Άπιαστο όνειρο η αγορά κατοικίας για τους νέους – Τα λιγοστά διαθέσιμα ακίνητα και τα υψηλά ενοίκια

Ο Πρόεδρος Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates, Θεμιστοκλής Μπάκας, μιλώντας στο Newsbomb.gr αναφέρθηκε στο κόστος στέγασης που αποτελεί μείζον πρόβλημα τόσο στη χώρα μας όσο και στην Ευρώπη

Με τις τιμές των κατοικιών και των ενοικίων να αυξάνονται, το κόστος της στέγασης έχει γίνει άπιαστο όνειρο για ένα στα τέσσερα νοικοκυριά στην Ελλάδα. Μάλιστα σύμφωνα με έρευνα της Eurostat για τις συνθήκες στέγασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 73,3% των πολιτών στην Ελλάδα διαμένουν σε ιδιόκτητο σπίτι, όταν μια δεκαετία πριν, το 2011 το ποσοστό ιδιοκατοίκησης ήταν 78,3% και το 2001 ήταν 79,8%.

Δυστυχώς στην Ελλάδα παρατηρείται το υψηλότερο ποσοστό υπερβολικής επιβάρυνσης του κόστους στέγασης, με το 32,4% του πληθυσμού να ζει σε σπίτι όπου το κόστος στέγασης αντιπροσωπεύει πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του. Στην Ε.Ε. το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 10,4%.

Μάλιστα το ποσοστό επιβάρυνσης του κόστους στέγασης στους ενοικιαστές είναι τρομακτικό, καθώς 8 στους 10 (ποσοστό 79,2%) επιβαρύνονται υπερβολικά από τις στεγαστικές δαπάνες, έναντι του 21,15% των ιδιοκατοίκων.

Θεμιστοκλής Μπάκας στο Newsbomb.gr: «Το κόστος στέγασης προβληματίζει πλέον το σύνολο των χωρών της Ευρώπης»

Ο Πρόεδρος Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates, Θεμιστοκλής Μπάκας, μιλώντας στο Newsbomb.gr αναφέρθηκε στο κόστος στέγασης που αποτελεί μείζον πρόβλημα τόσο στη χώρα μας όσο και στην Ευρώπη. Παράλληλα αναφέρθηκε στα σταθερά αυξανόμενα ενοίκια αλλά και τις τιμές πώλησης των κατοικιών.

«Το κόστος στέγασης προβληματίζει πλέον το σύνολο των χωρών της Ευρώπης. Σύμφωνα με την Eurostat , μεταξύ του 2010 και του δεύτερου τριμήνου του 2022, τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 21% στην Ευρωπαϊκή Ένωση σύμφωνα με τη Eurostat», ανέφερε μιλώντας στο Newsbomb.gr ο Θεμιστοκλής Μπάκας, Πρόεδρος Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στα σταθερά αυξανόμενα ενοίκια στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Το δεύτερο τρίμηνο του 2023, τα ενοίκια στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 0,7% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Τα ενοίκια ήταν κατά 3% ακριβότερα κατά μέσο όρο σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Οι αριθμοί δείχνουν έναν σταθερά αυξανόμενο ρυθμό ανά τρίμηνο. Το τελευταίο τρίμηνο του 2022 τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 2,5% ετησίως και το πρώτο τρίμηνο του 2023 αυξήθηκαν κατά 2,9%», είπε.

Και πρόσθεσε: «Πολλές χώρες της Ευρώπης εφαρμόζουν διευρυμένες πολιτικές στέγασης δημιουργώντας κοινωνικές κατοικίες εδώ και δεκαετίες, ενώ, λόγω των συνθηκών που διαμορφώθηκαν ιδιαίτερα από το 2018-2019, έχουν προβεί σε υιοθέτηση νέων μέτρων με στόχο την αναχαίτιση του κόστους στέγασης».

«Παράλληλα, εκτός των νέων στεγαστικών πολιτικών που εφαρμόζουν, επέβαλαν πλαφόν στις αυξήσεις των ενοικίων λόγω ραγδαίας αύξησης του πληθωρισμού και παράλληλα ενέταξαν νέα σχέδια στεγαστικής πολιτικής στο Ταμείο Ανάκαμψης», πρόσθεσε.

