Η ανδρική υπογονιμότητα είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες υπογονιμότητας στο ζευγάρι. Και παρότι πολλοί άντρες νιώθουν ακόμη άβολα με την ιδέα, το σπερμοδιάγραμμα είναι μια βασική εξέταση προκειμένου να ελέγξουν την αναπαραγωγική τους ικανότητα, το αν μπορούν δηλαδή να κάνουν παιδιά.
Τι είναι το σπερμοδιάγραμμα
Κάθε άνδρας, στην προσπάθεια να μάθει τι ακριβώς γίνεται με το σπέρμα του, θα πρέπει να γνωρίζει τουλάχιστον δύο πράγματα: Το σπερμοδιάγραμμα αποτελεί το «αποτύπωμα» της αναπαραγωγικής του ικανότητας τη συγκεκριμένη μέρα και ώρα που έγινε. Χθες ή αύριο και πολύ περισσότερο σε 1 μήνα, όπως καθορίζουν οι οδηγίες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα πράγματα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά. Και αυτό γιατί τα σπερμοδιαγράμματα δε «γεννιούνται» κάθε μέρα, αλλά περίπου κάθε 52 ημέρες, και κυρίως γιατί η εκσπερμάτιση είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, από τον αριθμό των ερωτικών επαφών τις προηγούμενες ημέρες, αν κάποιος είχε πυρετό ή απλώς αν κατάφερε με το πρωινό του άγχος να «βάλει» όλο το υλικό στο μπουκαλάκι. Και δεύτερον και ίσως σημαντικότερο, τα νούμερα στο σπερμοδιάγραμμα δεν είναι φυσιολογικές τιμές αλλά τιμές αναφοράς. Με απλά λόγια δε χρειάζεται κάποιος άνδρας να έχει πάνω από 20 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά ml για να μπορέσει να αποκτήσει παιδί. Δε χρειάζεται να έχει βιολογικά χαρακτηριστικά superman για να είναι φυσιολογικός. Γι’ αυτόν το λόγο πρόσφατα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας άλλαξε προς τα κάτω αυτά τα όρια αναφοράς. Γιατί μέσα ζευγάρια αποκτούσαν παιδιά με «μη φυσιολογικά» σπερμοδιαγράμματα.
Απαραίτητος ο ολοκληρωμένος έλεγχος για την ανδρική υπογονιμότητα
Εάν ζητηθεί από τον γιατρό έλεγχος για ανδρική υπογονιμότητα, αυτός συνήθως περιλαμβάνει τα παρακάτω:
Δύο σπερμοδιαγράμματα με διαφορά ενός μήνα.
Ορμονικές εξετάσεις, FSH, LH PRL και τεστοστερόνης, τις ορμόνες, δηλαδή, που σχετίζονται με τη σπερματογένεση,
Υπερηχογράφημα στους όρχεις και τον προστάτη για τη διαπίστωση ανατομικών προβλημάτων, π.χ., μιας κιρσοκήλης ή, ακόμη σημαντικότερο, μιας νεοπλασίας.
Κυρίως όμως χρειάζεται τον ειδικό γιατρό που θα μπορέσει να επεξεργαστεί και να εκτιμήσει σωστά αυτές τις πληροφορίες. Και μαζί με το ιστορικό, τις συνήθειες και την καθημερινότητα ενός άνδρα θα τις συνδυάσει για να μπορέσει να λύσει το παζλ της ανδρικής υπογονιμότητας.
Το να ξαπλώνω δίπλα στο παιδί μου μέχρι να αποκοιμηθεί, είναι η καλύτερη συνήθεια που είχα ποτέ
Ινομυώματα και υπογονιμότητα | Τι ισχύει τελικά;
Τι περιλαμβάνει η γενική εξέταση σπέρματος
Η γενική εξέταση του σπέρματος περιλαμβάνει:
• Τη μακροσκοπική εκτίμηση, κατά την οποία ελέγχονται ο όγκος του δείγματος, ο χρόνος ρευστοποίησης, το pH, η χροιά και η γλοιότητα του σπέρματος.
• Το βιοχημικό έλεγχο του σπέρματος (προαιρετικά), κατά τον οποίο ελέγχονται τα επίπεδα διαφόρων μεταβολιτών του σπερματικού πλάσματος, όπως: όξινη φωσφατάση, κιτρικό οξύ, ψευδάργυρος, μαγνήσιο, φρουκτόζη, προσταγλανδίνες, καρνιτίνη, α-γλυκοσιδάση, χολίνη.
• Τη μικροσκοπική εκτίμηση του σπέρματος, με την οποία εκτιμώνται:
α) Ο αριθμός (συγκέντρωση) των σπερματοζωαρίων (εκφράζεται σε εκατομμύρια/ml),
β) Η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων, η οποία αξιολογείται σε τέσσερις βαθμίδες (πρόσθια προωθητική, πρόσθια ελαττωμένη, επιτόπια και μηδενική),
γ) Η μορφολογία των σπερματοζωαρίων (κεφαλής, αυχένα, ουράς) με καταγραφή του δείκτη πολλαπλών ατυπιών,
δ) Ο αριθμός των λευκών αιμοσφαιρίων.
• Την ανίχνευση αντισπερματικών αντισωμάτων με διάφορες εξετάσεις (όπως MAR-test, SPAT, Immunobead test).
• Το σπερμοδιάγραμμα μπορεί να συμπληρωθεί με την καλλιέργεια του σπέρματος και το αντιβιόγραμμα, την επεξεργασία του σπέρματος για την ενεργοποίηση των σπερματοζωαρίων in vitro (δοκιμασίες ενεργοποίησης, μέθοδος κλίσης πυκνότητας και μέθοδος swim up).
• Για τη σωστή εξαγωγή αποτελεσμάτων το σπερμοδιάγραμμα πρέπει να πραγματοποιείται μετά από αποχή 2-5 ημερών. Η εξέταση δύο τουλάχιστον δειγμάτων με μεσοδιάστημα 7-15 ημερών θεωρείται απαραίτητη.
«Διορθώνεται» ένα πρόβλημα στο σπέρμα;
Η θεωρία ότι για το υπογόνιμο σπέρμα δεν μπορεί να γίνει κάτι είναι απλώς ένας μύθος. Ασφαλώς και υπάρχουν κάποιοι άνδρες, ευτυχώς λίγοι, που δε θα μπορέσουν παρ’ όλες τις προσπάθειες να αποκτήσουν παιδί με το δικό τους σπέρμα. Αξίζει όμως να προσπαθήσουν. Φάρμακα, απλά ή λιγότερο απλά, ορμονικές θεραπείες, χειρουργικές επεμβάσεις, μόνες τους ή συνδυαστικά μπορούν να προσφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ασφαλώς όχι με τη χρονική ακρίβεια –πότε ακριβώς θα γίνει η εγκυμοσύνη– που το κάνει η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Όμως, αν το στοίχημα είναι το χαμόγελο ενός μωρού, τότε ίσως να αξίζει το κόπο. Και ασφαλώς όταν ένα τέτοιο χαμόγελο έρχεται με μια πιο απλή, φυσική και σίγουρα πιο φτηνή και ηδονική λύση, όπως η ερωτική επαφή, ίσως και να είναι πιο φωτεινό!
Από τον Πέτρο Δρέττα, χειρουργό ουρολόγο – ανδρολόγο