Υπάρχουν πολλές φοβίες που μπορεί να αντιμετωπίζει ένας άνθρωπος. Παράλογοι φόβοι που μπορεί να προκύπτουν από τραυματικές εμπειρίες, ή ακόμα και χωρίς κανέναν εμφανή λόγο. Και επειδή είναι εύκολο να τις μπερδέψουμε για συμπτώματα κάποιας διαταραχής ή – ακόμα χειρότερα – για απλά σημάδια παράξενης συμπεριφοράς, ας ρίξουμε μια ματιά στις πιο συνηθισμένες φοβίες που θα συναντήσουμε, αλλά και στο πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Ακροφοβία
Ή αλλιώς υψοφοβία, είναι ο φόβος του να βρισκόμαστε σε ύψος. Ο φόβος αυτός είναι συγκεκριμένος, και μπορεί να διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο—για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να μην αντέχει να βρίσκεται στην άκρη ενός μπαλκονιού, όταν δηλαδή μπορεί να δει με το μάτι σε πόσο μεγάλο ύψος βρίσκεται, ενώ κάποιος άλλος μπορεί να μην αντέχει καν να βρίσκεται σε ψηλούς ορόφους κτιρίων. Η άμεση κάθοδος από το ψηλό σημείο θα ανακουφίσει τα συμπτώματα, που είναι – μεταξύ άλλων – ταχυπαλμία, αίσθηση πανικού, αδυναμία κίνησης και αισθήματα ιλίγγου.
Αραχνοφοβία
Κλασική φοβία για τα οκτάποδα, που πιστεύεται ότι έχει να κάνει με εξελικτικούς παράγοντες (οι αράχνες κάποτε αποτελούσαν πολύ σημαντικότερο κίνδυνο για τον άνθρωπο) αλλά και με τις λάθος πληροφορίες που γνωρίζουμε για τις αράχνες – π.χ. ότι είναι πιο επικίνδυνες απ’ ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Ένα άτομο με αυτή την φοβία μπορεί και να φύγει από το σπίτι του αν εντοπίσει μια αράχνη, και να μην ξαναμπεί μέχρι κάποιος άλλος να μπει για να την απομακρύνει και, φυσικά, σε έντονες περιπτώσεις, το άτομο δύσκολα θα βγαίνει στην φύση. Περίπου το ίδιο συμβαίνει και με την φοβία των φιδιών.
Αγοραφοβία
Είναι ο φόβος ότι θα πάθουμε κρίση πανικού όταν βρεθούμε σε έναν χώρο με πολλούς ανθρώπους. Είναι ιδιαίτερα δύσκολη φοβία για να την καταλάβουμε και να την εξηγήσουμε, μιας και εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους, ανάλογα τον ασθενή. Ένας αγοραφοβικός θα δυσκολεύεται πολύ να βρίσκεται σε δημόσιους χώρους, και σίγουρα θα θεωρεί αδύνατο να μιλήσει δημόσια. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς, επίσης, μπορεί να αποτελούν πρόβλημα.
Μικροβιοφοβία
Ο τεράστιος φόβος για την σκόνη, την βρωμιά και τους μικροοργανισμούς κάθε είδους που κρύβονται μέσα της. Αυτό μπορεί να μπερδευτεί πολύ εύκολα με την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας (για παράδειγμα, και στις δύο περιπτώσεις, ο ασθενής μπορεί να πλένει σχολαστικά τα χέρια του όλη την ώρα), αλλά δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Είναι ιδιαίτερα δύσκολη φοβία για να ζεις με αυτήν, μιας και μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την λειτουργικότητα της καθημερινής ζωής σε τεράστιο βαθμό, ανάλογα με την σφοδρότητα.
Κυνοφοβία
Ακόμη μία φοβία σχετική με ζώα, και μάλιστα με τον καλύτερο φίλο του ανθρώπου. Τις περισσότερες φορές, θα εκδηλωθεί έπειτα από κάποια τραυματική εμπειρία με επιθετικό σκύλο, συνήθως σε παιδική ηλικία, και μπορεί να επηρεάσει αρνητικά σε μεγάλο βαθμό την καθημερινή ζωή, αλλά και τις κοινωνικές σχέσεις, ειδικά αν σκεφτούμε πόσα άτομα έχουν σκύλο ως κατοικίδιο.
Πώς καταπολεμούνται οι φοβίες;
Η πιο συνηθισμένη και αποτελεσματική μέθοδος για να καταπολεμηθεί μία φοβία είναι η ψυχοθεραπεία. Χρειάζεται διάρκεια και πολλή προσπάθεια εκ μέρους του ασθενούς, καθώς δεν είναι ιδιαίτερα εύκολη διαδικασία.
Είναι σημαντικό ο ασθενής να ενημερωθεί και να γνωρίζει όσο καλύτερα γίνεται τι του προκαλεί άγχος και πώς να το διαχειρίζεται. Ο ψυχοθεραπευτής θα τον βοηθήσει να αναπτύξει μεθόδους προστασίας μόλις αναγνωρίζει κάποιον στρεσογόνο παράγοντα.
Σταδιακά, ίσως χρειαστεί ο ασθενής να εκτίθεται σε αυτό που φοβάται. Με ασφάλεια, στην αρχή, και έπειτα προοδευτικά, θα αυξάνεται η έκθεση. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος που φοβάται τα φίδια, μπορεί να ξεκινήσει με το να κοιτάει εικόνες από φίδια, και έπειτα – σε πιο προχωρημένο στάδιο της θεραπείας, και εφόσον νιώθει έτοιμος – να δει φίδια από κοντά σε ένα ασφαλές περιβάλλον.