Οι λέξεις και οι φράσεις που εμείς οι ενήλικες χρησιμοποιούμε, γονείς, συγγενείς, δάσκαλοι, κλπ., όταν απευθυνόμαστε στα παιδιά μπορούν να τα ενθαρρύνουν και να τα βοηθήσουν προς τη θετική κατεύθυνση του να ανακαλύψουν τον εαυτό τους και τις δυνάμεις τους και έτσι να προοδεύσουν.
Αυτά που λέμε στα παιδιά εντυπώνονται όχι μόνο στο μυαλό, αλλά και στην ψυχή τους. Αυτά που τους λέμε γίνονται ο οδηγός τους, το κίνητρό τους, η εσωτερική τους πυξίδα και τα βοηθάει στη σχολική και την κοινωνική τους ζωή.
Τα παιδιά και οι έφηβοι χρειάζονται ενθάρρυνση για να είναι ο εαυτός τους- να βρίσκουν λύσεις στα προβλήματά τους, να αναγνωρίζουν τα δυνατά τους σημεία και να βελτιώνουν τις αδυναμίες τους.
Σύμφωνα με το μοντέλο «Πυξίδα Ζωής», που βασίζεται σε ερευνητικά δεδομένα, τα παιδιά και οι έφηβοι ξεκινάνε ένα όμορφο ταξίδι ανακάλυψης του εαυτού τους, προόδου και ανάπτυξης, βάζοντας έτσι τα θεμέλια μιας καλής ζωής. το κάθε παιδί χρειάζεται να αναπτύξει οκτώ βασικές ικανότητες: ενσυναίσθηση, περιέργεια, κοινωνικότητα, ψυχική δύναμη, αυτεπίγνωση, ακεραιότητα, επινοητικότητα ή ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και δημιουργικότητα.
Οι θετικές και ενθαρρυντικές φράσεις που λέμε στα παιδιά, όταν εστιάζουν σε αυτές τις οκτώ περιοχές βοηθάνε το παιδί να καταλάβει τον εαυτό του, να αναπτύξει τη σχετική ικανότητα και να αυξήσει τις δυνατότητές του σε όλους τους τομείς- στο σχολείο, στον αθλητισμό, τις τέχνες, τη μουσική, την κοινωνική του ζωή.
Σε άλλα άρθρα μου έχω γράψει για τη δύναμη των θετικών φράσεων όπως «Πιστεύω σε σένα», «Είμαι περήφανη για σένα», κλπ.
Ενσυναίσθηση
Σε ευχαριστώ για την καλή αυτή πράξη.
Σε ευχαριστώ για τη βοήθεια που μου έδωσες.
Αυτό που έκανες ήταν γενναιόδωρο, το εκτιμώ στ’ αλήθεια.
Μπράβο που μπόρεσες να μπεις στη θέση του φίλου σου και να δεις το πρόβλημα από τη δική του σκοπιά.
Έχεις τη σημαντική ικανότητα να σκέφτεσαι τους άλλους.
Νιώθω τόσο περήφανη για εσένα που αποδέχεσαι τη διαφορετικότητα των άλλων παιδιών.
Περιέργεια
Μου αρέσει που το μυαλό σου είναι πάντα ανοιχτό σε νέες ιδέες.
Είναι πολύ σημαντικό που πάντα ρωτάς.
Πάντα έχεις ένα καλό επιχείρημα!
Χαίρομαι που αξιολογείς τις πληροφορίες και δεν τις καταπίνεις αμάσητες.
Μπράβο που μαθαίνεις από τα λάθη σου και προοδεύεις.
Είναι σπουδαία ιδιότητα να θέλεις να μαθαίνεις και να καταπιάνεσαι με νέα πράγματα.
Κοινωνικότητα
Σε ευχαριστώ για τη συνεργασία.
Δε θα τα κατάφερνα χωρίς τη βοήθειά σου.
Χαίρομαι που θυμήθηκες να πεις με λόγια πώς αισθάνεσαι.
Σε ευχαριστώ που βοήθησες (κάποιον) στο (κάτι συγκεκριμένο).