Ένας μισθός το κόστος στέγασης στην Ελλάδα

Οι Έλληνες σύμφωνα με την Eurostat είχαν τον πέμπτο χαμηλότερο διαθέσιμο εισόδημα (9.520€) το 2022 στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη Βουλγαρία, τη Σλοβακία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, τη στιγμή που το 26,3% των Ελλήνων βρίσκεται στο όριο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.

Το χαμηλό εισόδημα αυτομάτως κάνει δύσκολη την αναζήτηση κατοικίας καθώς ένα ζητούμενο μίσθωμα πλέον αγγίζει έναν μηναίο μισθό.

Για τη ραγδαία αύξηση των ενοικίων στην Ελλάδα αναφέρθηκε ο Θεμιστοκλής Μπάκας λέγοντας: «Στη χώρα μας η συσσωρευτική αύξηση των ενοικίων από το 2018 έως και το 2022, κυμάνθηκε από 37,2% έως και 42,1% αν αφορά κατοικία κατάλληλη για οικογένεια. Υψηλότερες αυξήσεις, καταγράφονται κυρίως σε μικρότερα ακίνητα κατάλληλα για φοιτητές. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία, οι ζητούμενες τιμές μίσθωσης φοιτητικής κατοικίας ή/και κατοικίες κατάλληλα για νέους αυξήθηκαν κατά 53% στην Αθήνα και στη Πάτρα όπου καταγράφεται η 2η μεγαλύτερη αύξηση το 49,23% το χρονικό διάστημα 2017-2022, ενώ τη φετινή χρονιά καταγράφεται επιπλέον μεσοσταθμική αύξηση της τάξεως του 8%-12%. Το 2022, η αύξηση των ζητούμενων μισθωμάτων για ακίνητα κατάλληλα για οικογένειες κυμάνθηκε μεσοσταθμικά στο 10%, από 3% έως 7% που καταγράφηκε το 2021. Ενώ, το τρέχον έτος αναμένονται νέες αυξήσεις μεσοσταθμικά της τάξεως του 6%-10%».

«Το κόστος στέγασης στην Ελλάδα έχει εκτιναχθεί σε τέτοια επίπεδα που αγγίζει το 60%-70% του μέσου μηνιαίου μισθού και αν πρόκειται για οικογενειακή κατοικία το σύνολο ενός «καλού» μισθού. Μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας αναγκάζεται να κάνει περικοπές ακόμη και σε βασικές ανάγκες του. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το 76,9% των ενοικιαστών, εφόσον πληρώσουν τα έξοδα του σπιτιού, κάνει περικοπές στα βασικά αγαθά ή λαμβάνει οικονομική βοήθεια από τρίτους», συμπλήρωσε.

«Σύμφωνα με την Eurostat, η χώρα μας είναι πρωταθλήτρια στο κόστος στέγασης στο σύνολο των χωρών της Ευρωζώνης, τόσο για όσους ζουν στα αστικά κέντρα όσο και για εκείνους που ζουν σε αγροτικές περιοχές. Παράλληλα, το 36,9% των Ελλήνων ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας. Οι καθυστερήσεις σε λογαριασμούς στεγαστικών δανείων, ενοικίων ή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας είναι μια άλλη ένδειξη ότι το κόστος στέγασης μπορεί να είναι πολύ υψηλό», τόνισε.

Ραγδαία αύξηση των τιμών πώλησης στην Αττική

Στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας η διαθεσιμότητα των οικονομικών ακινήτων συρρικνώνεται, ενώ τα διαθέσιμα προς μίσθωση ακίνητα κατάλληλα για οικογένειες έχουν ζητούμενο μίσθωμα άνω των 700€.

«Μεταξύ του 2010 και του δεύτερου τριμήνου του 2023, οι τιμές πώλησης των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 46% στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τη Eurostat. Στη χώρα μας οι τιμές πώλησης των κατοικιών αυξήθηκαν από το 2017 έως και το δεύτερο τρίμηνο του 2023 κατά 71,1% στην Αττική και κατά 53,8% Πανελλαδικά. Σε πολλές περιπτώσεις οι τιμές πώλησης στην Αττική, είναι μειωμένες κατά 5,3% σε σχέση με το 2008 που αποτελεί τη χρονιά με το υψηλότερο σημείο τιμών», ανέφερε ο κ. Μπάκας.

