Πρώτα απ΄ όλα ο θάνατος είναι μια από τις πραγματικότητες της ζωής. Υπάρχει και δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτό. Το να σιωπούμε και να μη δίνουμε απαντήσεις στα ερωτήματα που προκύπτουν εκ μέρους του παιδιού είναι σαν να επιλέγουμε να το αφήνουμε να κολυμπά σε μια θάλασσα, νύχτα, μόνο του. Είναι τρομακτικό. Καθώς είναι αδύνατο να προστατεύσουμε τα παιδιά από τις απώλειες της ζωής αυτό που μπορούμε να κάνουμε για αυτά είναι να τα βοηθήσουμε να μάθουν να τις διαχειρίζονται.
Και τα παιδιά πενθούν
Οι έρευνες έχουν αποδείξει ότι όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, πενθούν. Ενώ μοιάζει τα παιδιά να «ξεπερνούν» εύκολα τις απώλειες στην πραγματικότητα αυτό δε συμβαίνει.
Κανείς δεν μπορεί να ξεπεράσει γρήγορα (και κυρίως ανώδυνα) μια σημαντική απώλεια. Όταν τους παρέχουμε ένα σταθερό χωρίς κριτική περιβάλλον, όταν τα παροτρύνουμε να μιλάνε και δεν αρνούμαστε τη θλίψη τους ή το θυμό τους, όταν τους παρέχουμε στήριξη και καθοδήγηση τότε τα βοηθάμε ουσιαστικά να επεξεργαστούν την απώλεια.
Τι μπορείς να κάνεις
Είναι πολύ σημαντικό να μιλάμε ανοιχτά αλλά επίσης είναι βοηθητικό να αφήνουμε τα παιδιά, να είναι δημιουργικά. Το παιχνίδι, η τέχνη, ο χορός, η μουσική και τα τελετουργικά, είναι όλα πολύ σημαντικά και εκφράζουν ό,τι οι λέξεις δεν μπορούν.
Πολλοί γονείς ρωτάνε: «Να το πάρω μαζί μου στην κηδεία;» Αυτό που προτείνεται είναι να αφήσεις το παιδί να επιλέξει.
Μην το «σπρώχνεις» σε κηδείες και τελετές χωρίς να το έχεις προετοιμάσει.
Αν δεν έχεις μιλήσει ποτέ στο παιδί σου για το θάνατο και απλά το πάρεις μαζί σε μια κηδεία «για να μαθαίνει» αυτό μπορεί να επηρεάσει με άσχημο τρόπο το παιδί.
Αν ζητήσει να έρθει, αφιέρωσε χρόνο για να του εξηγήσεις αναλυτικά το τι πρόκειται να δει. Την εκκλησία, τους συγγενείς που θα κλαίνε, την διαδικασία της ταφής.
Λύσε όποιες απορίες προκύψουν και εξασφάλισε τη βοήθεια ενός ακόμη ενηλίκου αν το παιδί ζητήσει να απομακρυνθεί από την κηδεία και εσύ θέλεις να παραμείνεις.
Μίλησέ του για το σώμα που πλέον δεν νοιώθει, δεν πονά, δεν κρυώνει, δεν αισθάνεται.
Και τέλος σιγουρέψου ότι το παιδί καταλαβαίνει ότι το σώμα πλέον δεν έχει ανάγκες.
Από τη Νάνσυ Ψημενάτου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας