Η δυσοίωνη επιστολή ενός επενδυτή με παγκόσμια επιρροή, έχει σημάνει συναγερμό στους πολιτικούς και οικονομικούς ηγέτες που καταφτάνουν στις Ελβετικές Αλπεις για την ετήσια συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.
Ο Σεθ Κλάρμαν, γνωστός και ως «Μάντης της Βοστώνης», είναι ένας αμερικανός δισεκατομμυριούχος επενδυτής που φημίζεται για τις εξαιρετικά ακριβείς αναλύσεις του. Η επιστολή του χαρακτηρίζεται ως «τεράστια κόκκινη σημαία» για τις παγκόσμιες κοινωνικές εντάσεις, τα αυξανόμενα επίπεδα χρέους και την όλο και πιό μειωμένη αμερικανική ηγετική ισχύ.
Ο κ. Κλάρμαν είναι επικεφαλής του Baupost Group, το οποίο διαχειρίζεται γύρω στα 27 δισ. δολάρια. Δεν μετέχει στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, αλλά οι απόψεις του είναι δημοφιλέστατες στο Νταβός και η συγκεκριμένη επιστολή, η οποία είναι σημαντικά πιο δυσοίωνη από προηγούμενα κείμενά του, προειδοποιεί ότι η αυξανόμενη αίσθηση πολιτικής και κοινωνικής ανισότητας παγκοσμίως μπορεί να καταλήξει σε οικονομική πανωλεθρία.
Ακυβέρνητος πλανήτης
«Δεν μπορούμε να μιλάμε για “business as usual” εν τω μέσω αλλεπάλληλων διαμαρτυριών, εξεγέρσεων, κυβερνητικών λουκέτων και αυξανόμενων κοινωνικών εντάσεων» γράφει χαρακτηριστικά στην ετήσια επιστολή του προς τους επενδυτές του, μεταξύ των οποίων τα Πανεπιστήμια Χάρβαρντ και Γέιλ και μερικές από τις πλουσιότερες οικογένειες του κόσμου.
Ο κ. Κλάρμαν δηλώνει προβληματισμένος τόσο ως προς το γιατί οι επενδυτές δεν δίνουν σημασία στις εκρήξεις του Ντόναλντ Τραμπ στο Twitter, όσο και για τον σαφώς υποβαθμισμένο παγκόσμιο ρόλο των ΗΠΑ κατά την διάρκεια του 2018.
«Οι αγορές αγνοούν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της Αμερικανικής απομόνωσης, τον όλο και πιο ακυβέρνητο πλανήτη και την παγκόσμια ηγεσία στο έλεος του οποιουδήποτε» γράφει.
Ο Ντόναλντ Τραμπ και η αντιπροσωπεία των ΗΠΑ ακύρωσαν το ταξίδι τους στο Νταβός λόγω του συνεχιζόμενου κυβερνητικού λουκέτου και οι μόνοι που μπορούν να καλύψουν το κενό ηγεσίας είναι η Ανγκελα Μέρκελ και ο Ιάπωνας πρωθυπουργός.
Οικονομικός πανικός
Με αφορμή το κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων» στη Γαλλία και τις διαδηλώσεις που εξαπλώνονται σε όλη την Ευρώπη, ο κ. Κλάρμαν γράφει ότι «οι κοινωνικές εντάσεις παραμένουν μεγάλες προκλήσεις για τις δημοκρατίες ανά τον κόσμο και αναρωτιόμαστε πότε θα το λάβουν αυτό υπ‘όψιν τους οι επενδυτές. Η κοινωνική συνοχή είναι θεμελιώδης γι’ αυτούς που διαθέτουν κεφάλαια προς επένδυση…»
Ο κ. Κλάρμαν είναι ένας από τους ελάχιστους οικονομολόγους τους οποίους έχει επαινέσει ο δισεκατομμυριούχος Γουώρεν Μπάφετ, ο οποίος είναι γνωστός και ως «ο Μάντης της Ομαχα». Οι απόψεις του Κλάρμαν είναι τόσο περιζήτητες, που ένα εξαντλημένο βιβλίο του περί επενδύσεων πωλείται προς 1.500 δολάρια στο Amazon.
Στην φετινή επιστολή του, ο Κλάρμαν αναλύει τον τρόπο με τον οποίο σχεδόν κάθε ανεπτυγμένη χώρα συσσωρεύει βουνά χρέους από την αρχή της κρίσης το 2008, μία τάση η οποία μπορεί να οδηγήσει σε «οικονομικό πανικό». Τονίζει το γεγονός ότι η αναλογία μεταξύ δημόσιου χρέους και ακαθάριστου εθνικού προϊόντος από το 2008 έως το 2017 ξεπερνά το 100% στις ΗΠΑ και πλησιάζει το ίδιο ποσοστό στην Γαλλία, τον Καναδά, την Βρετανία και την Ισπανία.
«Οι ΗΠΑ θα φτάσουν αναπόφευκτα σε ένα σημείο καμπής, στο οποίο μία ξαφνικά πιο σκεπτική αγορά χρέους θα αρνηθεί να συνεχίσει να μας δανείζει με επιτόκια που μπορούμε να αντέξουμε» γράφει. «Κι όταν αυτό θα συμβεί, θα είναι πολύ αργά για να βάλουμε σε τάξη την κατάστασή μας.»
Οικονομική κατάρρευση και βία
Ο κ. Κλάρμαν πιστεύει ότι η κοινή γνώμη, σχεδόν παράλογα, δεν δίνει την πρέπουσα σημασία σε αυτούς τους κινδύνους και ότι οι επενδυτές παρασύρονται και παίρνουν όλο και περισσότερα ρίσκα.
Ο δισεκατομμυριούχος από την Βοστώνη ήταν χορηγός των Ρεπουμπλικάνων επί χρόνια αλλά σήμερα δηλώνει ανεξάρτητος, επικρίνει τον Τραμπ και ενισχύει την εκλογή Δημοκρατικών που μπορούν να τον εξουδετερώσουν. Στην επιστολή του γράφει ότι ανησυχεί ιδιαίτερα για τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της προσπάθειας του Τραμπ να παρουσιάσει ακριβείς πληροφορίες σαν «fake news».
Η κρίση μπορεί να βρίσκεται προ των πυλών ή να αργεί μερικά χρόνια ακόμα, αλλά ο κ. Κλάρμαν είναι βέβαιος ότι έρχεται και ότι δεν θα εκδηλωθεί μόνο με κατάρρευση των αγορών, αλλά και με ακόμα περισσότερη βία παγκοσμίως.
The New York Times