«Σημαντικός παράγοντας στην ραγδαία αύξηση των τιμών πώλησης, αποτελεί το συνεχώς αυξανόμενο κόστος κατασκευής και ενέργειας. Το κόστος κατασκευής από 1.000€/τμ -1.200€/τμ χωρίς να υπολογίζεται το κόστος του οικοπέδου πριν μερικά χρόνια, πλέον, αγγίζει τα 1.500€/τμ -1.700€/τμ, δηλαδή μια αύξηση κατά 50%-60%», πρόσθεσε.

Μείωση της ιδιοκατοίκησης κατά 2,6 ποσοστιαίες μονάδες 2019-2022

Όπως ανέφερε ο κ. Μπάκας η ιδιοκατοίκηση στην Ελλάδα καταγράφει μείωση κατά 2,6 ποσοστιαίες μονάδες το χρονικό διάστημα 2019-2022. Η μείωση αυτή αντιστοιχεί σε 102.695 κατοικίες (3.949.900 το στεγαστικό απόθεμα το 2019 – Eurostat). Ένα μεγάλο μέρος των άνωθεν κατοικιών μπορεί να «χάθηκαν» λόγω της έναρξης των πλειστηριασμών, καθώς και λόγω της πανδημικής κρίσης.

Παράλληλα, σημείωσε ότι «μέρος ιδιοκτητών ακινήτων με οφειλές σε τραπεζικά ιδρύματα θέλησαν να εξοφλήσουν το ποσό οφειλής πουλώντας την ιδιοκτησία τους, επιλέγοντας να προβούν σε μίσθωση κατοικίας. Παράλληλα, ένα μέρος των ιδιοκτητών μπορεί να επέλεξαν να εκμεταλλευτούν τα ακίνητά τους μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης ή/και να πουλήσουν την κατοικία τους λόγω της αύξησης των τιμών πώλησης και να στραφούν στο ενοίκιο».

Τέλος, πρόσθεσε: «Η μείωση του ποσοστού ιδιοκατοίκησης στη χώρα μας τείνει να ενταθεί περαιτέρω, λόγω της «απελευθέρωσης» των πλειστηριασμών ακόμη και για οφειλές κάτω των 30.000€, αλλά παράλληλα, ενδεχομένως να μην «καλυφθεί» η μείωση από νέους ιδιοκτήτες».

ΕΤΟΣ	ΠΟΣΟΣΤΟ ΙΔΙΟΚΑΤΟΙΚΗΣΗΣ	ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΝΟΙΚΙΑΣΗΣ
2005	84,6%	15,4%
2006	81,6%	18,4%
2007	75,6%	24,4%
2008	76,7%	23,3%
2009	76,4%	23,6%
2010	77,2%	22,8%
2011	75,9%	24,1%
2012	75,9%	24,1%
2013	75,8%	24,2%
2014	74%	26%
2015	75,1%	24,9%
2016	73,9%	26,1%
2017	73,3%	24,7%
2018	73,9%	24,1%
2019	75,4%	24,6%
2020	73,9%	26,1%
2021	73,3%	26,7%
2022	72,8%	27,2%

Πηγή/Επεξεργασία : Eurostat,ΕΛΣΤΑΤ/Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών για το δικαίωμα στη στέγαση

Ο καθένας έχει ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα στη στέγαση, το οποίο διασφαλίζει την πρόσβαση σε ένα ασφαλές, κατοικήσιμο και οικονομικά προσιτό σπίτι. Η στέγαση είναι κάτι περισσότερο από μια στέγη, είναι η ευκαιρία για καλύτερες ζωές και καλύτερο μέλλον.

Μέχρι το 2030, το UN-Habitat υπολογίζει ότι 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι, περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, θα χρειάζονται πρόσβαση σε επαρκή στέγαση. Αυτό μεταφράζεται σε ζήτηση για 96.000 νέες προσιτές και προσβάσιμες κατοικίες κάθε μέρα.

