Ο πόνος στο μαστό ή μαστοδυνία είναι το πρόβλημα που οδηγεί συχνά τις γυναίκες στο γυναικολόγο τους. Παρά την μεγάλη συχνότητα εκδήλωσης της μαστοδυνίας, οι γνώσεις μας στην παθογένεια της είναι περιορισμένες.
Ο κίνδυνος εμφάνισης της μαστοδυνίας, κατά τη διάρκεια της ζωής της είναι 5-10%. Είναι δυνατόν να διακριθούν 2 τύποι πόνου στο μαστό (μαστοδυνίας):
Ο 1ος τύπος ,είναι γνωστός σαν κυκλική μαστοδυνία και
Ο 2ος τύπος είναι η μη κυκλική μαστοδυνία
Κυκλική μαστοδυνία
Η κυκλική μαστοδυνία είναι η πιο συχνή, ενώ σύμφωνα με σχετικές έρευνες περίπου το 69 % των γυναικών παρουσιάζουν πόνο στο μαστό τους πριν από την έμμηνο ρύση, 36 % απο αυτές επισκέπτονται τον γιατρό τους για αυτό το πρόβλημα και 11-15% εκτιμούσαν ότι το πρόβλημα τους ήταν έντονο έως και σοβαρό.
Στην κυκλική μαστοδυνία, η μεγαλύτερη ένταση του πόνου εμφανίζεται πριν την περίοδο και υποχωρεί μετά την έναρξη της. Η διάρκεια του πόνου είναι από 1-15 ημέρες, με μέσο όρο τις 5 ημέρες. Η ένταση του πόνου περιγράφεται από τις γυναίκες από μέτρια ως ισχυρή.
Συχνά ο πόνος περιγράφεται από τις γυναίκες ως αίσθημα βάρους ή διαξιφιστικός πόνος που εντοπίζεται στο άνω έξω τεταρτημόριο. Μπορεί, επίσης, να αφορά στη σύστοιχη μασχάλη και στον βραχίονα. Αφορά, πάντως, και στους δυο μαστούς.
Μη κυκλική μαστοδυνία
Η μη κυκλική μαστοδυνία καλύπτει ένα ευρύτερο πεδίο κλινικών προβλημάτων. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ιδιοπαθής. Πρέπει όμως να γνωρίζεται ότι ο καρκίνος του μαστού μπορεί να εμφανίζεται με μοναδικό σύμπτωμα τη μη κυκλική μαστοδυνία, σε ποσοστό έως 10%.
Ο πόνος στη μη κυκλική μαστοδυνία είναι εντοπισμένος σε συγκεκριμένο σημείο, οξύς ή καυστικός, αφορά στον ένα μαστό και δεν επηρεάζεται ιδιαίτερα από την περίοδο. Μη κυκλική μαστοδυνία μπορεί να εμφανίσουν καλοήθεις παθήσεις του μαστού, όπως οι μακροκύστεις της ινοκυστικής νόσου, τα ινοαδενώματα και η μαστίτιδα.
Η μη κυκλική μαστοδυνία μπορεί να οφείλεται σε προβλήματα των μυών και των νεύρων της περιοχής. Το σύνδρομο Τietze γνωστό και ως επώδυνη οστεοχονδρίτιδα αναφέρεται ως μια συχνή αιτία πόνου στο μαστό. Ο πόνος εντοπίζεται στο έσω ημιμόριο του μαστού και υπάρχει ευαισθησία στη ψηλάφηση της πλευροχονδρικής συνάθρωσης.
Πόνος στο μαστό, επίσης, μπορεί να εμφανιστεί και από κακώσεις, τραυματισμό ή καταπόνηση των θωρακικών μυών. Σε αυτή την περίπτωση, ο πόνος μεταβάλλεται με την αλλαγή θέσης και είναι πιθανό να αντανακλά στον αυχένα και στα άνω άκρα.
Λεπτομερές ιστορικό, σχέση πόνου με την περίοδο ή όχι, σχέση με συγκινησιακά stress ή με λήψη φαρμάκων έχουν μεγάλη σημασία στη ακριβή διάγνωση, ενώ η φυσική εξέταση θα αποκαλύψει εάν υπάρχει ή όχι παρουσία κάποιας μάζας στο μαστό.
Συχνά οι περισσότερες γυναίκες με μαστοδυνία παρουσιάζουν βλάβες συμβατές με ινοκυστική νόσο.
Την διάγνωση ολοκληρώνει ο απεικονιστικός έλγχος με υπερηχογράφημα μαστών, ψηφιακή μαστογραφία,μαγνητική μαστογραφία.
Αίτια
Οι ορμόνες παίζουν σημαντικό ρόλο ( αύξηση των επιπέδων των οιστρογόνων ,αύξηση επιπέδων προλακτίνης και μείωση των επιπέδων προγεστερόνης) αποτελούν παράγοντες που συμβάλλουν στη μαστοδυνία.
Πιθανά αίτια που έχουν ενοχοποιηθεί είναι οι διατροφικές συνήθειες, «πλούσιες» σε καφέ,τσάι, κακάο, αλλά τα έως τώρα δεδομένα δεν έχουν αποδείξει σαφή συσχέτιση.
Επίσης, η κατακράτηση υγρών, που παρατηρείται κατά την προεμμηνορυσιακή περίοδο, χρήζει περισσότερων μελετών ώστε να τεκμηριωθεί ως παράγοντας που συμβάλλει στη μαστοδυνία.
Υπάρχει θεραπεία;
Τα θεραπευτικά σχήματα εξατομικεύονται ανάλογα με τα πιθανά αίτια:
Βρωμοκρυπτίνη (καταστέλλει την έκκριση προλακτίνης),κυρίως στη κυκλική μαστοδυνία.
Νταναζόλη (μεταβάλλει ορμονικό προφίλ στο μαστό )
Ταμοξιφαίνη (αντι-οιστρογονική δράση στο μαστό)
Διουρητικά (σε περιπτώσεις κυκλικής μαστοδυνίας με σημαντική κατακράτηση υγρών)
Η διάγνωση – θεραπεία – αντιμετώπιση της μαστοδυνίας είναι συντηρητική και εξατομικευμένη .Σε κάθε περίπτωση όμως η γυναίκα θα πρέπει να απευθύνεται στο γυναικολόγο της.