Μπράβο που ξέρεις να ακούς προσεκτικά.
Τι ευγενικά που χαιρέτησες τους θείους σου και συζήτησες μαζί τους!
Ψυχική Δύναμη
Είδες ότι όταν προσπαθείς και δεν καταθέτεις τα όπλα τα καταφέρνεις πολύ καλά;
Ήσουν αποφασισμένη να τα καταφέρεις!
Μπράβο που δεν τα παράτησες και συνέχισες την προσπάθεια για να λύσεις το πρόβλημα.
Χαίρομαι που πιστεύεις στις δυνάμεις σου.
Η υπομονή και η επιμονή σου ανταμείφθηκαν!
Μπράβο που είπες «όχι» και επέμεινες στη γνώμη σου παρά την πίεση που δέχτηκες από τους φίλους σου για αυτό που ήξερες ότι δεν είναι καλό για εσένα.
Αυτεπίγνωση
Χαίρομαι που ξέρεις ότι αυτό είναι ένα δυνατό σου σημείο και το χρησιμοποιείς στη ζωή σου.
Μπράβο που αναγνωρίζεις ότι αυτό είναι μία αδυναμία σου που χρειάζεται να βελτιώσεις.
Τι ωραία θετική σκέψη που έχεις!
Πόσο χαίρομαι που βλέπεις τη ζωή αισιόδοξα!
Το χαμόγελό σου είναι μεταδοτικό!
Ξέρω ότι θα βρεις το νόημα/την αξία αυτού που κάνεις μόνος σου.
Ακεραιότητα
Χαίρομαι που σέβεσαι τους άλλους γύρω σου.
Μπράβο που ήσουν ειλικρινής και δεν είπες ψέματα για το … (συγκεκριμένο θέμα).
Είναι σημαντικό που ξέρεις να υπερασπίζεσαι τη γνώμη σου.
Μπράβο που έδωσες τη θέση σου σε ένα ηλικιωμένο άτομο.
Έκανες το σωστό που ζήτησες συγγνώμη από το φίλο σου που του έσπασες κατά λάθος το παιχνίδι και προσφέρθηκες να το αντικαταστήσεις.
Κέρδισες το παιχνίδι με τις δυνάμεις σου και τη στρατηγική σου, χωρίς ζαβολιές!
Επινοητικότητα ή ικανότητα επίλυσης προβλημάτων
Χαίρομαι που ρωτάς όταν δεν ξέρεις κάτι.
Ήταν έξυπνη η ιδέα σου να αναζητήσεις παραπάνω πληροφορίες για το θέμα που σε ενδιαφέρει.
Χαίρομαι που σε ενδιαφέρει το να μάθεις το μηχανισμό και όχι απλώς να βρεις το σωστό νούμερο στο πρόβλημα.
Ήταν καλή ιδέα να πεις στη δασκάλα σου ότι δεν το κατάλαβες και να στο εξηγήσει πάλι.
Έκανες πολύ καλή ανάλυση του προβλήματος και βρήκες τη λύση (για προβλήματα μαθηματικών αλλά και της κοινωνικής ζωής).
Δούλεψες σκληρά και πήρες άριστα.
Δημιουργικότητα
Έχεις πολύ καλή αίσθηση του χιούμορ!
Τι ωραίες κατασκευές που κάνεις με υλικά που υπάρχουν στο σπίτι!
Η φαντασία σου είναι απίθανη!
Τι ωραίο παιχνίδι που έστησες!
Πάντα έχεις ωραίες ιδέες!
Τι ωραία που διακόσμησες το τετράδιο/δωμάτιο σου!
