολλούς άρεσε, σε άλλους όχι» δήλωσε ο Γουέιν Γουίκερ, CIO της ICMA-RC, ένα συνταξιοδοτικό ταμείο. «Το αποτύπωμά του θα συνδέεται με τη δημιουργία ενός από τους μεγαλύτερους και πιο καταξιωμένους οργανισμούς διαχείρισης ενεργητικού στις ΗΠΑ».
Του Robin Wigglesworth