Αττική	Έως 5 ετών Σε €/τ.μ. 11/2021	Άνω των 35 ετών Σε €/τ.μ. 11/2021	Έως 5 ετών Σε €/τ.μ. 11/2023	Άνω των 35 ετών Σε €/τ.μ. 11/2023
Αμπελόκηποι	3.100-3.600	Από 1.190	3.300-3.700	Από 1.400
Νέα Σμύρνη	2.900-3.700	Από 1.150	3.000-3.900	Από 1.450
Καλλιθέα	2.800-3.300	Από 1.285	2.900-3.900	Από 1.400
Κάτω Γλυφάδα	Από 5.200	Από 2.900	Από 5.600	Από 3.300
Ζωγράφου	2.800-3.200	Από 1.250	3.000-3.400	Από 1.540
Περιστέρι	2.300-2.850	Από 800	2.440-3.000	Από 900
Αγία Παρασκευή	3.150-4.100	Από 1.570	3.360-4.600	Από 1.900
Μαρούσι	3.170-4.000	Από 1.100	3.220-4.400	Από 1.490

Πηγή/Επεξεργασία: Ιστοσελίδες Αγγελιών Ακινήτων / Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates, κατοικίες άνω του 1^ου ορόφου 75-110τμ. Οι τιμές διαμορφώνονται σύμφωνα με τη διαθεσιμότητα

Θεσσαλονίκη	Έως 5 ετών Σε €/τ.μ. 11/2021	Άνω των 35 ετών Σε €/τ.μ. 11/2021	Έως 5 ετών Σε €/τ.μ. 11/2023	Άνω των 35 ετών Σε €/τ.μ. 11/2023
Καλαμαριά	2.400-3.000	Από 1.052	2.550-3.200	Από 1.300
Χαριλάου	2.500-2.750	Από 887	2.600-3.000	Από 1.350
Ντεπώ	2.260-3.000	Από 1.250	2.700-3.050	Από 1.460
Τούμπα	2.100-2.650	Από 1.000	2.200-3.000	Από 1.142

Πηγή/Επεξεργασία: Ιστοσελίδες Αγγελιών Ακινήτων / Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates, κατοικίες άνω του 1^ου ορόφου 75-110τμ. Οι τιμές διαμορφώνονται σύμφωνα με τη διαθεσιμότητα

Πάτρα	Έως 5 ετών Σε €/τ.μ. 11/2021	Άνω των 35 ετών Σε €/τ.μ. 11/2021	Έως 5 ετών Σε €/τ.μ. 11/2023	Άνω των 35 ετών Σε €/τ.μ. 11/2023
Αγυιά	1.950-2.200	Από 760	2.240-2.590	Από 980
Μπεγουλάκι	1.800-2.100	Από 823	–	Από 900
Συχαινά	2.000-2.200	–	2.100-2.300	Από 840

Πηγή/Επεξεργασία: Ιστοσελίδες Αγγελιών Ακινήτων / Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates, κατοικίες άνω του 1^ου ορόφου 75-110τμ. Οι τιμές διαμορφώνονται σύμφωνα με τη διαθεσιμότητα

Υπόλοιπη Ελλάδα	Έως 5 ετών Σε €/τ.μ. 11/2021	Άνω των 35 ετών Σε €/τ.μ. 11/2021	Έως 5 ετών Σε €/τ.μ. 11/2023	Άνω των 35 ετών Σε €/τ.μ. 11/2023
Λάρισα	1.480-1.790	Από 660	1.530-1.830	Από 750
Βόλος	1.770-2.360	Από 690	2.050-2.550	Από 930
Ιωάννινα	2.200-2.900	Από 1.024	2.300-2.900	Από 1.100
Τρίπολη	–	Από 680	–	Από 730
Καλαμάτα	2.500-3.200	Από 1.050	2.600-3.800	Από 1.240
Ναύπλιο	2.100-3.480	Από 1.270	2.500-3.770	Από 1.350
Αλεξανδρούπολη	1.470-1.920	Από 820	1.600-2.070	Από 950
Ξάνθη	–	Από 730	–	Από 790
Κόρινθος	–	Από 867	2.300-3.000	Από 930

Πηγή/Επεξεργασία: Ιστοσελίδες Αγγελιών Ακινήτων / Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates, κατοικίες άνω του 1^ου ορόφου 75-110τμ. Οι τιμές διαμορφώνονται σύμφωνα με τη διαθεσιμότητα

Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates, Θεμιστοκλή Μπάκα βασικοί λόγοι που αυξήθηκαν οι τιμές πώλησης κατοικιών :

• Αύξηση του κόστους κατασκευής

Η ακρίβεια των υλικών και η ενέργεια, έχει κάνει ακόμα ακριβότερη την κατασκευή και άρα το τελικό κόστος ενός ακινήτου. Η αύξηση του κόστους κατασκευής αγγίζει ακόμη και το 50%.

• Αύξηση των τιμών πώλησης/Αντιπαροχής οικοπέδων

Από το 2018 έως και σήμερα, έχουν αυξηθεί αισθητά τόσο οι ζητούμενες τιμές πώλησης των οικοπέδων, όσο και τα ζητούμενο ποσοστό αντιπαροχής .

• Υψηλή Ζήτηση / Επενδυτικό Ενδιαφέρον

Αύξηση 39% στις ξένες επενδύσεις στα ελληνικά ακίνητα καταγράφηκε το πρώτο εξάμηνο του 2023 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα πέρσι σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Αξίζει να αναφέρουμε ότι την προηγούμενη χρονιά, το 2022 είχαμε επενδύσεις από ξένους στα ακίνητα, περίπου 2,1 δισ. ευρώ που σημαίνει 68% παραπάνω σε σχέση με το 2021.

Παράλληλα, οι επενδύσεις σε ακίνητα των 9 Εταιρειών Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας (ΑΕΕΑΠ) στο τέλος του Ιουνίου διαμορφώθηκαν σε 4.603,4 δις. από 4.430,8 δις. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2022, αύξηση 3,9%.

Οι ΑΕΕΑΠ ξεκίνησαν το 2018 με 471 ακίνητα φτάνοντας τα 655 το 2022 (αύξηση 38,4%). Η μεγαλύτερη αύξηση (19,7%) σημειώθηκε μεταξύ 2018 και 2019 (από τα 471 ακίνητα στα 564), ενώ ο δείκτης FFO αυξήθηκε 41,6%, από 76,46 εκατ. σε 108,1 εκατ. ευρώ

• Τουρισμός / Αποδόσεις

Η άνοδος της τουριστικής βιομηχανίας σε συνάρτηση με τις επενδυτικές ευκαιρίες που εμπεριείχε η εγχώρια κτηματαγορά λόγω μνημονίων και μείωσης των τιμών, αποτέλεσαν πόλο έλξης αποδόσεων για τους επενδυτές που στόχευσαν τόσο σε οικιστικά όσο και σε τουριστικά ακίνητα.

• Πληθωρισμός / Μηδενικά επιτόκια καταθέσεων

Ένα από τα βασικά εργαλεία αποταμίευσης των Ελλήνων καταθετών μετά την είσοδο της χώρας στην ευρωζώνη βρίσκεται υπό κατάργηση. Ο λόγος γίνεται για τις προθεσμιακές καταθέσεις, οι οποίες σύμφωνα με τις τράπεζες, μετά τη συρρίκνωση των αποδόσεών τους ελάχιστα πάνω από το 0%, δεν έχουν πλέον λόγο ύπαρξης. Γεγονός που σε συνάρτηση με τη ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού, φαίνεται να αποτέλεσε αρωγό που «τροφοδότησε» με κεφάλαια την κτηματαγορά από όσους αναζητούν ασφαλείς επενδύσεις και αποδόσεις.

Γιατί αυξήθηκαν οι τιμές ενοικίασης :

• Η υποαπόδοση των προηγούμενων χρόνων

Ένας βασικός λόγος της ραγδαίας αύξησης των ενοικίων αποτελεί η συσσώρευση πολλών ετών της υποαπόδοσης των κατοικιών, που οδήγησε πολλούς ιδιοκτήτες στην απότομη αύξηση των ζητούμενων ενοικίων, προκειμένου να περιορίσουν τις ζημίες των χρόνων της οικονομικής κρίσης.

• Ο ρόλος των τραπεζών

Από το 2009 και έπειτα οι τράπεζες έπαψαν να χρηματοδοτούν την αγορά κατοικιών (400 εκατ. ευρώ νέα στεγαστικά δάνεια το 10μηνο του 2019, όταν το 2005 οι εκδόσεις στεγαστικών δανείων ήταν 17δις ευρώ, το 2021 άγγιξαν τα 900εκατ. ευρώ και το 2022 άγγιξα τα 1,2 δις ευρώ (στόχος για το 2023 είναι τα 1,5 δις ευρώ ) με αποτέλεσμα να σταματήσει κάθε οικοδομική δραστηριότητα, ενώ η ζήτηση παρέμενε σταθερή.

Παράλληλα, τα τραπεζικά ιδρύματα πλέον, για τη χορήγηση στεγαστικού δανείου ζητούν το 25%-30% της αξίας του ακινήτου ως ιδία συμμετοχή από τον δανειολήπτη, τη στιγμή που εν μέσω μνημονιακών χρόνων ελάχιστοι συμπολίτες μας κατάφεραν να αποταμιεύσουν ποσά της τάξεως των 40.000€-50.000€ (για αγορά ακινήτου αξίας 160.000€).

• Μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ οι επενδύσεις για την ανέγερση νέων κατοικιών στην Ελλάδα κατέγραψαν συνολική πτώση της τάξεως του 95% το διάστημα από το 2007 μέχρι το τέλος του δεύτερου τριμήνου του 2016, ενώ η πτώση της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας την περίοδο από το 2005 έως το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2016 άγγιξε το 93% . Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες, ως ποσοστό του ΑΕΠ, μειώθηκαν από το 10,8% το 2007 σε μόλις 0,8% το 2015.

Σχεδόν 15 φορές λιγότερες κατοικίες κατασκευάστηκαν το 2016 σε σύγκριση με το 2007, όταν η οικοδομική δραστηριότητα βρισκόταν στο απόγειό της. Το πρώτο οκτάμηνο του 2016 ολοκληρώθηκαν μόλις 4.853 νέες κατοικίες, όταν το αντίστοιχο διάστημα του 2007 είχαν κατασκευαστεί 71.936 κατοικίες σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Τα άνωθεν στοιχεία καταδεικνύουν το μέγεθος της πτώσης της αγοράς κατοικίας κατά τη διάρκεια των μνημονιακών ετών.

• Μείωση της ιδιοκατοίκησης

Η Ελλάδα μπορεί να βγήκε από τα μνημόνια, αλλά, απ΄ ό,τι φαίνεται, τα ποσοστά ιδιοκατοίκησης επιστρέφουν σε ποσοστά χαμηλότερα και από τα μνημονιακά χρόνια.

Το 2019 το ποσοστό ιδιοκατοίκησης ήταν 75,4%, το 2020 κυμάνθηκε στο 73,9%, το 2021 στο 73,3% και το 2022 στο 72,8%. Δηλαδή, η ιδιοκατοίκηση στη χώρα μας μειώθηκε κατά 2,6 ποσοστιαίες μονάδες το χρονικό διάστημα 2019-2022.

Το 2022, είναι η πρώτη χρονιά που καταγράφουμε ποσοστό ιδιοκατοίκησης μικρότερο και από τα χρόνια των μνημονίων σύμφωνα με τον άνωθεν πίνακα.

Τις δύσκολες χρονιές για την Ελληνική οικονομία και κατ΄επέκταση για το σύνολο των πολιτών, όπως το 2016, 2017 και το 2018, το ποσοστό ιδιοκατοίκησης ήταν 73,9% , 73,3% και 73,9% αντίστοιχα.

Στην χώρα μας δεν έχει καταγραφεί μικρότερο ποσοστό ιδιοκατοίκησης από το 2005 έως και σήμερα.

Η μείωση του ποσοστού ιδιοκατοίκησης κατά 2,6 ποσοστιαίες μονάδες το χρονικό διάστημα 2019-2022, σε απόλυτα νούμερα, αντιστοιχεί περίπου σε 102.695 κατοικίες (3.949.900 το στεγαστικό απόθεμα –Eurostat 2019).

Σύμφωνα με τα άνωθεν δεδομένα, τα μέτρα στήριξης της κυβέρνησης στην εγχώρια κτηματαγορά, όπως η μείωση του ΕΝΦΙΑ, η αναστολή του Φ.Π.Α 24% στην οικοδομή, η δωρεάν (αφορολόγητες) γονικές παροχές (οι συγγενείς πρώτου βαθμού: σύζυγοι, παιδιά, παππούδες, εγγόνια και γονείς) ως 800.000 ευρώ για σπίτια και μετρητά, φαίνεται να μην «λειτούργησαν» ώστε να καταγραφεί αύξηση ή/και να αποτελέσουν ανάχωμα της μείωσης του ποσοστού ιδιοκατοίκησης στη χώρα μας.