Όταν Ενθαρρύνουμε τα Παιδιά Αυτό Έχει Θετικό Αντίκτυπο σε Όλη τους την Ανάπτυξη
Όταν χρησιμοποιούμε τις παραπάνω εκφράσεις, ή άλλες παρόμοιες, αυτό που πετυχαίνουμε είναι να τονώσουμε τα παιδιά και τους εφήβους και να τα βοηθήσουμε να αναπτυχθούν σε αυτούς τους οκτώ βασικούς τομείς. Παράλληλα, όταν λέμε αυτές τις εκφράσεις είναι σαν να κρατάμε έναν καθρέφτη μπροστά στο παιδί και να του επιτρέπουμε να δει τον εαυτό του. Ακούγοντας αυτά τα ενθαρρυντικά λόγια, κάθε παιδί και έφηβος νιώθει όμορφα για τον εαυτό του, αναγνωρίζει τα καλά του στοιχεία, τονώνεται η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμησή του και τείνει να κάνει καλύτερες επιλογές και να έχει καλύτερη συμπεριφορά. Το παιδί που νιώθει καλά με τον εαυτό του έχει εσωτερικά κίνητρα για καλή συμπεριφορά και έτσι χτίζει το μέλλον του για χαρούμενη και πετυχημένη ζωή.
Μη μπερδεύετε τις φράσεις ενθάρρυνσης με τον υπερβολικό έπαινο
Μερικές φορές ο υπερβολικός έπαινος έχει αρνητικά αποτελέσματα! Αντί να το παρακάνετε επαινώντας το παιδί, ακολουθήστε τα παρακάτω:
Ειλικρίνεια
Ο έπαινος και η ενθάρρυνση θα πρέπει να βασίζονται σε αντικειμενικές πληροφορίες και να μην είναι γενικά και αόριστα. Επίσης, να θυμάστε ότι τα παιδιά καταλαβαίνουν πότε οι ενήλικες προσπαθούν να τα καλοπιάσουν ή να μη τα στεναχωρήσουν ή πότε υπερβάλλουν.
Επικεντρώσου στην προσπάθεια, όχι την ικανότητα
Ένας ικανός άνθρωπος που δεν προσπαθεί δεν καταφέρνει και πολλά. Ένας άνθρωπος με λιγότερες ικανότητες που προσπαθεί, καταφέρνει πολλά. Ο έπαινος και η ενθάρρυνση δεν πρέπει να είναι «είσαι έξυπνη», «έχεις ταλέντο» κλπ., αλλά να σχετίζεται με την προσπάθεια που καταβάλλει το παιδί και την εξάσκηση που κάνει για να φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Να είσαι συγκεκριμένος
Τι ακριβώς έκανε καλά το παιδί; Επικεντρώσου σε αυτό και πέστο στο παιδί. «Είσαι πανέξυπνος» ή «τα κατάφερες» είναι σχόλια που δε λένε και πολλά στο παιδί και δε το βοηθάνε να καταλάβει τον εαυτό του και τη διαδικασία του τι έκανε σωστά. «Μπράβο που κάθισες και μελέτησες όλους τους πίνακες της προπαίδειας παρόλο που προτιμούσες να δεις ταινία με τον αδερφό σου. Η δουλειά σου φάνηκε και αναγνωρίστηκε στο άριστα που πήρες στο διαγώνισμα».
Μη κάνεις συγκρίσεις
Έτσι κι αλλιώς τα παιδιά μεγαλώνουν σε έναν κόσμο όπου επικρατούν οι συγκρίσεις. Δε χρειάζεται να συγκρίνεις το παιδί σου στους βαθμούς, τα αθλητικά, τα καλλιτεχνικά με τα αδέρφια ή τους συμμαθητές του. Το καλύτερο μέτρο σύγκρισης είναι ο ίδιος μας ο εαυτός, όταν γινόμαστε κάθε μέρα και καλύτεροι από πριν.
Μη λες συνέχεια «μπράβο»
Έτσι ο έπαινος χάνει την αξία του και γίνεται αυτοσκοπός, δηλαδή το παιδί κυνηγάει τον έπαινο και δε νοιάζεται και τόσο γι’ αυτό που κάνει. Όταν ενθαρρύνουμε διαρκώς τα παιδιά δεν τους επιτρέπουμε να αναλάβουν πρωτοβουλία και να αποκτήσουν εσωτερικό κίνητρο.
Γράφει η Δρ. Λίζα Βάρβογλη