Αν το πρωινό ξύπνημα είναι συνώνυμο με βασανιστήριο για ορισμένους ανθρώπους, τότε πιθανότατα φταίνε τα γονίδιά τους, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Communication και στην οποία καταγράφονται περισσότερα από 350 τα οποία μπορεί να επηρεάζουν το «βιολογικό ρολόι». Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι το αν είναι κανείς πρωινός ή βραδινός τύπος καθορίζεται, τουλάχιστον εν μέρει, από γενετικούς παράγοντες.
Η μελέτη αυτή δεν «απενοχοποιεί» μόνο όσους ξυπνούν αργά αλλά αποκαλύπτει και περισσότερες λεπτομέρειες για τους μηχανισμούς που διέπουν το βιολογικό ρολόι των ανθρώπων.
Το «ρολόι» αυτό καθορίζει τις βασικές λειτουργίες του σώματος, από τον ύπνο μέχρι το ανοσοποιητικό σύστημα, τη θερμοκρασία, ή το αίσθημα της πείνας. Και πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ της απορρύθμισής του και διαφόρων ασθενειών, από τις καρδιοπάθειες μέχρι τον διαβήτη ή το Αλτζχάιμερ.
Για τη μελέτη αυτή ο Γουίντον και οι συνεργάτες του ανέλυσαν τα δεδομένα DNA περίπου 700.000 ανθρώπων από βάσεις δεδομένων (UK Biobank και 23andMe) και συνέκριναν τα γονίδια των ανθρώπων που δήλωναν ότι είναι «πρωινοί» τύποι με τα «νυχτοπούλια». Αποτέλεσμα: εντόπισαν 327 νέα σημεία στα χρωμοσώματα (locus) που επηρεάζουν τον χρονότυπο, δηλαδή αν κάποιος κοιμάται νωρίς ή αργά. Μέχρι σήμερα γνώριζαν μόνο 24 γονίδια.
Τα γονίδια αυτά επηρεάζουν την ώρα που ξυπνά κανείς αλλά δεν έχουν καμία επίπτωση στην ποιότητα και τη διάρκεια του ύπνου. Οι ερευνητές είπαν επίσης ότι παρατήρησαν κάποια συσχέτιση μεταξύ των γονιδίων που καθορίζουν ότι κάποιος θα ξυπνά αργά με τον κίνδυνο εμφάνισης σχιζοφρένειας ή κατάθλιψης. Τόνισαν όμως ότι χρειάζεται να γίνουν περαιτέρω μελέτες.
Το να είναι κανείς πρωινός τύπος θα μπορούσε επίσης να είναι συνώνυμο της ευζωίας. Αλλά η μελέτη δεν λύνει το μυστήριο: αυτό συμβαίνει εξαιτίας γενετικών παραγόντων ή επειδή ο τρόπος ζωής των ανθρώπων είναι προσαρμοσμένος σε εκείνους που ξυπνούν νωρίς. Και φυσικά, τα γονίδια δεν είναι οι μοναδικοί «ένοχοι» για τα «δύσκολα» ξυπνήματα: η διατροφή, η έκθεση σε τεχνητό φως, η εργασία και οι διάφορες δραστηριότητες παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο.