Κάποιες φορές, και χωρίς να είναι φταίξιμο κανενός, υπάρχει ένα παιδί στην οικογένεια που «μπλέκει» σε μπελάδες πολύ πιο εμφανώς και συχνά από τα άλλα παιδιά. Μπορεί να είναι λίγο πιο συναισθηματικό, ή λίγο πιο δραστήριο, ή πιο αποφασιστικό απ’το μέσο όρο. Μπορεί, επίσης, αυτό το παιδί να διανύει ένα δύσκολο αναπτυξιακό στάδιο ή να προσπαθεί να προσαρμοστεί σε κάποια αλλαγή στο σχολείο ή στο σπίτι που εμείς δεν αντιλαμβανόμαστε. Το παιδί αυτό στην πραγματικότητα δεν είναι «κακό» αλλά περιέργως παίρνει το ρόλο του «κακού παιδιού της οικογένειας» και κατά κάποιο τρόπο γίνεται το παιδί που μέσα στην οικογένεια προκαλεί διαρκώς «προβλήματα».
Πώς μπορούμε λοιπόν να βοηθήσουμε ένα παιδί να ξεφύγει από αυτό το ρόλο; Δείτε παρακάτω κάποιες συγκεκριμένες στρατηγικές:
-Αποφύγετε τη σύγκριση των παιδιών
Κάποιες φορές οι γονείς νομίζουν πως συγκρίνοντας το ένα παιδί τους με το άλλο θα εμπνεύσουν καλές συμπεριφορές. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει ΠΟΤΕ, κι αυτό γιατί οι συγκρίσεις πληγώνουν και κάνουν το παιδί της αδικημένης πλευράς της σύγκρισης να νιώθει μνησικακία και να μη θέλει να μοιάσει στο φωτεινό παράδειγμα.
-Κατανοήστε την άποψη του παιδιού
Κάποιες φορές τα παιδιά παραφέρονται γιατί θεωρούν ότι είναι ο μόνος τρόπος για να τους δώσουμε σημασία. Προσπαθήστε να επέμβετε νωρίτερα- όταν ξεκινάει ο εκνευρισμός αλλά πριν παρεκτραπεί το παιδί. Ρωτήστε το τυρυφερά «τι συμβαίνει;» και εξετάστε με προσοχή την άποψη του παιδιού.
– Χρησιμοποιήστε τη φόρμουλα, «Νιώθεις…… επειδή ……»
Με το που θα νιώσει το παιδί ότι το καταλαβαίνετε είναι πιο εύκολο να βρεθούν κατάλληλες λύσεις. Βοηθήστε το κάνοντας ερωτήσεις επίλυσης προβλημάτων όπως: «Τι πιστεύεις ότι μπορούμε να κάνουμε ώστε να είναι δίκαιο για όλους;» ή «Δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό επειδή……., αλλά τι άλλο νομίζεις ότι θα βοηθούσε;».
-Ενθαρρύνετε πράξεις καλοσύνης μεταξύ των παιδιών σας
Όταν ένα παιδί μέσα σε μια οικογένεια μπαίνει σε μπελάδες περισσότερο από τα άλλα, να είστε σίγουροι ότι και τα άλλα παιδιά εμπλέκονται με κάποιον τρόπο. Ίσως και να μην το κάνουν επίτηδες. Ίσως δεν αντιλαμβάνονται καν ότι το κάνουν, αλλά με κάποιο τρόπο κοροϊδεύουν, αποκλείουν ή «καρφώνουν» αυτό το παιδί, πράγμα που ενισχύει το ρόλο του κακού παιδιού.
Η έμφαση σε πράξεις καλοσύνης από όλα τα μέλη της οικογένειας μπορεί να βοηθήσει να αλλάξουν καταστροφικά μοτίβα. Ίσως να θέλετε να μιλήσετε στα αδέρφια του παιδιού για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει και να βρείτε λύσεις για το πως μπορούν να βοηθήσουν. Όταν βλέπετε να ανάβουν τα αίματα ρωτήστε τα εμπλεκόμενα παιδιά, «Ποια πιστεύετε ότι θα ήταν η καλή πράξη που μπορείτε να κάνετε τώρα;».
-Αγγίξτε περισσότερο
Μια πιο ήπια μορφή στρατηγικής για να βοηθήσετε ένα παιδί που περνάει μια δύσκολη φάση είναι να το αγγίζετε περισσότερο. Το άγγιγμα είναι ένας απ’τους πιο σημαντικούς τρόπους ανατροφής και δεσίματος. Έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά που τα αγγίζουν περισσότερο τείνουν να είναι λιγότερο επιθετικά. Καλύτερα να μην τα προσεγγίζετε έτσι τη στιγμή που είναι θυμωμένα, αλλά το άγγιγμα στην κατάλληλη στιγμή κατευνάζει και ηρεμεί ένα θυμωμένο παιδί.
-Αναζητήστε συμπεριφορές που δεν ταιριάζουν στο ρόλο του «κακού παιδιού»
Μια άλλη πολύ σημαντική στρατηγική είναι να παρατηρείτε και να αναγνωρίζετε τις στιγμές που το παιδί συμπεριφέρεται διαφορετικά από το «ρόλο» του. Μπορείτε επίσης να δημιουργείτε ευκαιρίες ώστε το παιδί να ενεργήσει με νέους τρόπους. Αν ένα παιδί είναι απρόσεκτο, τότε δώστε του την αρμοδιότητα να κρατάει την κάμερά σας για λίγα λεπτά, λέγοντάς του, «Σε εμπιστεύομαι και ξέρω ότι θα την κρατήσεις προσεκτικά». Αν το παιδί πειράζει τον μικρότερο αδερφό του, αφήστε το το βράδυ να διαβάσει στον αδερφό του μια ιστορία πριν κοιμηθεί. Αν κάνει διαρκώς ζημιές, αφήστε το να σας βοηθήσει να κάνετε μια δουλειά του σπιτιού μαζί.
Μπορεί κάτι τέτοιο να μη σας πείθει, σκεφτείτε όμως το εξής: Πώς μπορούν να μάθουν τα παιδιά να νιώσουν ότι αξίζουν αν δεν τους δοθεί η ευκαιρία να το κάνουν;
-Χρησιμοποιήστε ένα ειδικό τετράδιο για να διαμορφώσετε μια θετική αυτο-εικόνα του παιδιού σας
Δώστε στο παιδί σας ένα τετράδιο, και κάθε τόσο γράψτε κάτι θετικό για αυτό. Πείτε του τι κάνετε και αφήστε το τετράδιο στο δωμάτιο του. Το παιδί σας σίγουρα θα αναρωτηθεί τι γράφετε.
Χρησιμοποιήστε περιγραφικά σχόλια, και μιλήστε για το πόσο το παιδί έχει επηρεάσει τους άλλους θετικά. Για παράδειγμα, μπορείτε να γράψετε, «Σ’ευχαριστώ που με βοήθησες με τα ψώνια σήμερα», ή «Ήταν πραγματικά υπέροχο που άφησες τον αδερφό σου να χρησιμοποιήσει πρώτος τον υπολογιστή».
Το τετράδιο αυτό εξυπηρετεί δυο σκοπούς. Πρώτον σας ωθεί να δείτε τις θετικές πράξεις του παιδιού σας και δεύτερον δίνει στο παιδί σας την ευκαιρία να ενισχύει την θετική εικόνα του εαυτού του.