ΕΤΟΣ	ΠΟΣΟΣΤΟ ΙΔΙΟΚΑΤΟΙΚΗΣΗΣ	ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΝΟΙΚΙΑΣΗΣ
2005	84,6%	15,4%
2006	81,6%	18,4%
2007	75,6%	24,4%
2008	76,7%	23,3%
2009	76,4%	23,6%
2010	77,2%	22,8%
2011	75,9%	24,1%
2012	75,9%	24,1%
2013	75,8%	24,2%
2014	74%	26%
2015	75,1%	24,9%
2016	73,9%	26,1%
2017	73,3%	24,7%
2018	73,9%	24,1%
2019	75,4%	24,6%
2020	73,9%	26,1%
2021	73,3%	26,7%
2022	72,8%	27,2%

Πηγή/Επεξεργασία : Eurostat,ΕΛΣΤΑΤ/Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates

• Συσσωρευμένη ζήτηση / Μικρή διαθεσιμότητα

Κάθε χρόνο 15.000 έως 20.000 συμπολίτες μας – οικογένειες αναζητούν κατοικία. Ορισμένοι από αυτούς προ οικονομικής κρίσης επέλεγαν την αγορά ακινήτου.

Άρα μέσα σε 10 χρόνια η ζήτηση άγγιξε τις 150.000 – 200.000 κατοικίες, ουδέποτε η κτηματαγορά διέθετε τόσο μεγάλο απόθεμα κατοικιών προς μίσθωση και ιδιαίτερα μέσα σε μια περίοδο που η οικοδομική δραστηριότητα – η ανέγερση νέων πολυκατοικιών ήταν ανύπαρκτη.

Η άμεση ανάγκη για στέγαση, η συσσωρευμένη ζήτηση, η μη ύπαρξη νέων οικοδομών προς μίσθωση και ταυτόχρονα η χορήγηση νέων στεγαστικών δανείων από τα τραπεζικά ιδρύματα (που πλέον ζητούν το 25% -30% ιδία συμμετοχή από τον δανειολήπτη στην αγορά του ακινήτου), σε συνάρτηση με τους σημερινούς μισθούς και αύξηση των εξόδων για τον οικογενειακό προϋπολογισμό με έμμεσους ή/και άμεσους φόρους μέσα στην δεκαετία, οδήγησαν στη σημερινή εικόνα της κτηματαγοράς όσο αφορά τις μισθώσεις.

• Υποχώρηση της αγοραστικής δύναμης

Η υποχώρηση της αγοραστικής δύναμης, περιορίζει τη ζήτηση για την αγορά κατοικίας. Καθίζηση έως 40% κατέγραψε το Ινστιτούτο Εργασίας (ΙΝΕ) της ΓΣΕΕ στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, με εισόδημα έως 750 ευρώ το μήνα, εξαιτίας της ακρίβειας. Τα στα στοιχεία που περιγράφονται στο σχετικό Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων, δείχνουν ότι τον Σεπτέμβριο η υποχώρηση της αγοραστικής δύναμης, έφτασε το 19% για τον κατώτατο μισθό και περιορίστηκε από 9-14% για εισοδήματα έως 1.100 ευρώ.

Επιπλέον, σύμφωνα με αναλυτές κατά το διάστημα 2022-2024 η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών θα υποχωρήσει κατά 20%. Η υποχώρηση αυτή δεν πρόκειται να αναπληρωθεί από την αύξηση των μισθολογικών απολαβών, παρά μόνο σε ένα ποσοστό.

• Μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος

Οι Έλληνες σύμφωνα με την Eurostat είχαν τον πέμπτο χαμηλότερο διαθέσιμο εισόδημα (9.520€) το 2022 στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη Βουλγαρία, τη Σλοβακία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, τη στιγμή που το 26,3% των Ελλήνων βρίσκεται στο όριο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.

• Εργασιακή ανασφάλεια

Η εργασιακή ανασφάλεια ιδιαίτερα στην ηλικιακή ομάδα 24-35 ετών, αποτελεί μείζον ανασταλτικό παράγοντα. Οι παλαιότερες γενναίες σε μεγάλο ποσοστό συνταξιοδοτούνταν από την αρχική/μόνιμη εργασία τους. Πλέον, τα δεδομένα στον εργασιακό τομέα έχουν αλλάξει κατά κόρον όχι από θέμα μόνο μονιμότητας, αλλά και εισοδημάτων. Ο κανόνας των εισοδηματικών αυξήσεων του παρελθόντος με βάση τα χρόνια εργασίας, έχει καταρριφθεί προ πολλού.

Επιπλέον, η εργασιακή ανασφάλεια και τα μικρά εισοδήματα, έχουν παρατείνει τη παραμονή στην οικογενειακή εστία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες περίπου το 71,9% των νέων ηλικιακής ομάδας 24-35 ετών διαμένουν στο παιδικό δωμάτιο λόγω της αδυναμίας να ανταπεξέλθουν οικονομικά μόνοι τους.

• Βραχυχρόνιες μισθώσεις

Η ραγδαία αύξηση των ενοικίων συμπίπτει χρονικά με την έντονη «εμφάνιση» του κλάδου της οικονομίας διαμοιρασμού – βραχυχρόνιας μίσθωση στη χώρας μας. Ο κλάδος της βραχυχρόνιας μίσθωσης, αδιαμφισβήτητα αποτελεί έναν βασικό λόγο της αύξησης των ζητούμενων μισθωμάτων, ιδιαίτερα στις περιοχές που καταγράφεται έντονη τουριστική δυναμική. Επηρεάζοντας κυρίως τις ζητούμενες τιμές μίσθωσης ακινήτων κατάλληλα για φοιτητές και εργένηδες στις περιοχές όπου καταγράφεται έντονη δυναμική του κλάδου. Δεν μπορούμε να καταλογίσουμε στον κλάδο της βραχυχρόνιας μίσθωσης τον πρωταγωνιστικό ρόλο της αύξησης των ενοικίων σε ακίνητα κατάλληλα για οικογένειες ή/και σε περιοχές που δεν καταγράφεται τουριστική δυναμική.

• Μη ύπαρξη ολοκληρωμένου σχεδίου στεγαστικής πολιτικής

H Ελλάδα δεν εφαρμόζει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο στεγαστικής πολιτικής που να διευρύνει τους δικαιούχους ένταξης. Η χώρα μας εφαρμόζει μερικές πολιτικές αναχαίτησης του κόστους στέγασης από το 1^ου τριμήνου του 2023, μέτρα που σε μεγάλο ποσοστό, απαιτούν υψηλή οικονομική συμμετοχή των δικαιούχων ή/και χρόνο υλοποίησης (2-3 ετών) και δεν στοχεύουν στην άμεση αναχαίτηση του κόστους στέγασης ή/και ελάφρυνσης του οικογενειακού προϋπολογισμού.

Ο πληθωρισμός, η αύξηση του κόστους κατασκευής που πιέζει αυξητικά τις τιμές πώλησης, η αύξηση των επιτοκίων στεγαστικών δανείων, η ραγδαία αύξηση των ενοικίων, το κόστος ενέργειας και γενικότερα η αύξηση του κόστους διαβίωσης, συρρικνώνει τα διαθέσιμα εισοδήματα των εν δυνάμει αγοραστών που στοχεύουν στη κάλυψη της στεγαστικής τους ανάγκης και θα μπορούσαν εν μέρει, να αποτελέσουν ανάχωμα ή/και να ισοσκελίσουν τη μειούμενη πορεία της ιδιοκατοίκησης στη χώρα μας.

Οι οικονομικές προκλήσεις στη παγκόσμια κοινότητα καθώς και στη χώρα μας βρίσκονται προ των πυλών και απαιτούνται άμεσα διευρυμένες πολιτικές στέγασης, πολιτικές με στόχο την αναχαίτηση του κόστους την επόμενη ημέρα και τη προσβασιμότητα σε αγορά κατοικίας, αλλά, παράλληλα και πολιτικές με υλοποίηση 2-3 ετών, που θα στοχεύουν στην εξάλειψη ιδίων δεδομένων στο μέλλον, καθώς και μέτρα που θα «προστατεύουν» την ιδιοκτησία υπό συνθήκες μη υγιούς οικονομικού περιβάλλοντος.